Η κάππαρη ή αλλιώς κάππαρις (Capparis spinosa) είναι τρυφερός, πολυετής θάμνος, που φυτρώνει σε πετρώδη, παραθαλάσσια ακαλλιέργητα μέρη και σε βράχους που συγκρατούν υγρασία. Τα πολλά είδη και οι ποικιλίες της είναι εξαπλωμένες σε όλον σχεδόν τον κόσμο, από το Αφγανιστάν και τη Βόρεια Ινδία μέχρι τη Νοτιοδυτική Μεσόγειο και την Αμερική. Στην Ελλάδα ευδοκιμεί κατά κύριο λόγο στα ελληνικά νησιά των Κυκλάδων στα τέλη της άνοιξης και στην αρχή του καλοκαιριού.
Οι αρχαίοι κατανάλωναν τις ρίζες του C. spinosa για τη θεραπεία των παθήσεων του ήπατος και των νεφρών, για τη θεραπεία της παράλυσης, των αιμορροΐδων και του σακχαρώδους διαβήτη. Αναφέρεται επίσης ότι ο έλληνας γιατρός Διοσκουρίδης χρησιμοποιούσε τα φύλλα και τη ρίζα της κάππαρης για την καταπολέμηση των οιδημάτων. Στην Κίνα, το C. spinosa έχει χρησιμοποιηθεί στην παραδοσιακή ιατρική για τη θεραπεία της ρευματοειδούς και της ουρικής αρθρίτιδας.
Πλούσια σε αντιοξειδωτικές ουσίες και βιταμίνες
Ο καρπός της κάππαρης αποτελεί σημαντική πηγή διάφορων βιταμινών, μετάλλων και αντιοξειδωτικών ουσιών. Πιο συγκεκριμένα περιέχει: Αρκετή ποσότητα πρωτεΐνης (2 γρ. ανά κουταλιά σούπας), βιταμίνες Α, Ε, C, K, νιασίνη, ριβοφλαβίνη και φυλλικό οξύ, ασβέστιο, μαγγάνιο, σίδηρο, μαγνήσιο, χαλκό, σελήνιο και λινολεϊκό οξύ.
Επίσης περιέχει κάλιο και αρκετό νάτριο εξαιτίας της επεξεργασίας της.
Φλαβονοειδή και οφέλη για την υγεία
Το πιο σημαντικό χαρακτηριστικό της κάππαρης είναι η υψηλή περιεκτικότητά της σε φλαβονοειδή (ουσίες με έντονη αντιοξειδωτική δράση), όπως η κερκετίνη, η ρουτίνη και η καμφερόλη. Τα αντιοξειδωτικά είναι γνωστά για την πρόληψη των ελεύθερων ριζών, οι οποίες μπορούν να προκαλέσουν καρκίνο και ασθένειες που σχετίζονται με το δέρμα. Η κερκετίνη δρα σαν αντιισταμινικό, ενώ παράλληλα παρουσιάζει αντιβακτηριδιακές, αντιυπερτασικές, αναλγητικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες. Η ρουτίνη φαίνεται πως έχει την ικανότητα να ενδυναμώνει τα τριχοειδή αγγεία συμβάλλοντας στην ομαλή κυκλοφορία του αίματος στα πολύ μικρά αγγεία. Η καμπφερόλη (kaempferol) που εντοπίζεται στην κάππαρη αναστέλλει την ενεργότητα του HIF-1 σε κύτταρα ηπατοκαρκινώματος.
Κάππαρη Σαντορίνης
Η μοναδικότητα της επεξεργασίας στη Σαντορίνη κάνει την κάππαρη ένα ξεχωριστό έδεσμα που συγκαταλέγεται στα καλύτερα τοπικά προϊόντα της περιοχής. Η κάππαρη στεγνώνεται στον ήλιο μέχρι να σκληρύνει τελείως και να αποκτήσει ένα ελαφρώς ξανθό χρώμα.
Tip: Σε περίπτωση που θέλετε να μειώσετε το νάτριο που καταναλώνετε ξεπλύνετέ την πριν την κατανάλωση ή αφαιρέστε το αλάτι ή μέρος του αλατιού από το φαγητό σας.
Από την φύση στο πιάτο σας
Η κάππαρη μπορεί να προστεθεί με διάφορους τρόπους στο καθημερινό σας διαιτολόγιο, για να γαρνίρετε σαλάτες, από μια κλασική χωριάτικη μέχρι φάβα και κρητικούς ντάκους ή ως τουρσί. Επίσης μπορεί να προστεθεί σε συνταγές με κρέας ή ψάρι όπως και σε dressings προσφέροντας μια πικάντικη και ιδιαίτερη γεύση στον ουρανίσκο σας. Εκτός από τα μπουμπούκια της τρώγονται και οι στρογγυλοί και λείοι καρποί της (αγγουράκια) καθώς και οι τρυφεροί βλαστοί της. Σε κάθε περίπτωση τα μπουμπούκια, οι καρποί και τα τρυφερά φύλλα της κάππαρης δεν καταναλώνονται νωπά, αλλά γίνονται τουρσί.
Η κάππαρη συνήθως μαζεύεται από τον Απρίλιο μέχρι και τον Αύγουστο. Τα μπουμπούκια συλλέγονται πριν ανοίξουν και ξεπικρίζονται για μία εβδομάδα σε νερό που πρέπει να αλλάζουμε συχνά, ενώ η διατήρησή τους γίνεται σε άρμη ή σε άρμη και ξίδι. Οσο για τα φύλλα της, μπορούμε να τα κάνουμε και αυτά τουρσί ή να τα βράσουμε και να τα σερβίρουμε με λάδι και ξίδι ή με λεμόνι.
Ευχαριστούμε για τη συνεργασία την κυρία Ελενα Κούβδου, κλινική διαιτολόγο-διατροφολόγο, απόφοιτο Χαροκοπείου Πανεπιστημίου, Master Practicioner in Eating Disorders.
