Όσο και αν θα θέλαμε να μην είναι αλήθεια, η επικαιρότητα μας θυμίζει διαρκώς ότι η σεξουαλική βία όχι απλώς επιβιώνει μέχρι τις μέρες μας, αλλά συχνά κοστίζει ακόμη και ανθρώπινες ζωές. Παρά το γεγονός ότι οι γυναίκες πλήττονται δυσανάλογα από αυτό το φαινόμενο, τα παιδιά ανεξαρτήτως φύλου βρίσκονται επίσης ψηλά στη φρικιαστική λίστα των θυμάτων. Και, φυσικά, μπορεί τα θύματα να είναι συνήθως γυναίκες, όμως οι θύτες είναι κυρίως άνδρες. Επομένως, ως γονείς έχουμε τεράστια ευθύνη να εξοικειώσουμε τα παιδιά μας με τον όρο «συναίνεση» και να τους μάθουμε όχι μόνο να λένε, αλλά και να ακούνε τα «όχι» των άλλων.
Έξι εύκολοι τρόποι να εξηγήσουμε τη συναίνεση στα παιδιά
Τους μαθαίνουμε να ρωτούν
Ήδη από τη νηπιακή ηλικία, μπορούμε να μάθουμε στα παιδιά μας να θέτουν και να σέβονται όρια στην αλληλεπίδρασή τους με τους άλλους. Αν μεγαλώνουμε ένα πολύ αγαπησιάρικο πιτσιρίκι, του μαθαίνουμε να ρωτά τους φίλους του πριν τους αγκαλιάσει. Από την άλλη, αν το μικρό μας δεν ενθουσιάζεται με τις αγκαλιές, δεν το αναγκάζουμε να τις δεχτεί για χάρη ενός θείου – ή ακόμη και για χάρη μας. Μόνο έτσι το βοηθάμε να καταλάβει ότι κάθε άνθρωπος είναι κύριος του σώματός του.
Τους μαθαίνουμε την αξία του «όχι»
Εξηγούμε στο παιδί ότι από τη στιγμή που κάποιος εκφράζει τη διάθεσή του να σταματήσουμε να κάνουμε κάτι που τον εμπλέκει – όπως να τον αγγίζουμε ή να παίζουμε μαζί του – θα πρέπει να το σεβόμαστε και να του δίνουμε τον χώρο που έχει ανάγκη. Αντίστοιχα, αν κάποιος φίλος του παιδιού μας το φέρνει σε δύσκολη θέση αγνοώντας τις αρνήσεις του, βεβαιωνόμαστε ότι γνωρίζει πως μπορεί να σταματήσει την παρέα μαζί του όποτε το επιθυμεί.
Τους μαθαίνουμε να ακούνε το ένστικτό τους
Πολλές φορές ως ενήλικες γνωρίζουμε ανθρώπους των οποίων η συμπεριφορά μας προβληματίζει, χωρίς να γνωρίζουμε απ’ ευθείας γιατί. Στην περίπτωση των παιδιών, που παραμένουν αθώα γύρω από πολλά ζητήματα, η σημασία του ενστίκτου είναι ακόμη μεγαλύτερη. Για αυτό και φροντίζουμε να ξέρουν ότι μπορούν να εμπιστευτούν αυτή την περίεργη αίσθηση πως κάτι πηγαίνει στραβά και να προστατεύσουν τον εαυτό τους με βάση αυτή.
Τους μαθαίνουμε την αξία του «ναι»
Όταν πλέον φτάσουν στην ηλικία κατά την οποία θα πρέπει να τους μιλήσουμε για το σεξ, βεβαιωνόμαστε ότι η συζήτηση για τη συναίνεση δεν θα περιοριστεί στο ότι πρέπει να σταματάνε όταν ακούνε ένα «όχι». Πρέπει να επιμείνουμε και στη σημασία του να ακούσουν ένα αυθόρμητο και ενθουσιώδες «ναι». Αυτή η συζήτηση είναι βέβαιο πως θα είναι αμήχανη για όλους – και είναι πολύ πιθανό να ακολουθηθεί από ένα μεγαλοπρεπές «άσε με ρε μαμά» – όμως είναι απολύτως απαραίτητο να γίνει. Τα παιδιά μας μας ακούνε ακόμη και όταν δείχνουν να μας αγνοούν, και το πιθανότερο είναι πως αυτή η άβολη συζήτηση θα αποδειχθεί πολύτιμη.
Χρησιμοποιούμε παραδείγματα
Σε όλους έχει συμβεί να βλέπουμε μια ταινία με τα – μεγάλα πια – παιδιά μας και ξαφνικά να παίζεται μια ήπια ερωτική σκηνή. Αγνοήστε το πόσο άβολα αισθάνεστε και χρησιμοποιήστε την ως ευκαιρία για να «γειώσετε» τη συζήτηση περί συναίνεσης. Για παράδειγμα, πολύ συχνά στις ταινίες βλέπουμε τον πρωταγωνιστή να προσεγγίζει την πρωταγωνίστρια, να τη φιλά παρά τη ρητή της άρνηση και στη συνέχεια εκείνη να υποκύπτει. Χρησιμοποιήστε τέτοιου είδους αφορμές για να εξηγήσετε το πώς τέτοιου είδους απεικονίσεις του έρωτα δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Επιπλέον, ακόμη και αν όντως κάποιες φορές μια γυναίκα μπορεί να λειτουργεί με αυτό τον τρόπο λόγω κοινωνικών στερεοτύπων, είναι σίγουρα προτιμότερο να ερμηνεύσει κυριολεκτικά τη στάση της παρά να διακινδυνεύσει μια λάθος ανάγνωση.
Τους μαθαίνουμε να ακούνε τον εαυτό τους
Τονίζουμε στα παιδιά μας ότι το «όχι» τους θα πρέπει πάντα να είναι αρκετό, και πως αν κάποιος επιλέγει να το αγνοεί, αυτό δεν σχετίζεται με το πόσο εμφατικά το είπαν. Επιπλέον, φροντίζουμε να γνωρίζουν ότι οι άνθρωποι που αξίζουν να βρίσκονται στη ζωή μας δεν μπορούν να απολαύσουν το χρόνο τους μαζί μας αν δεν τον απολαμβάνουμε εξίσου και εμείς. Η πίεση να κάνουμε πράγματα που δεν επιθυμούμε είναι ένδειξη ότι το πρόσωπο που έχουμε απέναντί μας δεν μας σέβεται, και αυτό θα πρέπει να είναι αρκετό για να διακόψουμε τη σχέση μας μαζί του.
