Μπορεί τα γυαλιά ηλίου να έχουν γίνει αναπόσπαστο κομμάτι της καλοκαιρινής μας γκαρνταρόμπας, όμως δυστυχώς δεν είναι από μόνα τους αρκετά για να μας προστατεύσουν από τους κινδύνους που ελλοχεύουν για τα μάτια μας όταν ο υδράργυρος σκαρφαλώνει στα ύψη. Τα στοιχεία της φύσης με τα οποία ερχόμαστε σε αυξημένη επαφή, τα αθλήματα, ακόμη και οι αγγαρείες του καλοκαιριού, είναι ικανά να προξενήσουν βλάβες, οι οποίες μπορεί να καταστούν ακόμη και μη αναστρέψιμες. Τι πρέπει να προσέξουμε, λοιπόν, και πώς μπορούμε να προστατευτούμε;
Στην πισίνα προσέχουμε
Αγαπάμε το κολύμπι για την εξαιρετική άσκηση που αποτελεί και για την… ευγένειά του απέναντι στους μυς μας. Ωστόσο, παρά το γεγονός ότι δεν τραυματίζει το σώμα μας, μπορεί να καταστεί πολύ πιο επιθετικό προς τα μάτια μας. Και μπορεί τα γυαλάκια κολύμβησης να μην έχουν τον… αέρα ντίβας που επιθυμούμε, όμως ιδιαιτέρως αν συνηθίζουμε να κολυμπάμε σε πισίνες είναι απολύτως απαραίτητα. Το χλώριο και άλλα χημικά που χρησιμοποιούνται για να κρατούν το νερό καθαρό, μπορεί να προκαλέσουν ενοχλητικούς ερεθισμούς στα μάτια μας. Σε περίπτωση που φοράμε φακούς επαφής, καλό είναι να τους αφήνουμε στο σπίτι πριν τις βουτιές μας, αφού είναι εύκολο να συλλέξουν βακτήρια οδηγώντας σε ενοχλητικές μολύνσεις. Το ίδιο ισχύει και στις περιπτώσεις που επιλέγουμε για τις απλωτές μας λίμνες και ποτάμια: Τα μικρόβια είναι αναπόσπαστο μέρος της βιοποικιλότητάς τους.
Αέρινοι κίνδυνοι
Δεν είναι μόνο οι Κυκλάδες και η αμμοβολή τους. Σε όποια παραλία και αν σας πετύχει το αυγουστιάτικο μελτέμι, ακόμη και η μικρότερη ποσότητα άμμου μπορεί να γίνει πολύ ενοχλητική αν προσγειωθεί στα μάτια σας. Αλλωστε, ακόμη και χωρίς αέρα, το τίναγμα μιας πετσέτας ή οι… ανέμελες σαγιονάρες των διπλανών σας αρκούν για να γίνει το «κακό». Και τότε, ό,τι και αν συμβεί, δεν πρέπει να τρίψετε τα μάτια σας: Τα σωματίδια της άμμου μπορεί να είναι μικροσκοπικά, αλλά είναι απολύτως ικανά να γρατζουνίσουν τον κερατοειδή χιτώνα. Αντ’ αυτού, κρατήστε τα μάτια σας ανοιχτά και ξεπλύνετέ τα με άφθονο καθαρό νερό ή ανοιγοκλείστε τα προκειμένου τα φυσικά δάκρυα να κάνουν τη δουλειά τους. Αν η ενόχληση δεν υποχωρεί με αυτές τις τεχνικές, επισκεφθείτε οφθαλμίατρο, χωρίς να πανικοβάλλεστε.
Ομως, τα τερτίπια του ανέμου δεν σταματούν εκεί. Ο συνδυασμός του με τη ζέστη και την ξηρή ατμόσφαιρα μπορεί να σας προκαλέσει ξηροφθαλμία, με τους χρήστες φακών επαφής να είναι και πάλι πιο ευάλωτοι από τους υπόλοιπους. Λίγα τεχνητά δάκρυα είναι αρκετά για να σας ανακουφίσουν, ενώ και η σωστή ενυδάτωση με την κατανάλωση αρκετού νερού θα βοηθήσει τα μάτια σας να διατηρήσουν την αναγκαία υγρασία.
Σκιώδεις διαδικασίες
Είπαμε. Ολοι ξέρουμε ότι δεν πρέπει να ξεκινάμε για τις διακοπές μας χωρίς ένα καλό ζευγάρι γυαλιά ηλίου. Κι όμως, δεν είμαστε λίγοι εμείς που επιλέγουμε να περάσουμε κάποιες στιγμές χωρίς αυτά, για να δούμε τα πραγματικά χρώματα της ημέρας, επειδή νιώθουμε ότι μας κουράζουν ή επειδή απλώς δεν αισθανόμαστε ότι είναι απαραίτητο να τα φοράμε διαρκώς. Ωστόσο, ακόμη και αν η μέρα δεν είναι και η πλέον ηλιόλουστη, δεν φτάνουν μερικά συννεφάκια για να προστατεύσουν τα μάτια μας επαρκώς από την υπεριώδη ακτινοβολία, ενώ τις ώρες που ο ήλιος είναι γενικώς πιο ήπιος (δηλαδή νωρίς το πρωί και αργά το απόγευμα), χτυπά τα μάτια μας στην πιο ευθεία γωνία της ημέρας. Με άλλα λόγια, δεν υπάρχει στιγμή στην οποία είναι ασφαλές να αποχωριστούμε τα γυαλιά μας.
Κι αν προτιμάμε τα φαρδιά καπέλα που εμποδίζουν τις αχτίδες να φτάσουν ως τα μάτια μας; Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο ήλιος αντανακλάται σε πολλές επιφάνειες, όπως το νερό, η άμμος και τα κατάλευκα βότσαλα πολλών ελληνικών παραλιών. Και αυτό συνεπάγεται ότι καταφέρνει και πάλι να φτάσει στα μάτια μας, διά της… πλαγίας οδού. Ετσι κι αλλιώς, η καλύτερη ηλιοπροστασία είναι πάντα συνδυαστική. Γυαλιά ηλίου, καπέλο, αντηλιακό και σκιά είναι φίλοι μας – και μας αρέσουν οι μεγάλες παρέες.
Εργασία και χαρά
Για πολλούς από εμάς, η άδεια δεν είναι μόνο εποχή για εξορμήσεις, αλλά και για… μαστορέματα. Είτε πρόκειται για το βάψιμο των τοίχων, είτε – πολύ περισσότερο – για ξυλουργικές ή άλλες εργασίες κατασκευών, τα χημικά αλλά και τα ροκανίδια ή τα «γρέζια» του σιδήρου μπορεί να προκαλέσουν ερεθισμούς ή και σοβαρούς τραυματισμούς στα μάτια μας. Ο καλύτερος τρόπος να αποφύγουμε τον οφθαλμίατρο είναι, ως είθισται, η πρόληψη. Μπορεί τα προστατευτικά γυαλιά να σας φαίνονται υπερβολικά, όμως είναι απαραίτητα ακόμη και για ορισμένες ήπιες οικιακές εργασίες.
Το ίδιο ισχύει και για κάποια από τα αγαπημένα μας καλοκαιρινά αθλήματα, και κυρίως για το τένις – ή ακόμη και για τις ρακέτες που παίζουμε στην παραλία. Το μικρό μέγεθος της μπάλας την καθιστά… ιδανική για οφθαλμικούς τραυματισμούς. Εδώ η λύση δεν είναι τα προστατευτικά γυαλιά, αλλά τα γυαλιά ηλίου από υλικά που αντέχουν στα χτυπήματα.
Παραπέτασμα καπνού
Ναι, έφτασε η στιγμή που θα σας παροτρύνουμε για άλλη μια φορά να κόψετε το κάπνισμα. Αν δεν σας έχουν πείσει οι επιπτώσεις του στους πνεύμονες, στην καρδιαγγειακή υγεία, στην επιδερμίδα και στη γονιμότητα, ίσως να είναι η υγεία των ματιών σας που θα σας κάνει να εγκαταλείψετε αυτή την κακή – και πολυέξοδη – συνήθεια. Το κάπνισμα δεν προκαλεί μόνο βραχυπρόθεσμους ερεθισμούς, όπως ξηροφθαλμία, αλλά συμβάλλει και στην εμφάνιση σοβαρών προβλημάτων στο μέλλον, συμπεριλαμβανομένου του καταρράκτη και της εκφύλισης ωχράς κηλίδας.
Από τι κινδυνεύουμε;
Βραχυπρόθεσμα:
⦁ Αλλεργίες. Περισσότερος χρόνος στη φύση σημαίνει περισσότερος χρόνος με αλλεργιογόνους παράγοντες. Το συχνό πλύσιμο των χεριών και η αποφυγή του τριψίματος των ματιών είναι η καλύτερη πρόληψη, ενώ οι κρύες κομπρέσες και τα τεχνητά δάκρυα θα σας ανακουφίσουν μέχρι την επίσκεψη στον οφθαλμίατρο.
⦁ Μολύνσεις. Κοκκίνισμα, πόνος, πυώδεις εκκρίσεις και ευαισθησία στο φως. Κανείς δεν χαίρεται όταν του παρουσιάζονται συμπτώματα μόλυνσης των ματιών. Ωστόσο, αποφύγετε τη χρήση κορτιζονούχων σταγόνων αν δεν έχετε τη σύμφωνη γνώμη του οφθαλμιάτρου σας.
⦁ Φωτοκερατίτιδα. Αν και πιο συνηθισμένη τους χειμερινούς μήνες, ως αποτέλεσμα της αντανάκλασης της ηλιακής ακτινοβολίας στο χιόνι, η φωτοκερατίτιδα – δηλαδή το έγκαυμα του ματιού από τον ήλιο – μπορεί κάλλιστα να συμβεί και στην παραλία ή κάτω από τη λάμπα του σολάριουμ. Εκδηλώνεται με πόνο, κοκκίνισμα, οίδημα, πονοκέφαλο και προσωρινή αλλοίωση – ή ακόμη και απώλεια – της όρασης. Τα συμπτώματα εμφανίζονται ξαφνικά, ενώ μπορεί να μεσολαβήσουν ακόμη και δώδεκα ώρες μετά την έκθεση σε υπεριώδη ακτινοβολία. Υποχωρούν μέσα σε 48 ώρες, με την κατάλληλη ιατρική φροντίδα.
Μακροπρόθεσμα:
⦁ Καταρράκτης. Αναπτύσσεται κυρίως στην τρίτη ηλικία και αντιμετωπίζεται χειρουργικά, όμως μπορούμε να καθυστερήσουμε ή και να αποτρέψουμε την εμφάνισή του προστατεύοντας επαρκώς τα μάτια μας.
⦁ Εκφύλιση ωχράς κηλίδας. Οπως και ο καταρράκτης, η συγκεκριμένη πάθηση εμφανίζεται κυρίως σε πιο προχωρημένη ηλικία. Δυστυχώς, όμως, οι βλάβες που προκαλεί είναι μόνιμες, ενώ αν δεν αντιμετωπιστεί άμεσα μπορεί να οδηγήσει ακόμη και σε αναπηρία όρασης. Το κάπνισμα, η μακροχρόνια έκθεση σε ηλιακή ακτινοβολία, η υψηλή αρτηριακή πίεση, αλλά και γενετικοί παράγοντες ανήκουν στις αιτίες που αυξάνουν τον κίνδυνο.
