Όταν το συναίσθημα... πεινάει

Αλλες φορές τα συναισθήματα μάς πλημμυρίζουν και άλλες βρίσκονται βαθιά καταχωνιασμένα στην ψυχή μας και μας βασανίζουν. Πριν προσπαθήσουμε να δώσουμε λύσεις ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή και ας δούμε τι είναι το συναίσθημα.

* Ως συναίσθημα ορίζεται οτιδήποτε νιώθει ένα άτομο, όταν αξιολογεί ένα γεγονός με συγκεκριμένο τρόπο και συνήθως οδηγεί σε αλλαγές στον ανθρώπινο οργανισμό ή τη συμπεριφορά. Ετσι, όλα τα συναισθήματα είναι ουσιαστικά προτροπές για δράση. Αρα τα συναισθήματα οδηγούν σε πράξεις τις οποίες μπορούμε να αντιληφθούμε.

* Ο συνδυασμός νοητικών καταστάσεων, ψυχοσωματικών εκφράσεων και βιολογικών αντιδράσεων του σώματος. Είναι αυτό που ένας άνθρωπος «βιώνει», όχι ως απλή αίσθηση αλλά ως κάτι βαθύ, εσωτερικό και άλλοτε εκφράζεται στο πρόσωπο, στη φωνή, στη στάση του σώματος και είναι παρατηρήσιμο από τους άλλους.

* Τα συναισθήματα έχουν είτε εσωτερική είτε εξωτερική προέλευση. Αλλοτε προκαλούνται από σκέψεις, πεποιθήσεις και άλλοτε από εξωτερικά γεγονότα, καταστάσεις και ανθρώπους.

Τα βασικά συναισθήματα είναι: η αγάπη, η χαρά, η έκπληξη, ο θυμός, η λύπη, ο φόβος.

ΔΙΑΒΑΣΕ ΕΠΙΣΗΣ

Κλαίτε όταν είστε θυμωμένοι; Δείτε πώς θα το αντιμετωπίσετε

Συναισθηματικά προβλήματα

Γιατί κάποιος αποφεύγει είτε να βιώσει είτε να εκφράσει το συναίσθημά του;

Το πάγωμα και η καταπίεση του συναισθήματος είναι η ασυνείδητη τάση να αποφύγουμε τον πόνο και τον φόβο που βιώσαμε στο παρελθόν. Η αποφυγή του πόνου όμως δημιουργεί μεγαλύτερη δυσφορία.

Αποτυχημένη άμυνα στο τραύμα

«Παγώνετε» τα συναισθήματά σας και επομένως δεν μπορείτε να βιώσετε ούτε θετικά συναισθήματα όπως αγάπη και πάθος.
Αντιδράτε υπερβολικά σε ανθρώπους ή σε καταστάσεις που συμβαίνουν τώρα στη ζωή σας, λόγω κάποιων καταπιεσμένων συναισθημάτων από το παρελθόν.

Καταπιεσμένα συναισθήματα

* Μήπως αντιδράτε υπερβολικά;

* Μήπως νευριάζετε για μικροπράγματα;

* Μήπως κλαίτε συχνά με αφορμή κάποιες μικροεντάσεις και καθημερινά γεγονότα;

* Μήπως εκνευρίζεστε πολύ όταν οι άλλοι κάνουν λάθη;

* Μήπως δυσφορείτε όταν χρειάζεται να σταθείτε σε κάποια ουρά ή να περιμένετε να αδειάσει κάποιο τραπέζι σε ένα εστιατόριο;

* Μήπως νιώθετε ότι οι άλλοι διαρκώς τα βάζουν μαζί σας ή ότι σας υποβιβάζουν;

Είναι επίσης κακή μάθηση και αρνητικές εμπειρίες. Αν ως παιδί (αλλά και ως ενήλικος) δεν μου έμαθαν να εκφράζω το συναίσθημά μου, δεν μου έμαθαν να βάζω τη σωστή ταμπέλα σε αυτό που βιώνω, αν με τιμωρούσαν για τα αρνητικά μου συναισθήματα, τότε έμαθα να τα πνίγω, να τα αρνούμαι, να μην μπορώ να τα βιώσω στις αληθινές τους διαστάσεις, να τα φοβάμαι και φυσικά να μην τα ικανοποιώ και να μην τα εξωτερικεύω υγιώς και αποτελεσματικά.

Θέλω. Επιθυμώ. Αλλά φοβάμαι. Δεν ξέρω πώς.

Αρα ζω. Είτε «λογικά», εκλογικευμένα είτε «ενστικτωδώς».

Είμαι ένα συναισθηματικό ζόμπι, πεινασμένο, τρομακτικό και τρομαγμένο ταυτόχρονα.

Μήπως «παγώνετε» τα συναισθήματά σας;

Είναι πολλοί εκείνοι που ζουν μια ολόκληρη ζωή σαν παθητικοί παρατηρητές, βλέποντας τη ζωή να περνάει δίπλα τους, χάνοντας τις τόσες χαρές που έχει να τους προσφέρει, είναι οι συναισθηματικά φοβισμένοι μα και εκείνοι που δεν τους «αγγίζει» τίποτα αρνητικό, οι φαινομενικά «Ζαμάν Φου», οι συναισθηματικά… λιμοκτονούντες.

* Αισθάνεστε ότι οι γύρω σας δεν σας καταλαβαίνουν ή δεν καταλαβαίνουν τα προβλήματά σας;

* Νιώθετε ότι στη ζωή σας υπάρχουν πολλά εμπόδια τα οποία δεν μπορείτε να ελέγξετε;

* Ζητάτε συχνά βοήθεια από άλλους ή αισθάνεστε ότι λίγοι δικοί σας άνθρωποι είναι πρόθυμοι να σας βοηθήσουν;

* Αισθάνεστε ότι συχνά δεν σας δείχνουν την απαιτούμενη προσοχή ή εκτίμηση που σας αξίζει;

* Μήπως οι δικοί σας παραπονιούνται ότι δεν τους ακούτε προσεκτικά, ενώ εσείς πάλι αισθάνεστε ότι αυτοί δεν ακούνε εσάς;

* Νομίζετε ότι η ζωή των περισσότερων ανθρώπων είναι ευκολότερη από τη δική σας;

* Τσακώνεστε συχνά με τους φίλους σας και τους αγαπημένους σας;

* Αν ναι, μήπως είναι συνήθως δικό τους το λάθος;

* Μήπως συμβαίνει συχνά να διακόπτουν ξαφνικά τη σχέση μαζί σας φίλοι και γνωστοί, χωρίς κάποια εξήγηση και χωρίς να θέλουν περαιτέρω επικοινωνία μαζί σας;

* Μήπως νιώθετε συχνά την αίσθηση ότι είστε ανήμποροι να βελτιώσετε τη ζωή σας;

Είναι μια αίσθηση, δεν είναι αναγκαστικά ένα κατασταλαγμένο συναίσθημα. Πιθανόν να μην έχει γίνει κάτι συγκεκριμένο. Αλλά κάτι σας ενοχλεί. Ενδεχομένως να μην μπορείτε να προσδιορίσετε το πρόβλημα, να νιώθετε δυσφορία, αλλά να μην ξέρετε το γιατί.

Εχετε απροσδιόριστα αρνητικά συναισθήματα όπως θυμό-ματαίωση-απόρριψη που δεν εντοπίζονται και δεν ικανοποιούνται ανάλογα.

Φτάνει μια στιγμή που μεταβάλλεται η συμπεριφορά σας και δυσκολεύεστε να λειτουργήσετε «κανονικά» μην ξέροντας τι φταίει και τι να κάνετε για να το αλλάξετε.

Το παγωμένο και το καταπιεσμένο συναίσθημα είναι αυτό που δημιουργεί τα δράματα και τους ρόλους θύματος – θύτη.

* Στο παγωμένο συναίσθημα είναι σαν να βάζουμε το χέρι μας στη φωτιά, να καίγεται και εμείς να μην το καταλαβαίνουμε.

* Στο καταπιεσμένο συναίσθημα, βάζουμε το χέρι στη φωτιά κι ενώ καταλαβαίνουμε ότι καιγόμαστε, το αφήνουμε εκεί να καίγεται.
Οταν καταπιέζετε τα συναισθήματά σας, το αποτέλεσμα είναι η ψυχολογική ένταση. Κάτι προσπαθεί να βγει στην επιφάνεια κι εσείς το σπρώχνετε πίσω. Αφού ο νους και το σώμα σας συνδέονται στενά, αυτή η ψυχολογική ένταση θα εκδηλωθεί στο σώμα σας.

Συμπτώματα κάθε λογής έρχονται ως «δώρα» να μας κινητοποιήσουν να δράσουμε προς την κατεύθυνση επίλυσης αυτών των εσωτερικών ή και εξωτερικών συγκρούσεων.

Συναισθηματική απομόνωση. Το άτομο μειώνει τις εντάσεις που πηγάζουν από την ανάγκη αποδοχής και από τον φόβο απόρριψης, με το να κλείνεται σε ένα «ασφαλές» και περιορισμένο πλαίσιο.

Πώς θα ξεκλειδώσουμε τα συναισθήματά μας

Απλά βήματα για να αυξήσουμε την συναισθηματική μας πληρότητα και ικανότητα αποτελεσματικού βιώματος και διαχείρισης του συναισθήματος:

1. Γνωρίστε καλύτερα τον εαυτό σας. Θέστε ερωτήματα, σκεφτείτε τη συμπεριφορά σας και μάθετε τις αξίες σας. Λίγη καθημερινή ενδοσκόπηση μπορεί να σας βοηθήσει να εντοπίσετε το πριν και το μετά της συναισθηματικής σας εξέλιξης.

2. Ελέγχετε τα συναισθήματά σας. Αυτό δεν είναι εύκολο, όμως αξίζει να προσπαθήσετε να ελέγχετε τα συναισθήματά σας. Αν αισθάνεστε ότι αντιδράτε ανώριμα απέναντι σε κάτι, απομακρυνθείτε για ένα λεπτό από την κατάσταση. Μην ξεχνάτε ότι μόνο εσείς έχετε τον έλεγχο της ζωής σας και του πώς συμπεριφέρεστε ή αισθάνεστε.

3. Αναπτύξτε και καλλιεργήστε ενσυναίσθηση προς τους άλλους. Βάλτε τον εαυτό σας στη θέση των άλλων γύρω σας, ακόμα κι αν μερικές φορές σας προκαλεί πόνο. Αυτό θα σας βοηθήσει να καταλάβετε ότι όλοι έχουν την ιστορία τους και η συγκεκριμένη εμπειρία θα σας βοηθήσει να αντιμετωπίσετε καλύτερα τις δυσκολότερες καταστάσεις.

4. Βρείτε την καθημερινή σας κινητοποίηση. Ξυπνάτε κάθε πρωί με την ελπίδα να αυξήσετε τη συναισθηματική σας ικανότητα. Τα μεγάλα επιτεύγματα προέρχονται από μικρές επιτυχίες, μην το ξεχνάτε αυτό.

5. Δώστε βάση στην αυτεπίγνωση. Είναι ένας από τους θεμέλιους λίθους της συναισθηματικής ικανότητας. Η ικανότητα αυτή σας βοηθάει επίσης να αναγνωρίζετε τις διαθέσεις και τα συναισθήματά σας. Επιπλέον το να έχετε αυτεπίγνωση σημαίνει ότι γνωρίζετε ότι οι διαθέσεις σας μπορούν να επηρεάσουν τους άλλους. Μπορείτε να καταλάβετε τι σας κάνει να αισθάνεστε με τον έναν ή με τον άλλον τρόπο. Μπορείτε να αναγνωρίσετε σωστά την προέλευση και την πηγή των συναισθημάτων σας και αυτό σας κάνει ικανότερους στην αντιμετώπιση της καταπίεσης ή και του παγώματος του συναισθήματος.

Με οδηγό τα σύγχρονα μοντέλα

Τα σύγχρονα μοντέλα της συναισθηματικής νοημοσύνης συνυπολογίζουν και τις διαθέσεις της συμπεριφοράς και των αυτο-αντιληπτών ικανοτήτων που προσμετρούνται μέσω του αυτο-απολογισμού. Εστιάζουν επίσης στην ικανότητα του ατόμου να κατεργαστεί τη συναισθηματική πληροφορία και να τη χρησιμοποιήσει για να ζήσει ικανοποιητικά και να δράσει αποτελεσματικά στο κοινωνικό περιβάλλον.