Ας ξεκινήσουμε εκφράζοντας την ευγνωμοσύνη μας: Στους μήνες που πέρασαν, οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές, τα smartphones και τα tablets μας λειτούργησαν ως σωσίβιες λέμβοι. Χάρη σε αυτά, πολλοί από εμάς συνεχίσαμε να εργαζόμαστε από το σπίτι, τα παιδιά μας παρακολούθησαν τα μαθήματά τους και όλοι μας διατηρήσαμε την πολύτιμη επαφή με τους αγαπημένους μας, σε μια περίοδο καθολικής μοναξιάς, άγχους και αβεβαιότητας. Ομως γνωρίζοντας καλά το ρητό για τα δώρα των Δαναών, οφείλουμε να εξετάσουμε και τις αρνητικές συνέπειες της παντοδύναμης παρουσίας των ηλεκτρονικών συσκευών στην καθημερινότητά μας. Τόσο εντός όσο και εκτός καραντίνας.

Νους υπερδραστήριος – Σώμα σε ακινησία

Δυστυχώς, οι οθόνες δεν κάνουν διακρίσεις. Επηρεάζουν εξίσου το σώμα και το πνεύμα μας, προκαλώντας ακόμη και μακροχρόνια προβλήματα υγείας. Εντοπίζοντας τις επιπτώσεις τους είμαστε σε θέση να λάβουμε και τα κατάλληλα «αντίμετρα» μειώνοντας την ισχύ τους.

Το σώμα μας μπροστά στις οθόνες

Συνέπειες με ειδικό… βάρος

Δεν είναι μυστικό. Οι ώρες που περνάμε μπροστά στην οθόνη, σε πολλές περιπτώσεις είναι ευθέως ανάλογες με τα κιλά μας. Αιτία για αυτό δεν είναι μόνο η ακινησία, αλλά και η κακή μας συνήθεια να τρώμε παρακολουθώντας ταινίες ή σειρές. Με αυτόν τον τρόπο χάνουμε τον έλεγχο της ποσότητας που καταναλώνουμε και είναι εύκολο να οδηγηθούμε στην παχυσαρκία.

Ο υπολογιστής τελειώνει σε σίγμα τελικό

Στο ίδιο σχήμα αφήνει και τη σπονδυλική μας στήλη. Ακόμη και όταν δουλεύουμε από το γραφείο, όπου οι κοινωνικές συμβάσεις μας εξαναγκάζουν σε μια λίγο-πολύ «φυσιολογική» στάση σώματος, σύντομα καταλήγουμε να καμπουριάζουμε ή και να… γέρνουμε προς τη μία πλευρά. Στο διάστημα που εργαστήκαμε από το σπίτι, όμως, τα πράγματα έγιναν ακόμη χειρότερα, καθώς πολλοί από εμάς προχωρήσαμε σε… πειραματισμούς πάνω στον τρόπο που μπορεί κανείς να καθίσει σε μία καρέκλα. Και στις δύο περιπτώσεις πάντως, η μέση, οι ώμοι και ο αυχένας μας δεν παραλείπουν να εκφράζουν τις έντονες διαμαρτυρίες τους.

Επικίνδυνοι καρποί

Φυσικά, αν κάποιο μέλος του σώματός μας πραγματικά δικαιούται να… γκρινιάζει, αυτό είναι αδιαμφισβήτητα οι καρποί μας. Οι επαναλαμβανόμενες μικρές κινήσεις που κάνουμε με το ποντίκι επιβαρύνουν το νεύρο που διατρέχει τον καρπό μας, ελέγχοντας τον αντίχειρα και τα τρία πρώτα δάχτυλα. Ετσι, με την πάροδο των ετών όλο και νεότεροι άνθρωποι εμφανίζουν σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα.

Εκπτώσεις… σε χρόνια

Ναι, δυστυχώς η πολύωρη χρήση των ηλεκτρονικών συσκευών μας μικραίνει τη ζωή. Και είναι λογικό. Η αύξηση του βάρους μας και η απουσία σωματικής άσκησης αυξάνουν τον κίνδυνο καρδιαγγειακών νοσημάτων και άλλων χρόνιων προβλημάτων υγείας, όπως ο διαβήτης.

Μάτια-δρομείς

Οπως ακριβώς συμβαίνει και με τους καρπούς μας, έτσι και τα μάτια μας εξαναγκάζονται διαρκώς σε μικρές επαναλαμβανόμενες κινήσεις. Ταυτόχρονα, είναι αντιμέτωπα με διαρκείς εναλλαγές εικόνων, γραμματοσειρών και χρωμάτων. Αυτό οδηγεί στην ανάπτυξη του λεγόμενου «οπτικού συνδρόμου υπολογιστών». Συνηθισμένα συμπτώματα είναι η θολή ή διπλή όραση, τα ξηρά, κόκκινα ή ερεθισμένα μάτια, οι πονοκέφαλοι και ο πόνος στον αυχένα ή στην πλάτη. Οσοι από εμάς ήδη αντιμετωπίζουμε παθήσεις των ματιών, όπως για παράδειγμα η μυωπία, διατρέχουμε και αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης του συγκεκριμένου συνδρόμου.

Νυχτοπούλια εν δράσει

Μήπως δυσκολεύεστε να κοιμηθείτε; Ισως η αιτία βρίσκεται στη διαταραχή της μελατονίνης, της ορμόνης του ύπνου, από τη διαρκή έκθεση στο μπλε φως των οθονών. Ακόμη και αν καταφέρνετε να συμπληρώσετε οκτάωρο ύπνου, η ποιότητά του επηρεάζεται δραματικά – σε μεγάλο βαθμό και εξαιτίας των επιπτώσεων των ηλεκτρονικών συσκευών στην ψυχολογία σας.

Πνευματική καταπόνηση

Μυαλό σε αργή κίνηση

Οι νοητικές μας λειτουργίες επηρεάζονται σημαντικά από την έκθεση στις οθόνες, η οποία μπορεί να προκαλέσει ακόμη και αλλαγές στη δομή του εγκεφάλου μας, και συγκεκριμένα στη λεγόμενη «φαιά ουσία». Πρακτικά, διαπιστώνουμε την επίδρασή τους μέσα από τη δυσκολία συγκέντρωσης, την επιδείνωση της μνήμης μας, την καθυστέρηση στην επεξεργασία νέων πληροφοριών αλλά και συναισθημάτων.

Ψηφιακές εξαρτήσεις

Ο εθισμός στις ηλεκτρονικές συσκευές είναι απολύτως πραγματικός. Ακόμη και αν δεν παίζετε ηλεκτρονικά παιχνίδια, τα οποία έχουν κατηγορηθεί εδώ και δεκαετίες για τη δημιουργία εξαρτήσεων, ο βομβαρδισμός πληροφοριών κάνει τον εγκέφαλό σας να εκλύει ντοπαμίνη, μια ορμόνη που δημιουργεί αίσθηση ευφορίας. Επομένως, αν αισθάνεστε ότι δεν αντέχετε ούτε μια στιγμή χωρίς το κινητό σας, ίσως δεν ευθύνεται για αυτό η χρησιμότητά του.

Εικονικές ζωές – πραγματικά άγχη

Το περιεχόμενο παίζει εξίσου σημαντικό ρόλο με το μέσο. Από τη μία πλευρά, η συνδεσιμότητά μας μάς φέρνει αντιμέτωπους με μια πραγματική πλημμύρα ειδήσεων – συχνά αντικρουόμενων ή αμφίβολων. Ειδικά σε περιόδους κρίσης, αυτό από μόνο του είναι αρκετό για να εκτοξεύσει το άγχος μας στο ταβάνι. Ταυτόχρονα, τα κοινωνικά δίκτυα ανοίγουν μια κλειδαρότρυπα στις ζωές των άλλων – ή μάλλον στις πλέον επιμελημένες πτυχές τους. Ετσι, καταλήγουμε να συγκρίνουμε διαρκώς τον εαυτό μας με μια πλασματική εικόνα τέλειας καθημερινότητας και, φυσικά, να είμαστε οι ηττημένοι.

Τρολ προ των πυλών

Μπορεί να μη γνωρίζουμε τους ανθρώπους με τους οποίους συνομιλούμε στις ηλεκτρονικές πλατφόρμες, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι η συμπεριφορά τους δεν είναι ικανή να μας πληγώσει. Τα τρολ που αντλούν ικανοποίηση από τη συναισθηματική κατάρρευση των συνομιλητών τους, μπορούν να γίνουν ακόμη πιο επικίνδυνα αν αποκτήσουν πρόσβαση στα προσωπικά μας δεδομένα. Τότε, η δράση τους μπορεί να έχει πολύ πραγματικές επιπτώσεις στην καθημερινότητά μας και φυσικά στην ψυχολογία μας.