Υπάρχουν πολλοί λόγοι που το χαμόγελό μας ήταν πιο πλατύ όταν ήμασταν νεότεροι. Λιγότερες ευθύνες, περισσότερος ελεύθερος χρόνος, μικρότερη ανάγκη να αντιμετωπίζουμε το μέλλον με ρεαλισμό. Δεν χρειάζεται όμως σε αυτούς να προστεθεί και η ανασφάλειά μας για την εικόνα του στόματός μας. Φυσικά, οι αισθητικοί λόγοι είναι και οι λιγότερο σημαντικοί στην προσπάθειά μας να διατηρήσουμε καλή στοματική υγιεινή, αφού τα οδοντικά προβλήματα συνδέονται άμεσα με άλλες, πολύ πιο σοβαρές παθήσεις. Παράλληλα όμως είναι απολύτως ικανοί να επηρεάσουν την ψυχολογία και την αυτοπεποίθησή μας όταν σχετιζόμαστε με τους άλλους. Λαμβάνοντας τα κατάλληλα μέτρα από νωρίς, θα καταφέρουμε να κρατήσουμε τα δόντια μας λευκά και υγιή σε όλη τη διάρκεια της ζωής μας.
Θέτοντας τις βάσεις
Μπορεί ο κίνδυνος για εμφάνιση νέας τερηδόνας να είναι αυξημένος κυρίως κατά τα σχολικά μας χρόνια, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι τα δόντια μας είναι ασφαλή κατά τη διάρκεια της ενήλικης νεότητας. Οι καθημερινές μας συνήθειες επηρεάζουν την κατάσταση του στόματός μας, με τα αποτελέσματα να γίνονται ορατά πολλές φορές ακόμα και ολόκληρες δεκαετίες αργότερα.
Προκειμένου να ελαχιστοποιήσουμε τη φθορά των δοντιών μας:
Δεν αμελούμε τα προφανή
Βούρτσισμα και νήμα. Ακούγεται κοινότοπο, κι όμως η παράκαμψη αυτών των απλών και κρίσιμων βημάτων δεν αποτελεί σπάνιο φαινόμενο. Βεβαιωθείτε ότι τα επαναλαμβάνετε τουλάχιστον δύο φορές την ημέρα, με την έμφαση να δίνεται στο βραδινό βούρτσισμα. Κατά τη διάρκεια του ύπνου, η έκκριση σάλιου μειώνεται με αποτέλεσμα το στόμα μας να μετατρέπεται σε ιδανικό περιβάλλον για τα μικρόβια που προκαλούν τερηδόνα.
Βάζουμε στο μενού την υγεία των δοντιών μας
Εντάξει, όλοι γνωρίζουμε ότι η ζάχαρη και τα αναψυκτικά παράγουν οξέα που φθείρουν τα δόντια μας, όμως δεν αποτελούν τις μοναδικές διατροφικές απειλές για το χαμόγελό μας. Οι τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε άμυλο έχουν την τάση να κολλούν στα δόντια μας ευνοώντας τον σχηματισμό πλάκας.
Αντιθέτως, μια ισορροπημένη διατροφή είναι ικανή να συμβάλλει και στην άμυνα του στόματός μας. Για παράδειγμα, οι τροφές που έχουν υποστεί ζύμωση συνεισφέρουν στην εξισορρόπηση της χλωρίδας της στοματικής μας κοιλότητας. Τέτοιες είναι τα γαλακτοκομικά, όπως το τυρί, το βούτυρο και το κεφίρ, αλλά και ορισμένα λαχανικά που έχουν υποστεί ζύμωση, όπως το ασιατικό μίσο.
Το ίδιο ισχύει και για τα τρόφιμα που είναι γνωστό ότι ενισχύουν το ανοσοποιητικό, όπως το σκόρδο, τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά και η σπιρουλίνα. Τέλος, η βιταμίνη D3 συμβάλλει μεταξύ άλλων και στην ενίσχυση της άμυνας του οργανισμού μας – και το μόνο που απαιτείται για να τη χαρίσουμε στον εαυτό μας είναι μια βόλτα στον ήλιο.
Eνα τελευταίο τσιγάρο
Αυτή τη φορά όμως όχι προτού ξεκινήσουμε από το σπίτι αλλά για πάντα. Το κάπνισμα μπορεί να προκαλέσει σημαντικές φθορές – και – στα δόντια μας, εκτός φυσικά από το να τα λερώσει με ακαλαίσθητες χρωστικές ουσίες. Ρίχνοντας το ανοσοποιητικό μας και μειώνοντας τα επίπεδα οξυγόνου στο αίμα μας, μας κάνει πιο ευάλωτους στην ουλίτιδα, αλλά και σε πολύ πιο σοβαρές παθήσεις, όπως ο καρκίνος του στοματοφάρυγγα.
Γινόμαστε φίλοι με τον οδοντίατρο
Ναι, κανένας δεν μπορεί να καταλάβει γιατί ύστερα από τόσους αιώνες τεχνολογικής εξέλιξης τα εργαλεία του οδοντιάτρου εξακολουθούν να μοιάζουν με αντικείμενα βγαλμένα από μεσαιωνικά βασανιστήρια. Στην πραγματικότητα όμως ελάχιστες οδοντιατρικές διαδικασίες θα μας προκαλέσουν πόνο. Αλλωστε όσο πιο συχνά επισκεπτόμαστε τον οδοντίατρό μαςτόσο πιθανότερο είναι να προλάβουμε ένα μικρότερο ή μεγαλύτερο πρόβλημα στην αρχή του και να αποφύγουμε τις επίπονες και δαπανηρές εργασίες. Και μια και αναφερθήκαμε στο κόστος, αναβάλλοντας την οδοντιατρική εξέταση δεν το αποφεύγουμε. Το πολλαπλασιάζουμε. Eνα δόντι που τώρα απαιτεί μόλις ένα μικρό σφράγισμα, σε έναν χρόνο μπορεί να χρειάζεται απονεύρωση ή να έχει «κολλήσει» τερηδόνα και στο διπλανό του.
Καθώς μεγαλώνουμε
Oπως συμβαίνει και με κάθε άλλο κομμάτι της υγείας μας, τα δόντια μας απαιτούν πολύ μεγαλύτερη προσοχή με την πάροδο των ετών. Αυτό συμβαίνει για μια σειρά από λόγους:
* Φυσιολογική φθορά. Eχετε αναρωτηθεί πόσες φορές τα δόντια σας έχουν τριφτεί το ένα πάνω στο άλλο ενώ τρώτε, μιλάτε ή τα «τρίζετε» κατά τη διάρκεια του ύπνου; Μέσα από όλες αυτές τις διαδικασίες προκαλείται φθορά, η οποία συσσωρεύεται με πολύ αργούς – αλλά αποφασιστικούς – ρυθμούς. Από μια ηλικία και μετά, το σμάλτο που προστατεύει τα δόντια μας ραγίζει ή σπάει, αφήνοντας εκτεθειμένο το ευαίσθητο εσωτερικό τους. Το χειρότερο; Καθώς μεγαλώνουμε, τα νεύρα των δοντιών εξασθενούν, με αποτέλεσμα σε πολλές περιπτώσεις να μη νιώθουμε πόνο μέχρι η βλάβη να έχει προχωρήσει ήδη πολύ.
* Περιοδοντίτιδα. Είναι ο λόγος που τα ούλα μας υποχωρούν με την πάροδο των ετών, αποκαλύπτοντας τις ρίζες του δοντιού. Και σε αυτή την περίπτωση, εκτός από το αισθητικό κομμάτι, οι εκτεθειμένες ρίζες διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο τερηδόνας, ενώ είναι έτσι κι αλλιώς πιο ευαίσθητες. Αν η περιοδοντίτιδα προχωρήσει ανεξέλεγκτα και οι ιστοί γύρω από τα δόντια χαλαρώσουν υπερβολικά, υπάρχει ενδεχόμενο ακόμα και απώλειας των δοντιών μας, ιδίως από τη δεκαετία των εβδομήντα και έπειτα.
* Ελλειψη ασβεστίου. Η οστεοπόρωση δεν απειλεί τόσο τα ίδια τα δόντια μας όσο τα οστά της γνάθου επί των οποίων στηρίζονται. Αλλος ένας καλός λόγος να βεβαιωθούμε ότι λαμβάνουμε την αναγκαία ημερήσια ποσότητα ασβεστίου.
* Ξηροστομία. Οι περισσότεροι μεγαλύτερης ηλικίας ενήλικοι λαμβάνουν κάποια μορφή φαρμακευτικής αγωγής. Και εκατοντάδες δραστικές ουσίες έχουν ως παρενέργεια την ξηροστομία. Εκτός από τη δυσάρεστη αίσθηση και τη δυσκολία στην κατάποση, ένα «στεγνό» στόμα έχει άμεσες συνέπειες και για την υγεία των δοντιών μας. Το σάλιο μεταφέρει κύτταρα του ανοσοποιητικού, τα οποία επιτυγχάνουν την εξισορρόπηση της χλωρίδας του στόματος. Οταν η ποσότητά του δεν επαρκεί, τα βακτήρια πανηγυρίζουν. Ανάμεσα στα φάρμακα που προκαλούν αυτό το πρόβλημα συγκαταλέγονται και ορισμένα αντικαταθλιπτικά, φάρμακα για το Πάρκινσον και χάπια για τον έλεγχο της πίεσης.
* Αλλα προβλήματα υγείας. Πλέον είναι γνωστό ότι η στοματική μας υγεία συνδέεται άμεσα με τη γενικότερη κατάσταση του οργανισμού μας. Παθήσεις όπως ο διαβήτης και τα καρδιαγγειακά και αναπνευστικά νοσήματα αλληλεπιδρούν με τις μολύνσεις των δοντιών και των ούλων. Ο συνδυασμός μπορεί να γίνει επικίνδυνος ακόμα και για την ίδια μας τη ζωή.
Τι μπορούμε να κάνουμε
Ποτέ δεν είναι αργά για να βελτιώσετε ή έστω να κρατήσετε σταθερή την κατάσταση των δοντιών σας. Δυστυχώς, έρευνες έχουν δείξει ότι οι ηλικιωμένοι τείνουν να επισκέπτονται τον οδοντίατρο πιο σποραδικά από τους νεότερους, παρά το γεγονός ότι, όπως ακριβώς και το βούρτσισμα των δοντιών, πρόκειται για μια συνήθεια που θα έπρεπε να μας ακολουθεί σε όλη τη διάρκεια της ζωής μας. Ταυτόχρονα, όσο μεγαλώνουμε θα πρέπει:
Να δίνουμε έμφαση στην ενυδάτωση. Εκτός από την επιδερμίδα σας, βεβαιωθείτε πως φροντίζετε και για την ενυδάτωση της στοματικής σας κοιλότητας. Μόλις τρεις μήνες ξηροστομίας είναι αρκετοί για την εμφάνιση νέας τερηδόνας. Σε περίπτωση που το πρόβλημα προκύπτει από φαρμακευτική αγωγή, ρωτήστε τον γιατρό σας αν υπάρχει δυνατότητα να λάβετε κάποια άλλη ουσία χωρίς αυτή την παρενέργεια. Αν όχι, σιγουρευτείτε ότι πίνετε άφθονο νερό και προσπαθήστε να το κρατάτε για λίγο στο στόμα σας προτού το καταπιείτε. Οι καραμέλες χωρίς ζάχαρη αποτελούν επίσης μια καλή λύση για την αύξηση του σάλιου.
Να κάνουμε τις αναγκαίες… ανακαινίσεις. Τι κοινό έχει η γέφυρα Ρίου – Αντιρρίου με εκείνη στο στόμα σας; Οσο καλοφτιαγμένες και αν είναι, αργά ή γρήγορα θα χρειαστούν συντήρηση. Ενας από τους κυριότερους λόγους που οδηγούν σε καταστροφές των δοντιών στην τρίτη – ή και στη δεύτερη – ηλικία είναι η σταδιακή κατάρρευση οδοντιατρικών εργασιών που πραγματοποιήθηκαν δεκαετίες νωρίτερα. Γι’ αυτό, βεβαιωθείτε ότι ελέγχετε τακτικά την κατάστασή τους και μην αναβάλλετε τις τυχόν επισκευές.
Να παρουσιάζουμε τη συνολική εικόνα. Δεν αρκεί μόνο να πηγαίνουμε στον οδοντίατρο, αλλά θα πρέπει και να τον ενημερώνουμε για το προσωπικό ιατρικό ιστορικό μας. Μόνο έτσι θα είναι σε θέση να αντιμετωπίσει σωστά τα προβλήματα των δοντιών μας, φροντίζοντας παράλληλα και τη γενικότερη υγεία μας. Οπως αναφέραμε, αρκετές χρόνιες παθήσεις συνδέονται άμεσα με οδοντιατρικά προβλήματα. Για παράδειγμα, έχει αποδειχθεί η σύνδεση της ουλίτιδας με τον αυξημένο κίνδυνο εμφράγματος. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι τα βακτήρια από τις μολύνσεις των ούλων ταξιδεύουν μέσω της κυκλοφορίας του αίματος και προκαλούν φλεγμονή σε όργανα όπως η καρδιά ή οι πνεύμονες. Στην περίπτωση του διαβήτη, η σύνδεση είναι ακόμα πιο έντονη: τα ανεξέλεγκτα επίπεδα σακχάρου στο αίμα καταστρέφουν σταδιακά τα αγγεία των ούλων, κάνοντάς τα πιο ευάλωτα σε μολύνσεις και επιταχύνοντας την περιοδοντίτιδα. Από την άλλη, οι φλεγμονές από τις στοματικές μολύνσεις αυξάνουν την αντίσταση του οργανισμού στην ινσουλίνη, δυσκολεύοντας τις προσπάθειές μας να ελέγξουμε το σάκχαρό μας.
