Τα όρια στη ζωή μας

Οπως υπάρχουν τα φυσικά και τεχνητά όρια (σύνορα), έτσι υπάρχουν και τα ψυχικά και συναισθηματικά όρια. Τα φυσικά όρια είναι απτά και κοινώς αποδεκτά και έτσι είναι ευκολότερο να τα αποδεχτούμε και να τα εφαρμόσουμε πρακτικά. Τα ψυχικά όρια, από την άλλη, είναι άυλα και προϊόν μάθησης. Είναι η μονάδα μέτρησης σεβασμού και φροντίδας. Τα ψυχοσυναισθηματικά όρια είναι ο τρόπος να «προστατεύσουμε» τον εαυτό μας από εμάς τους ίδιους πολλές φορές, αλλά πολύ περισσότερο από τους άλλους και το περιβάλλον μας.
Οι αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές/επιλογές μας καθώς και οι «τρικλοποδιές» και οι παγίδες που στήνουμε στον εαυτό μας είναι μια απόδειξη έλλειψης οριοθέτησης του εαυτού μας. Η κακομεταχείριση του ίδιου μας του εαυτού και η έλλειψη αυτοφροντίδας καθώς και το να επιτρέπουμε στους άλλους να μας «κακομεταχειρίζονται» είναι επίσης σαφέστατες ενδείξεις έλλειψης υγιών ορίων.

Δεν μας αξίζει

Σκεφτείτε τον εαυτό σας σαν έναν κήπο με υπέροχα λουλούδια και φρούτα. Θα αφήνατε ανεξέλεγκτα τον οποιονδήποτε να μπει και να κόψει όσα θέλει, να πάρει ό,τι θέλει και να φύγει; Οχι βέβαια, γι’ αυτό υπάρχουν οι φράκτες, οι πόρτες κ.τ.λ. Ετσι λοιπόν υπάρχουν και τα ψυχοσυναισθηματικά όρια που όταν είναι εμπεδωμένα δεν επιτρέπουν την ψυχοσυναισθηματική λεηλασία. Το να επιτρέπουμε σε κάποιον να μας μιλήσει και να μας φερθεί άσχημα είναι σαν να του επιτρέπουμε να μας ληστεύει. Σαν να του παραχωρούμε το δικαίωμα να μας απογυμνώσει από την αξία μας ως προσωπικότητες, να μας κάνει να αισθανόμαστε άχρηστοι, να μας στερεί την αξιοπρέπειά μας, και επιπλέον να μας κάνει να αισθανόμαστε ότι αυτό είναι που «αξίζουμε» και δεν μας αναλογεί κάτι περισσότερο.

Βάζουμε όρια και είμαστε ασφαλείς

Τα όρια λοιπόν είναι ο καλύτερος τρόπος για να αισθανόμαστε «ασφαλείς» και να διεκδικούμε αυτό που πραγματικά μας αναλογεί και είναι ωφέλιμο και εξελικτικά χρήσιμο για την ψυχοσυναισθηματική μας υγεία και ευημερία.

Αυτοσκοπός της ύπαρξης μας δεν είναι απλά η «επιβίωση», αλλά το πώς θα ακμάσουμε και θα κατακτήσουμε ο καθένας προσωπικά την κορυφή της προσωπικής δυναμικής του σε κάθε αναπτυξιακή και ιστορική στιγμή της ζωής μας.

Το σημαντικότερο βήμα στην υγιή οριοθέτηση είναι τα όρια που θα αποφασίσω να θέσω σε μένα και στο περιβάλλον μου να είναι ευέλικτα και όχι άκαμπτα. Το «ασπρο-μαύρο» δίπολο σκέψης και συμπεριφοράς, για παράδειγμα, δεν είναι αποτελεσματικό. Ταυτόχρονα τα όριά μου καλό θα είναι να είναι σαφή – πρώτα σε μένα και μετά στους άλλους – και όχι υπερβολικά ελαστικά. Αυτό σημαίνει ότι δεν καταλύονται εύκολα, μιας και είναι αποτέλεσμα συνειδητής και υγιούς διαδικασίας. Πιο συγκεκριμένα, το παραγόμενο αποτέλεσμα είναι αυτό που θα μου δείξει αν τα όριά μου είναι υγιή ή όχι. Με άλλα λόγια, αισθάνομαι καλά σε αυτή τη συνθήκη; Νιώθω ότι προάγεται η ψυχοσυναισθηματική μου ευημερία; ‘Η μήπως όχι; Νιώθω ότι δυσφορώ; Οτι ασφυκτιώ; Οτι βιώνω αρνητικά συναισθήματα για μένα; Νιώθω ότι χάνω χρόνο; Ενέργεια; Οτι η διάθεση μου είναι πεσμένη; Οτι δεν έχω κίνητρο να προσπαθήσω για μένα; Τα παραπάνω είναι σαφείς ενδείξεις ότι δυσκολεύομαι ή αδυνατώ να θέσω υγιή όρια σε μένα και στο περιβάλλον μου και υποκύπτω σε αρνητικές, τοξικές και αδιέξοδα δυσλειτουργικές καταστάσεις, σχέσεις και συνθήκες που με εγκλωβίζουν, με καθηλώνουν και με «αρρωσταίνουν».

ΔΙΑΒΑΣΕ ΕΠΙΣΗΣ

Με αγαπάει πραγματικά;

Στο σημείο αυτό λοιπόν χρειάζεται μια εκ νέου οριοθέτηση. Το πρώτο βήμα είναι η αποδοχή και η απόφαση ότι συνειδητά δεν θέλω να υποφέρω και επιλέγω εμένα, έστω κι αν αυτό σημαίνει ότι χρειάζεται να πω όχι σε κάποιον ή κάτι με «κίνδυνο» την απόρριψη, τη δυσαρέσκεια, ή τη δυσφορία που ενδεχομένως θα προκύψει από αυτή μου την επιλογή/άρνηση.