Ο μεταβολισμός έχει οριστεί ως την χημική «μηχανή» που μας κρατά ζωντανούς, με την ταχύτητά του να διαφέρει από άτομο σε άτομο. Τα άτομα με αργό μεταβολισμό τείνουν να έχουν περισσότερες υπολειπόμενες θερμίδες, οι οποίες αποθηκεύονται ως λίπος σε διάφορες περιοχές του σώματος. Από την άλλη πλευρά, εκείνοι με γρήγορο μεταβολισμό καίνε περισσότερες θερμίδες και είναι λιγότερο πιθανό να συσσωρεύσουν λίπος. Ήδη, καταλαβαίνουμε γιατί το ζήτημα του μεταβολισμού είναι τόσο σημαντικό, αφού όχι μόνο επηρεάζει τα επίπεδα λίπους αλλά είναι υπεύθυνος για όλες τις χημικές διεργασίες που συμβαίνουν στο σώμα. Όσο πιο γρήγορος, τόσο περισσότερες θερμίδες χρειάζεστε για να διατηρήσετε το βάρος σας. Η ταχύτητά του είναι γνωστή με τον όρο μεταβολικός ρυθμός και ισοδυναμεί με τον αριθμό των θερμίδων που καίτε σε ένα δεδομένο χρονικό διάστημα.
Παράγοντες που επηρεάζουν τον ρυθμό
Πολλοί είναι οι παράγοντες που μπορεί να επηρεάσουν τον μεταβολικό σας, όπως:
- Ηλικία: Όσο μεγαλώνετε, τόσο πιο αργός τείνει να γίνεται ο ρυθμός του μεταβολισμού. Αυτό το φαινόμενο αποτελεί συνήθως και την αιτία πίσω από την αύξηση βάρους με την πάροδο των ετών.
- Μυϊκή μάζα: Όσο μεγαλύτερη είναι η μυϊκή σας μάζα, τόσες περισσότερες θερμίδες φαίνεται ότι καίτε.
- Μέγεθος: Το μέγεθος του σώματος φαίνεται πως επηρεάζει το μεταβολικό ρυθμό, αφού σύμφωνα με επιστημονικές μελέτες, άνθρωποι με μεγαλύτερα σώματα τείνουν να καίνε περισσότερες θερμίδες.
- Περιβαλλοντική θερμοκρασία: Η θερμοκρασία στην οποία εκτίθεστε καθημερινά επηρεάζει τον μεταβολικό σας ρυθμό, αφού όταν το σώμα σας εκτίθεται σε κρύο, πρέπει να κάψει, σύμφωνα με έρευνες, περισσότερες θερμίδες για να αποτρέψει την πτώση της θερμοκρασίας.
- Φυσική δραστηριότητα: Για κάθε κίνηση του σώματός σας απαιτούνται θερμίδες. Όσο πιο δραστήριοι είστε, τόσο περισσότερες θερμίδες θα κάψετε, με αποτέλεσμα την ανάλογη επιτάχυνση του μεταβολισμού.
- Διαταραχές ορμονών: Ορισμένες διαταραχές που σχετίζονται με τις ορμόνες, όπως ο υποθυρεοειδισμός μπορεί να επιβραδύνουν τον μεταβολικό ρυθμό, ενισχύοντας την πιθανότητα αύξησης του σωματικού βάρους.
Πώς μπορείτε να επιταχύνετε το μεταβολισμό σας
Η απώλεια βάρους δεν αφορά μόνο την κατανάλωση λιγότερων θερμίδων, καθώς τα αποτελεσματικά προγράμματα απώλειας βάρους περιλαμβάνουν επίσης στρατηγικές για την επιτάχυνση του μεταβολισμού. Αυτές περιλαμβάνουν:
*Μετακινηθείτε
Κάθε κίνηση του σώματος απαιτεί θερμίδες. Όσο πιο δραστήριοι είστε, τόσο υψηλότερος αναμένεται να είναι ο μεταβολικός σας ρυθμός. Ακόμα και οι ιδιαίτερα βασικές δραστηριότητες, όπως το να στέκεστε όρθιοι, το να περπατάτε ή ακόμα και να κάνετε τις δουλειές του σπιτιού, μπορούν να κάνουν σημαντική διαφορά μακροπρόθεσμα. Δοκιμάστε να σηκώνεστε ανά τακτικά χρονικά διαστήματα και να περπατάτε, ειδικά στην περίπτωση που δουλεύετε σε γραφείο και κάθεστε πολλές ώρες συνεχόμενα. Εάν είναι δυνατόν δοκιμάστε να ανεβαίνετε με τις σκάλες τις περισσότερες φορές. Η τακτική φυσική άσκηση συνιστάται ιδιαίτερα για όποιον θέλει να χάσει βάρος και γενικά να βελτιώσει την εικόνα της υγείας του. Ακόμα και η ελαφριά γυμναστική, όπως το περπάτημα, μπορεί να βοηθήσει.
*Μην ξεχνάτε την πρωτεΐνη
Η κατανάλωση επαρκών ποσοτήτων πρωτεΐνης είναι απαραίτητη εάν θέλετε να δημιουργήσετε ή και να διατηρήσετε την μυϊκή σας μάζα. Πέραν τούτου, η πρωτεΐνη έχει και άλλες σημαντικές ιδιότητες, όπως είναι η μεγαλύτερη θερμική επίδραση. Όλα τα τρόφιμα οδηγούν σε μια προσωρινή αύξηση του μεταβολικού ρυθμού, την θερμική δηλαδή επίδραση της τροφής, ωστόσο αυτό το αποτέλεσμα είναι πολύ ισχυρότερο μετά την κατανάλωση πρωτεϊνών συγκριτικά με υδατάνθρακες ή λίπη. Στην πραγματικότητα, η πρωτεΐνη μπορεί να αυξήσει το μεταβολικό ρυθμό κατά 20-30%, την στιγμή που οι υδατάνθρακες και το λίπος προκαλούν αύξηση 3-10% ή και λιγότερο.
*Μην περιορίζετε υπερβολικά τις θερμίδες
Αν και η κατανάλωση λιγότερων θερμίδων αποτελεί την βασική μέθοδο για την απώλεια βάρους, η υπερβολική μείωση συνήθως φέρνει τα αντίθετα αποτελέσματα. Αυτό συμβαίνει διότι ο περιορισμός των θερμίδων μπορεί να προκαλέσει την μείωση του μεταβολικού ρυθμού. Το φαινόμενο αυτό είναι γνωστό ως «κατάσταση λιμοκτονίας», στην οποία εισέρχεται το σώμα για να αποτρέψει την πιθανή πείνα. Ερευνητικές μελέτες έχουν δείξει ότι η σταθερή κατανάλωση λιγοστών θερμίδων ημερησίως – συγκεκριμένα κάτω από 1.000 θερμίδες την ημέρα – μπορεί να οδηγήσει σε σημαντική πτώση του μεταβολικού ρυθμού.
