Από καταβολής κόσμου οι άνθρωποι ψάχνουν το μυστικό της αιώνιας ζωής και νεότητας. Και από καταβολής κόσμου πολλοί ισχυρίζονται ότι το γνωρίζουν, ότι το έχουν ανακαλύψει κι ότι μπορούν να το προσφέρουν, συνήθως πολύ ακριβά. Η ιστορία όμως – μαζί με την επιστήμη – έχουν αποδείξει ότι ένα μόνο τέτοιο ελιξίριο δεν υπάρχει αλλά ότι υπάρχουν πολλά μικρά πράγματα που θα μας βοηθήσουν να μεγαλώσουμε καλά διατηρώντας τη «νεότητά» μας. Υπάρχουν πολλά που δεν πρέπει να κάνουμε και άλλα, πολύ περισσότερα, που θα μας βοηθήσουν να πετύχουμε τον στόχο μας. Αυτά έχουμε συγκεντρώσει στο αλφαβητάρι που θα μας ανοίξει τον δρόμο προς την αντιγήρανση.
Α Αντιοξειδωτικά
Σύμφωνα με πολλές έρευνες θεωρείται ότι μπορούν να καθυστερήσουν ή και να εμποδίσουν την καταστροφική-οξειδωτική δράση των ελευθέρων ριζών, που έχουν συσχετιστεί με την ανάπτυξη χρόνιων ασθενειών, όπως ο καρκίνος και τα καρδιαγγειακά νοσήματα, αλλά και με τη διαδικασία της γήρανσης. Αντιοξειδωτικές είναι οι βιταμίνες Α, C και Ε, το συνένζυμο Q10, ο ψευδάργυρος, το σελήνιο, οι κατεχίνες, η ρεσβερατρόλη, οι τανίνες, η λουτεΐνη, οι ανθοκυανίνες, οι προανθοκυανιδίνες και το λυκοπένιο, που βρίσκουμε – κατά κανόνα – στα διάφορα φρούτα και λαχανικά που υπάρχουν ενδημικά στην Ελλάδα.
Β Βιταμίνες
Βιταμίνες Α, του συμπλέγματος Β, C, D, E (βλ. Ε, ελαιόλαδο) και K. Η βιταμίνη Α είναι η βιταμίνη των ματιών, είναι αντιοξειδωτική και ενισχύει το ανοσοποιητικό, τη βρίσκουμε ως β-καροτίνη σε φρούτα και λαχανικά με έντονο χρώμα (π.χ. καρότα). Οι βιταμίνες του συμπλέγματος Β υπάρχουν σε πάρα πολλές τροφές, κυρίως στις πρωτεϊνούχες, και θεωρούνται οι βιταμίνες του νευρικού συστήματος. Η βιταμίνη C είναι απαραίτητη για τη ζωή, οι ιδιότητές της είναι πάρα πολλές και επειδή ο οργανισμός μας δεν μπορεί να τη συνθέσει μόνος του χρειάζεται να την παίρνουμε από τις τροφές (οι καλύτερες πηγές της: πιπεριά, μαϊντανός, ντομάτα, ακτινίδιο, μπρόκολο, φρέσκα κρεμμυδάκια, φράουλες, εσπεριδοειδή, αρακάς, κουνουπίδι, πεπόνι, πράσα, κολοκυθάκια, σκόρδο, χόρτα, σπανάκι, μαρούλι, μήλο, λάχανο κ.ά.). Η βιταμίνη D είναι η βιταμίνη του ήλιου, απαραίτητη για την απορρόφηση του ασβεστίου και του φωσφόρου από τον οργανισμό και όχι μόνο. Η βιταμίνη Κ κατά κανόνα συντίθεται από τον οργανισμό ή τη βρίσκουμε στα πράσινα λαχανικά (π.χ. μπρόκολο) και συμβάλλει στην πήξη του αίματος.
Γ Γυμναστική
Η σωματική άσκηση είναι κατά κάποιον τρόπο το φάρμακο για καθεμία από τις ασθένειες που ταλαιπωρούν τον σύγχρονο άνθρωπο. Συν τοις άλλοις βοηθά στη διατήρηση ενός υγιούς σωματικού βάρους και μιας λεπτής, δυνατής, ευλύγιστης σιλουέτας. Επιπλέον όμως φαίνεται ότι συμβάλλει στη μείωση της ταχύτητας με την οποία γερνάμε, βοηθώντας στην επιμήκυνση των τελομερών αφού με τη συστηματική άσκηση ενεργοποιείται το ένζυμο τελομεράση, που σταθεροποιεί το μήκος των τελομερών. Μάλιστα, επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο της Ουψάλα διαπίστωσαν ότι σε ανθρώπους μέσης ηλικίας η συστηματική σωματική άσκηση παρατείνει τη ζωή τους, όπως ακριβώς θα συνέβαινε αν ήταν καπνιστές και έκοβαν το κάπνισμα.
Δ Δόντια
Τα δόντια είναι – μαζί με το δέρμα – από τα μέρη του σώματός μας που μπορεί να μας κάνουν να δείχνουμε πιο γερασμένοι. Οι τακτικές επισκέψεις στον οδοντίατρο, η προσεκτική υγιεινή του στόματος και των δοντιών (σωστό βούρτσισμα, οδοντικό νήμα, αποφυγή καπνίσματος, ζάχαρης και σκουρόχρωμων ποτών που χρωματίζουν τα δόντια μας) θα μας βοηθήσουν να διατηρήσουμε ένα υγιές και λαμπερό χαμόγελο. Επίσης, στο να διατηρηθούν γερά και υγιή τα δόντια μας όπως και τα οστά μας συμβάλλει πολύ το ασβέστιο (που παίρνουμε κυρίως από τα γαλακτοκομικά), ο φώσφορος (τον βρίσκουμε σε ψάρια και ξηρούς καρπούς) σε συνδυασμό με τη βιταμίνη D, που συνθέτει ο οργανισμός μας με τη βοήθεια του ήλιου. Επιπλέον, στην καλή υγεία των δοντιών μας βοηθούν τα τρόφιμα που είναι πλούσια σε βιταμίνες C και Κ.
Ε Ελαιόλαδο
Το ελαιόλαδο είναι η βασική πηγή από την οποία μπορούμε να πάρουμε βιταμίνη Ε, τη βιταμίνη της νεότητας όπως ονομάζεται χάρη στις πολύ ισχυρές αντιοξειδωτικές της ιδιότητες.
Ζ Ζυγαριά
Οι άνθρωποι που προσέχουν το σωματικό τους βάρος αλλά κυρίως από τι προέρχονται οι θερμίδες που παίρνουν καθημερινά ζουν περισσότερο και παραμένουν πιο νέοι και πιο υγιείς από τους υπολοίπους. Σημαντικό είναι να αποφεύγουμε τροφές όπως η ζάχαρη (έρευνα έδειξε πως ό,τι προκαλεί την αύξηση της ινσουλίνης μειώνει ταυτόχρονα τη διάρκεια ζωής μας) και τα «κακά» (κορεσμένα) λιπαρά, που συμβάλλουν στη γήρανση των αγγείων μας, του δέρματός μας και βέβαια της καρδιάς μας.
Η Ηλιοπροστασία
Γνωρίζουμε πλέον ότι ο ήλιος μαζί με το κάπνισμα και το αλκοόλ θεωρούνται το τρίπτυχο που οδηγεί στην πρόωρη γήρανση του δέρματος. Ετσι, εκτός από τη διακοπή του καπνίσματος και του αλκοόλ, χρειάζεται να βάζουμε αντηλιακό με υψηλό δείκτη προστασίας ακόμη και τον χειμώνα, ακόμη και όταν κυκλοφορούμε στην πόλη και να το ανανεώνουμε όταν χρειάζεται. Εκτός από το αντηλιακό, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε τα γυαλιά ηλίου, που προστατεύουν τα μάτια μας από την επικίνδυνη υπεριώδη ακτινοβολία που γερνάει τον φακό του ματιού αυξάνοντας έτσι τις πιθανότητες να εμφανιστούν νωρίτερα αλλοιώσεις που σχετίζονται με την ηλικία, όπως ο καταρράκτης.
Θ Θετική σκέψη
Ολες οι έρευνες έχουν δείξει ότι η θετική σκέψη, η αισιοδοξία αλλά και η βεβαιότητα ότι όλα θα λυθούν και θα πάνε καλά συμβάλλουν στη μακροζωία και όχι μόνο. Ερευνα από το Πανεπιστήμιο του Γέιλ έδειξε ότι οι άνθρωποι που έχουν θετικά πιστεύω για τη γήρανση, ζούσαν 7,5 χρόνια περισσότερο από εκείνους που σκέφτονταν απαισιόδοξα. Επίσης, έρευνα από το Πανεπιστήμιο του Pittsburgh διαπίστωσε ότι όσες γυναίκες – άσχετα από την όποια κοινωνική, οικονομική και μορφωτικά κατάσταση – αντιμετώπιζαν αισιόδοξα τη ζωή είχαν 14% μεγαλύτερες πιθανότητες να ζήσουν περισσότερο από τις απαισιόδοξες.
Ι Ισορροπία και ίσια πλάτη
Καθώς μεγαλώνουμε και αρχίζουμε να έχουμε πόνους και ενοχλήσεις ή να καμπουριάζουμε με αποτέλεσμα η σιλουέτα μας να θυμίζει περισσότερο κάποιον ηλικιωμένο από ό,τι κάποιον νέο, συνειδητοποιούμε τη σημασία τού να φροντίζουμε τη στάση του σώματός μας και να ισιώνουμε την πλάτη μας. Θα μας βοηθήσει η γιόγκα και γενικότερα η άσκηση καθώς και το να περπατάμε με τα χέρια δεμένα πίσω από τη μέση μας, ώστε να «ανοίγουμε» τις ωμοπλάτες μας. Εξίσου σημαντικό είναι το να έχουμε μία καλή ισορροπία (με τη βοήθεια ειδικών ασκήσεων, π.χ. γιόγκα), που θα μας βοηθήσει να διατηρήσουμε τη στάση του σώματός μας, αλλά και να αποφύγουμε τις πτώσεις όσο περνάνε τα χρόνια.
Κ Καθαρισμός δέρματος
Η ρύπανση είναι ένας από τους βασικούς παράγοντες που γερνάνε το δέρμα μας και όχι μόνο. Ενας ακόμη λόγος να μην αμελούμε τον καλό καθαρισμό του δέρματός μας, πρωί και βράδυ (είτε έχουμε βαφτεί είτε όχι). Εκτός από το σαπούνι ή το γαλάκτωμα δεν θα πρέπει να ξεχνάμε και το πλύσιμο του προσώπου μας με άφθονο νερό. Θα μπορούσαμε επίσης να χρησιμοποιήσουμε ένα καθαριστικό εργαλείο (π.χ. βουρτσάκι, βαμβακερό απαλό ύφασμα) που θα βοηθήσει στο να ξεμπλοκάρουν οι πόροι σε βάθος. Τα σκραμπ, οι μάσκες και άλλες τεχνικές στο ιατρείο ίσως βοηθήσουν ακόμη περισσότερο.
Λ Λίφτινγκ
Κανείς δεν μπορεί να μιλήσει για αντιγήρανση και να αφήσει απέξω τις επεμβατικές τεχνικές, όπως το λίφτινγκ προσώπου και λαιμού ή τη βλεφαροπλαστική που διαθέτει στη φαρέτρα της η πλαστική χειρουργική.
Μ Μπότοξ
Υπάρχουν βέβαια και πολλές μη επεμβατικές μέθοδοι της κοσμητικής ιατρικής, όπως το μπότοξ (για τα μάτια και το μέτωπο), το υαλουρονικό και το πολυγαλακτικό οξύ (διορθώνουν ρυτίδες και ουλές και δίνουν όγκο στα χείλη, στα ζυγωματικά και στα μάγουλά μας), τα πίλινγκ, τα λέιζερ, η μεσοθεραπεία κ.ά., που μπορούν να γίνουν στο ιατρείο και να συμβάλουν στο να δείχνουμε νεότεροι.
Ν Νερό
Η ενυδάτωση του δέρματος επιτυγχάνεται με την πρόσληψη υγρών, δηλαδή νερού, φρέσκων χυμών, φρούτων και λαχανικών, καθώς και με την εφαρμογή ενυδατικής κρέμας κατάλληλης για τον τύπο του δέρματός μας και της ηλικίας μας. Η ενυδατική κρέμα λειτουργεί συμπληρωματικά και κυρίως ως φραγμός, ώστε να μη φεύγει το νερό που διαθέτει το δέρμα μας. Ας μην ξεχνάμε ότι εκτός από το δέρμα του προσώπου μας και του λαιμού μας είναι σκόπιμο να ενυδατώνουμε με κρέμα τα χέρια μας, αλλά και το υπόλοιπο σώμα μας.
Ξ Ξαπλώνουμε
Σύμφωνα με μελέτες, ένας καλός οκτάωρος ύπνος, πέρα από τα πολλά οφέλη που προσφέρει στον οργανισμό μας, κάνει καλό και στο δέρμα μας. Το ιδανικό είναι να κοιμόμαστε από τα μεσάνυχτα ως το πρωί γιατί εκείνο το διάστημα η αναπλαστική δύναμη του δέρματος είναι πολύ καλύτερη καθώς ενισχύεται η παραγωγή του κολλαγόνου και εντείνεται η διαδικασία της αναγέννησης των κυττάρων. Ο ύπνος φαίνεται να παίζει ρόλο και στην αντίσταση του δέρματός μας στην υπεριώδη ακτινοβολία, αφού έρευνες δείχνουν ότι οι γυναίκες που κοιμούνται λιγότερο από 5 ώρες, επανέρχονται δυσκολότερα από την έκθεση στις υπεριώδεις ακτίνες του ηλίου. Και κάτι τελευταίο αλλά εξίσου σημαντικό: Σκόπιμο είναι να κοιμόμαστε ανάσκελα και (ει δυνατόν) να χρησιμοποιούμε μία μεταξωτή μαξιλαροθήκη γιατί το μαξιλάρι «πιέζει» το πρόσωπό μας με αποτέλεσμα να δημιουργούνται ρυτίδες ύπνου.
Ο Ομάδες κοινωνικής στήριξης
Οι κοινωνικές επαφές – εκτός των άλλων – ευνοούν και την καλή λειτουργία του εγκεφάλου μας. Αυτό σημαίνει ότι όσο πιο συχνά μιλάμε στο τηλέφωνο, όσο πιο τακτικά βγαίνουμε με φίλους και συγγενείς για να διασκεδάσουμε και να ανταλλάξουμε απόψεις, τόσο πιο υγιής θα είναι ο εγκέφαλός μας. Επίσης, η συμμετοχή σε ομάδες κοινωνικής στήριξης μία φορά την εβδομάδα αντιστρέφει την πορεία σμίκρυνσης των τελομερών, που σημαίνει ότι ευνοεί την προοπτική της μακροζωίας μας.
Π Πανεπιστήμιο
Το να κρατάμε το μυαλό μας νεανικό και ζωντανό θα μας βοηθήσει να διατηρούμε και το σώμα μας νέο και να αντισταθούμε στη γήρανση. Πώς; Διαβάζοντας, ασχολούμενοι με τις τέχνες (βλέποντας σινεμά, θέατρο, εκθέσεις ζωγραφικής κ.λπ.), ακόμη και ξεκινώντας ένα καινούργιο χόμπι, μία ξένη γλώσσα ή και σπουδές στο Πανεπιστήμιο.
Ρ Ρετινοϊκό οξύ
Το ρετινοϊκό οξύ (συνθετικό παράγωγο της βιταμίνης Α) ενισχύει τη σύνθεση κολλαγόνου, που προλαμβάνει την εμφάνιση των ρυτίδων εκφράσεων και θεωρείται ένα από τα βασικά συστατικά της αντιγηραντικής φροντίδας. Οι περιορισμοί είναι ότι δεν πρέπει να το χρησιμοποιούμε στη διάρκεια της εγκυμοσύνης, αλλά ούτε και όταν πρόκειται να εκτεθούμε στον ήλιο, γιατί μπορεί να προκαλέσει φωτοευαισθησία αν έρθουμε σε επαφή με το φως της ημέρας.
Σ Σεξ
Το σεξ, όπως και το να βρισκόμαστε σε μία σχέση ή έναν γάμο φαίνεται να έχουν θετική επίδραση στην προοπτική της μακροζωίας (ειδικά για τους άνδρες που υιοθετούν πιο καλές συνήθειες και δεν αμελούν την πρόληψη) αλλά και της νεότητας.
Τ Τελομερή
Τα τελoμερή λειτουργούν προστατευτικά όσον αφορά στη φθορά των χρωμοσωμάτων και γι’ αυτό παρομοιάζονται με τα πλαστικά καλύμματα στις άκρες των κορδονιών. Οσο μεγαλώνουμε το μήκος των τελομερών μικραίνει (φέρνοντας το ενδεχόμενο του θανάτου πιο κοντά). Σύμφωνα με έρευνες, αυτή η διαδικασία μπορεί να αντιστραφεί και οι παράγοντες που βοηθούν σε αυτό έχουν να κάνουν με τις συνήθειές μας. Τέτοιες είναι: το περπάτημα μισή ώρα την ημέρα, η χορτοφαγική διατροφή, η εξάσκηση τεχνικών διαχείρισης του στρες (π.χ. διαλογισμός, γιόγκα) μία ώρα καθημερινά, η συμμετοχή σε ομάδες κοινωνικής στήριξης μία φορά την εβδομάδα και το σεξ τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα. Από την άλλη πλευρά υπάρχουν κάποιοι παράγοντες που κονταίνουν τα τελομερή, όπως: το κάπνισμα, η κατανάλωση αλκοόλ, το στρες, οι φοβίες, η κατάθλιψη, η καθιστική ζωή και η κατανάλωση αλατιού.
Υ Υαλουρονικό οξύ
Η κύρια χρησιμότητά του είναι να διατηρεί τα κύτταρα του οργανισμού ενυδατωμένα και υγιή. Εύλογα, είναι ιδιαίτερα αγαπητό στην κοσμετολογία και στη δερματολογία γιατί ενυδατώνει σε βάθος.
Φ Φαινολικές ενώσεις
Τα φλαβονοειδή, που τα βρίσκουμε κυρίως στο τσάι, στο κόκκινο κρασί, στα σταφύλια, στα μήλα, στα μούρα, στη σοκολάτα, στα κρεμμύδια, στα βερίκοκα, στα πορτοκάλια, στα ρόδια, στα δαμάσκηνα, στις φράουλες και στα κεράσια, έχουν αντιοξειδωτικές ιδιότητες και θεωρούνται τα κατ’ εξοχήν αντιγηραντικά συστατικά που παίρνουμε από τη διατροφή.
Χ Χρώμα
Οσο πιο πολύ χρώμα έχει το πιάτο μας τόσο πιο πολλές πιθανότητες υπάρχουν να καταναλώνουμε τα πολύτιμα αντιοξειδωτικά – τα φυσικά αντιγηραντικά που μας δίνει η φύση. Φρούτα και λαχανικά διαφορετικών χρωμάτων, όπως πορτοκάλια, ακτινίδια, ροδάκινα, φράουλες, καρότα, κεράσια, σταφύλια και μούρα διαφόρων ειδών, ντομάτες, πιπεριές, σταφύλια, κόκκινο λάχανο, θα ανοίξουν τον δρόμο μας για τη νεότητα.
Ψ Ψυχική υγεία
Ερευνες έχουν δείξει ότι οι ήρεμοι και οι μη νευρωτικοί άνθρωποι ζουν περισσότερο. Επιπλέον το στρες εκτός από τη μακροζωία μας απειλεί και την υγεία και την καλή κατάσταση διαφόρων οργάνων του σώματός μας, όπως του εγκεφάλου μας, της καρδιάς μας, του δέρματός μας.
Ω Ω-3
Τα ω-3 λιπαρά οξέα, που φαίνεται να επηρεάζουν θετικά και το μήκος των τελομερών, συμβάλλουν σημαντικά στη βελτίωση του λιπιδαιμικού προφίλ, προστατεύουν την καρδιά, ρυθμίζουν την πίεση και το σάκχαρο του αίματος, τονώνουν τη μνήμη, τους αποδίδονται αντικαταθλιπτικές ιδιότητες, δρουν αντικαρκινικά, καταπολεμούν τις φλεγμονές και είναι ευεργετικά και για το άσθμα. Οι καλύτερες πηγές τους είναι τα λιπαρά ψάρια, ενώ περιέχονται επίσης στον λιναρόσπορο και στο λινέλαιο, στα καρύδια και στα πράσινα φυλλώδη λαχανικά.
Ευχαριστούμε για τη συνεργασία τη δρα Πηνελόπη Τυμπανίδου, δερματολόγο-αφροδισιολόγο, και τον Χάρη Δημοσθενόπουλο, MMedSci.PhDc, κλινικό διαιτολόγο, προϊστάμενο Διαιτολογικού Τμήματος ΓΝΑ Λαϊκό, μέλος του ΔΣ της Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας
