Το τελευταίο διάστημα, περισσότερο από ποτέ, η υγιεινή των χεριών αποτελεί κομμάτι της καθημερινότητας όχι μόνο των επαγγελματιών υγείας αλλά και του καθενός από εμάς, καθώς είναι το βασικό όπλο για την αντιμετώπιση της πανδημίας από τον νέο κορωνοϊό.
Από μικρά παιδιά ακούμε ότι πρέπει να πλένουμε συχνά και καλά τα χέρια μας. Πριν καθίσουμε στο τραπέζι για φαγητό, μόλις τελειώσουμε από την τουαλέτα, μόλις επιστρέψουμε σπίτι από το σχολείο ή τη βόλτα… Και αυτό επειδή η υγιεινή των χεριών αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα μέτρα πρόληψης της διασποράς μικροβίων και ιών όχι μόνο στο νοσοκομειακό περιβάλλον αλλά και στην κοινότητα. Τους τελευταίους μήνες όμως αντιλαμβανόμαστε επιπλέον ότι το συχνό και σωστό πλύσιμο των χεριών με νερό και σαπούνι ή χρησιμοποιώντας ειδικό αντισηπτικό, όταν δεν έχουμε πρόσβαση σε νερό και σαπούνι, δεν είναι απλά και μόνο μια καλή συνήθεια αλλά μπορεί ακόμα και να μας σώσει τη ζωή. Ξέρουμε όμως να πλένουμε σωστά τα χέρια μας; Αλλά και να τα φροντίζουμε επαρκώς, αφού τα πολλά και συχνά πλυσίματα ξηραίνουν συχνά την επιδερμίδα μας;
Πότε είναι απαραίτητο να πλένουμε τα χέρια μας;
Ο βασικός λόγος για τον οποίο πρέπει να πλένουμε καλά και συχνά τα χέρια μας είναι ότι αποτελούν μια τις πιο συνηθισμένες πύλες εισόδου μικροβίων και ιών στον ανθρώπινο οργανισμό. Ακόμα και όταν τα χέρια μας φαίνονται καθαρά, δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι είναι πράγματι, καθώς τα μικρόβια και οι ιοί δεν είναι ορατά στο ανθρώπινο μάτι. Το πλύσιμο των χεριών με άφθονο νερό (κατά προτίμηση χλιαρό ή ζεστό) και σαπούνι είναι λοιπόν απαραίτητο για να είναι πραγματικά καθαρά. Και πιο συγκεκριμένα όταν:
* Είναι προφανώς βρώμικα.
* Πρόκειται να φάμε, να σερβίρουμε φαγητό ή να μαγειρέψουμε.
* Εχουμε χρησιμοποιήσει την τουαλέτα ή έχουμε αλλάξει πάνα στο μωρό μας.
* Εχουμε επισκεφθεί κάποιον ασθενή.
* Εχουμε κάποια ίωση.
* Επισκεπτόμαστε ένα μωρό, κάποιον ηλικιωμένο, ή οποιονδήποτε άνθρωπο που έχει επιβαρυμένο ανοσοποιητικό για κάποιον λόγο. Ο στόχος είναι να μειωθεί η πιθανότητα μετάδοσης λοιμώξεων από τους μεν στους δε και αντίστροφα.
* Επιστρέφουμε σπίτι μας από έξω.
Πώς πλένουμε σωστά τα χέρια μας;
Για να πλύνουμε καλά τα χέρια μας χρειαζόμαστε 20 δευτερόλεπτα και σαπούνι και – κατά προτίμηση ζεστό – νερό. Τα βήματα που χρειάζεται να ακολουθήσουμε είναι τα εξής:
1. Βάζουμε τα χέρια μας κάτω από το τρεχούμενο νερό.
2. Βάζουμε αρκετό σαπούνι ώστε να καλυφθούν όλες οι επιφάνειες των χεριών.
3. Τρίβουμε τις παλάμες μας μεταξύ τους.
4. Φροντίζουμε να πλυθούν καλά όλες οι επιφάνειες των χεριών και των δαχτύλων μας (τρίβοντάς τα ένα-ένα). Ας μην ξεχνάμε τα νύχια, αλλά και τα σημεία του δέρματος που είναι καλυμμένα από τα δαχτυλίδια μας.
5. Ξεπλένουμε πολύ καλά τα χέρια μας με τρεχούμενο νερό.
6. Τα σκουπίζουμε – κατά προτίμηση με χειροπετσέτα μιας χρήσης και με την ίδια κλείνουμε τη βρύση. Αν είμαστε σπίτι μας, χρησιμοποιούμε την πετσέτα των χεριών, την οποία όμως φροντίζουμε να αλλάζουμε και να πλένουμε συχνά.
Μια καλή εναλλακτική, όταν δεν έχουμε πρόσβαση σε νερό και σαπούνι, είναι το αντισηπτικό διάλυμα. Και σε αυτή την περίπτωση χρειάζεται να χρησιμοποιήσουμε αρκετή ποσότητα ώστε να καλυφθούν όλες οι επιφάνειες των χεριών μας, να τα τρίψουμε καλά και να φροντίσουμε να έχουν στεγνώσει απόλυτα προτού θεωρήσουμε ότι τα χέρια μας είναι πλέον καθαρά.
Δεν αμελούμε τη φροντίδα των χεριών μας
Τα χέρια μας ταλαιπωρούνται από τη συχνή επαφή με το νερό και το συνεχές πλύσιμο, που, αν και απαραίτητο για την υγιεινή και την υγεία μας, τα ξεραίνει. Δεν πρέπει λοιπόν να ξεχνάμε ότι τα χέρια μας, όπως και το πρόσωπό μας αλλά και γενικά το δέρμα μας, θα βοηθηθούν από μια καλή ενυδατική κρέμα, που θα τα μαλακώσει και θα λειτουργήσει ως φραγμός για να παραμείνουν ενυδατωμένα.
Ωστόσο τα χέρια μας δεν είναι απίθανο όχι μόνο να είναι ξηρά και αφυδατωμένα, αλλά να εμφανίσουν και δερματίτιδα (ερεθιστική ή και αλλεργική / έκζεμα) από τη συνεχή επαφή με το σαπούνι, τα απορρυπαντικά, ακόμα και τα πλαστικά γάντια που φοράμε για να τα προστατέψουμε όταν πλένουμε ή κάνουμε άλλες δουλειές του σπιτιού. Τα συμπτώματα στην περίπτωση της δερματίτιδας είναι ξηρότητα, ερεθισμός και φαγούρα. Ανάλογα με τα συμπτώματα, ο δερματολόγος μας μπορεί να μας συστήσει είτε μια ουδέτερη ενυδατική κρέμα για την αντιμετώπιση της ξηρότητας είτε μια κορτιζονούχο αλοιφή για την αντιμετώπιση της έντονης ερυθρότητας και της φαγούρας μαζί με τη χορήγηση κάποιου αντισταμινικού φαρμάκου.
Σε κάθε περίπτωση εμείς θα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί και να φροντίζουμε να:
* Αποφεύγουμε την επαφή με την ουσία ή τις ουσίες που έχουμε παρατηρήσει ότι ερεθίζουν το δέρμα μας.
* Διατηρούμε το δέρμα των χεριών μας ενυδατωμένο με ειδικά προϊόντα (εκτός από τις ενυδατικές κρέμες υπάρχουν και κρέμες φραγμών – barrier creams –, που κυκλοφορούν στα φαρμακεία και ενισχύουν την αντοχή της επιδερμίδας στα αλλεργιογόνα).
* Χρησιμοποιούμε γάντια με βαμβακερή επένδυση όταν κάνουμε τις δουλειές του σπιτιού ή φοράμε μέσα από τα γάντια της κουζίνας τα βαμβακερά λευκά γάντια που φοράνε οι τροχονόμοι (ώστε να μην έρχονται τα χέρια μας σε επαφή με το πλαστικό των γαντιών κουζίνας).
* Χρησιμοποιούμε ειδικό σαπούνι-λοσιόν (για άτομα με έκζεμα), σύμφωνα με τις οδηγίες του γιατρού μας, για να πλένουμε τα χέρια μας.
ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟΝ δρα ΑΝΑΣΤΑΣΙΟ ΣΠΑΝΤΙΔΕΑ, παθολόγο-κλινικό φαρμακολόγο
