Η παχυσαρκία αποτελεί ένα από τα βασικότερα προβλήματα υγείας σε ολόκληρο τον κόσμο. Συνδέεται με ποικίλες σχετικές παθήσεις, γνωστές και ως μεταβολικό σύνδρομο. Αυτές περιλαμβάνουν την υψηλή αρτηριακή πίεση, το αυξημένο σάκχαρο στο αίμα και τα «κακά» επίπεδα λιπιδίων στο αίμα. Τα άτομα με μεταβολικό σύνδρομο διατρέχουν πολύ μεγαλύτερο κίνδυνο καρδιακών παθήσεων και διαβήτη τύπου 2, σε σύγκριση με εκείνα των οποίων το βάρος κυμαίνεται σε υγιές εύρος. Ορισμένοι άνθρωποι πιστεύουν ότι η αύξηση βάρους και η παχυσαρκία προκαλούνται από την έλλειψη θέλησης ή και την αδυναμία αυτοελέγχου. Ωστόσο, αυτό δεν είναι αλήθεια.
Οι παράγοντες κινδύνου
Αν και η αύξηση του σωματικού βάρους οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στη διατροφική συμπεριφορά και τον τρόπο ζωής, ορισμένοι άνθρωποι ενδεχομένως να οδηγούνται στην υπερκατανάλωση τροφής εξαιτίας βιολογικών παραγόντων, όπως η γενετική και οι ορμόνες. Ορισμένοι άνθρωποι πάλι έχουν απλώς αυξητική προδιάθεση. Φυσικά είναι δυνατόν να «ξεπεράσουμε» την επίδραση των βιολογικών αυτών παραγόντων, αλλάζοντας τον τρόπο ζωής και την συμπεριφορά μας. Οι παράγοντες που είναι οι κύριες αιτίες αύξησης του σωματικού βάρους, της παχυσαρκίας και μεταβολικού συνδρόμου, περιλαμβάνουν:
1. Γενετική
Η παχυσαρκία έχει ισχυρό το γενετικό στοιχείο, χωρίς αυτό να σημαίνει απαραίτητα ότι η παχυσαρκία είναι τελείως προκαθορισμένη, αφού οι καθημερινές διατροφικές επιλογές μπορεί να έχουν σημαντική επίδραση στα γονίδιά μας. Τα γονίδια δεν αλλάζουν, μπορείτε όμως να αλλάξετε το περιβάλλον ή ακόμα και τις επιδράσεις που δέχονται, μειώνοντας κατά αυτόν τον τρόπο την ευαισθησία για αύξηση του βάρους.
2. Πρόχειρο φαγητό
Το πρόχειρο φαγητό, “junk food” ή σύμφωνα με τον δημοφιλή όρο των ημερών “comfort food” περιλαμβάνει τα επεξεργασμένα τρόφιμα με την ακαταμάχητη γεύση, στα οποία λίγοι μπορούν να αντισταθούν για πολύ. Ωστόσο τα επεξεργασμένα τρόφιμα δεν έχουν υψηλή θρεπτική αξία ενώ δεν προκαλούν και έντονο αίσθημα κορεσμού. Ταυτόχρονα είναι φθηνά, σχεδιασμένα να διατηρούνται για καιρό και ιδιαίτερα γευστικά με αποτέλεσμα πολλές φορές να υπερκαταναλώνονται, γεγονός που τα καθιστά έναν ακόμα παράγοντα κινδύνου για την αύξηση του σωματικού βάρους και μακροπρόθεσμα της παχυσαρκίας. Για αυτό θα ήταν καλό να μειώσετε τις ποσότητες που προσλαμβάνετε καθημερινά, πραγματοποιώντας πιο υγιεινές και ισορροπημένες διατροφικές επιλογές πλούσιες σε θρεπτικά συστατικά και βιταμίνες.
3. Ινσουλίνη
Η ινσουλίνη αποτελεί μια ιδιαίτερα σημαντική ορμόνη, που μεταξύ άλλων είναι υπεύθυνη για την διατήρηση επαρκών ενεργειακών αποθεμάτων. Ενώ ο ρόλος της ινσουλίνης στην παχυσαρκία είναι αμφιλεγόμενος, αρκετές μελέτες δείχνουν ότι τα υψηλά επίπεδα ινσουλίνης έχουν αιτιώδη ρόλο στην ανάπτυξη της παχυσαρκίας. Ένας από τους καλύτερους τρόπους, σύμφωνα με επιστημονική μελέτη για να μειώσετε την ινσουλίνη σας είναι να μειώσετε τους απλούς ή εξευγενισμένους υδατάνθρακες και να αυξήσετε την πρόσληψη ινών.
4. Αντίσταση στην λεπτίνη
Η λεπτίνη αποτελεί μία ακόμα ορμόνη που παίζει σημαντικό ρόλο στην παχυσαρκία. Παράγεται από λιπώδη κύτταρα και τα επίπεδα του αίματος αυξάνονται με μεγαλύτερη μάζα λίπους. Για αυτόν τον λόγο, τα επίπεδα λεπτίνης είναι ιδιαίτερα υψηλά σε άτομα με παχυσαρκία. Σε ανθρώπους με υγιές βάρος, τα υψηλά επίπεδα λεπτίνης συνδέονται με μειωμένη όρεξη. Η αντίσταση στην λεπτίνη είναι ο όρος που χρησιμοποιείται για να περιγραφεί το πρόβλημα στην λειτουργία της.
