Ισορροπία είναι η αποτελεσματικότερη διαχείριση του εαυτού μας απέναντι στις προκλήσεις της ζωής. Οταν το αποτέλεσμα αυτής της διαχείρισης μας ικανοποιεί και τα συναισθήματα είναι ως επί το πλείστον θετικά, τότε αισθανόμαστε ισορροπημένοι. Σε αντίθετη περίπτωση νιώθουμε ότι «χάνουμε» τις ισορροπίες μας, δεν μπορούμε να ανταποκριθούμε αποτελεσματικά και επαρκώς. Με άλλα λόγια, νιώθουμε λιγότερο ικανοί να διαχειριστούμε τον εαυτό μας και τη ζωή μας με αποτελεσματικό τρόπο και να παραγάγουμε θετικά συναισθήματα. Συναισθήματα αποστροφής, απελπισίας, ανηδονίας, φόβου, ανασφάλειας, αβεβαιότητας και αλλεπάληλες εναλλαγές στη διάθεση είναι κάποια από τα πιο συνηθισμένα βιώματα σε περιόδους που χάνουμε την ισορροπία μας.
Ψυχική ισορροπία
Ψυχική ισορροπία θα μπορούσαμε να ορίσουμε την κατάσταση εκείνη όπου οι ανάγκες, οι επιθυμίες και οι φιλοδοξίες μας ικανοποιούνται σε τουλάχιστον επαρκή βαθμό και οι δυνάμεις και οι δεξιότητές μας είναι αρκετές και ικανές για να επιλύσουν τα προβλήματα και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε γενικότερα και ειδικότερα προς αυτή την κατεύθυνση/εκπλήρωση της ισορροπίας.
Το ζήτημα είναι ότι αυτή η πολυπόθητη ισορροπία δεν έχει συνεχόμενη διάρκεια. Εκεί λοιπόν που αισθανόμαστε «ισορροπημένοι», εκεί προκύπτει κάποια πρόκληση – είτε εσωτερική είτε εξωτερική – και η ισορροπία «χαλάει». Οι προκλήσεις δεν είναι απαραίτητα αρνητικά επιφορτισμένες, μπορεί να είναι και ένα πολύ θετικό γεγονός. Για παράδειγμα, μια νέα πολύ ενδιαφέρουσα γνωριμία, σχέση ή μια νέα επαγγελματική ευκαιρία ή εξέλιξη.
Αντιμετωπίζοντας την ανισορροπία
Οταν έχουμε την τάση να σχετιζόμαστε επιφανειακά χωρίς να επιδιώκουμε συναισθηματικό μοίρασμα, έκφραση και ψυχικό δεσμό, τότε τα αρνητικά συναισθήματα προς τον εαυτό μας και τους άλλους συσσωρεύονται και εκεί προκύπτει η «ανισορροπία». Αν το αποθεματικό ψυχικό σθένος είναι αρκετό, η κατάσταση αυτή μπορεί να ανατραπεί σχετικά γρήγορα και «ανώδυνα». Αν όχι, η ανισορροπία θα συνεχιστεί και θα κλιμακωθεί με την εμφάνιση ψυχικών και σωματικών συμπτωμάτων. Είναι σημαντικό να βλέπουμε τα πράγματα στις σωστές τους διαστάσεις. Δεν είναι λίγες οι φορές που χάνουμε την ψυχραιμία μας και μεγαλοποιούμε τα ζητήματα που αντιμετωπίζουμε, γεγονός που δεν μας βοηθά να αντιμετωπίσουμε τις καταστάσεις με δημιουργικό και αποτελεσματικό τρόπο. Ο ανθρώπινος οργανισμός θεωρείται μια ενιαία ψυχοβιολογική οντότητα. Η ανισορροπία αντιμετωπίζεται σαν ένα στάδιο της εξέλιξης του ατόμου που έχει κάποιο νόημα. Η ανάδειξη του νοήματος που έχει για τον καθένα μας θα βοηθήσει στη αποκατάσταση της ισορροπίας.
Θέση άμυνας
Η αντίδραση του οργανισμού χαρακτηρίζεται από νευρο-ενδοκρινολογικές μεταβολές, που επηρεάζουν τον υποθάλαμο (κέντρο της συγκίνησης στον εγκέφαλο) και τους αδένες της υπόφυσης.
Η αντίδραση αυτή του οργανισμού είναι φυσιολογική για κάθε άτομο που δέχεται ένα «επιθετικό» ερέθισμα αρκετό και ικανό να χαλάσει την ισορροπία. Ο οργανισμός προκειμένου ν’ αντισταθεί και να προσαρμοστεί στη νέα κατάσταση (φυσικό ή ψυχολογικό ερέθισμα) χρησιμοποιεί ορισμένους μηχανισμούς με τους οποίους απαντά στα επιθετικά αυτά ερεθίσματα. Τα συναισθηματικά κέντρα του εγκεφάλου (κυρίως η αμυγδαλή, μέρος του «πρωτόγονου» εγκεφάλου) είναι υπεύθυνα για τα ένστικτα και παίζουν τον καίριο ρόλο στις αποφάσεις (φόβος, θυμός – πάλη/φυγή). Η απώλεια της συνδεσιμότητας του συναισθήματος με τη λογική προκαλεί την απώλεια κάθε αίσθησης προτεραιότητας και αποδεικνύεται καταστροφική. Εκεί προκύπτει η υπέρτατη ανισορροπία. Τα σύγχρονα μοντέλα της συναισθηματικής νοημοσύνης συνυπολογίζουν και τις διαθέσεις της συμπεριφοράς και των αυτο-αντιληπτών ικανοτήτων που προσμετρώνται μέσω του αυτο-απολογισμού. Εστιάζουν επίσης στην ικανότητά μας να κατεργαστούμε τη συναισθηματική πληροφορία και να τη χρησιμοποιήσουμε για να επαναφέρουμε την ισορροπία.
Γνωρίστε καλύτερα τον εαυτό σας. Θέστε ερωτήματα, σκεφτείτε τη συμπεριφορά σας και μάθετε τις αξίες σας. Λίγη καθημερινή ενδοσκόπηση μπορεί να σας βοηθήσει να εντοπίσετε το πριν και το μετά της συναισθηματικής σας εξέλιξης και να ανακτήσετε την ισορροπία.
ΜΟΤΟ : Η αυτογνωσία και η έκφραση των συναισθημάτων είναι το «κλειδί» της ψυχοσωματικής ισορροπίας
