Οταν έχουµε στρες, βρισκόµαστε σε µια κατάσταση «fight or flight» (µάχοµαι ή φεύγω), που έχει µείνει εγγεγραµµένη µέσα µας από τότε που ο πρωτόγονος άνθρωπος έπρεπε να πολεµήσει ή να φύγει για να γλιτώσει από τα άγρια θηρία. Κάθε φορά όµως που µας συµβαίνει αυτό, έχουµε υψηλά επίπεδα κορτιζόλης και αδρεναλίνης, αρτηριακή πίεση, παλµούς κ.ά. Φανταζόµαστε λοιπόν πόσο επιβαρυντική είναι αυτή η κατάσταση για τον οργανισµό µας και πόσο σηµαντικό είναι να προσπαθήσουµε να διαχειριστούµε το στρες.

Ετσι, η θετική επίδραση που µπορεί να έχουν επάνω µας οι τεχνικές χαλάρωσης και ελέγχου του στρες δεν περιορίζονται στη διάθεση, στο µυαλό και στην ψυχή, αφορούν και το σώµα µας και κυρίως την καρδιά µας, που, από ό,τι φαίνεται, επηρεάζεται κι αυτή, πολύ και αρνητικά από το άγχος.

Η απόσπαση προσοχής

Ας σκεφτούμε τι θα συνέβαινε αν ξαφνικά εκεί που είμαστε αγχωμένοι, για παράδειγμα με την προθεσμία που μας έχουν δώσει για να ολοκληρώσουμε μία δουλειά, ξεκινούσε να μας χτυπάει το παπούτσι. Η προσοχή μας θα μεταφερόταν από τη δουλειά που χρειαζόταν να τελειώσουμε στον πόνο και στην ενόχληση που θα νιώθαμε. Ετσι, κατά πάσα πιθανότητα θα ξεχνάγαμε το στρες μας. Ας δοκιμάσουμε λοιπόν κάτι παρόμοιο. Θα μπορούσαμε να ξεκινήσουμε να κάνουμε δύσκολους υπολογισμούς στο μυαλό μας ώστε να αποσπάσουμε την προσοχή μας από αυτό που μας αγχώνει.

Το ρίχνουμε στην άσκηση

Αν τη στιγμή που νιώθουμε πολύ στρεσαρισμένοι σηκωθούμε απότομα από την καρέκλα μας και βγούμε μία βόλτα με τα πόδια ή το ποδήλατο, τρέξουμε γύρω από το τετράγωνο, ανεβοκατεβούμε τη σκάλα, πάρουμε την μπάλα και ρίξουμε μερικά σουτάκια, θα αυξηθούν οι ενδορφίνες που – όπως έχει βρεθεί από πολλές έρευνες – θα μας φτιάξουν τη διάθεση.

Ο διαλογισμός

Ολο και περισσότερες έρευνες επιβεβαιώνουν τελευταία το πόσο αποτελεσματικός μπορεί να είναι ο διαλογισμός ως μια μέθοδος διαχείρισης του στρες. Χρειάζεται να του αφιερώσουμε μόλις 20΄ από τον χρόνο μας και μπορούμε να εφαρμόσουμε την πιο απλή μορφή του ακόμα και μόνοι μας. Επιλέγουμε ένα ήσυχο μέρος, καθόμαστε με την πλάτη ίσια, κλείνουμε τα μάτια και εστιάζουμε τη σκέψη μας στο σημείο ανάμεσα στα φρύδια. Μπορεί στην πρώτη προσπάθεια να μην τα καταφέρουμε, αλλά με εξάσκηση θα βελτιωθούμε.

Η αναπνοή

Η διαφραγματική αναπνοή, στο πλαίσιο της γιόγκα ή του διαλογισμού ή και από μόνη της θα μας βοηθήσει να νιώσουμε πιο ήρεμοι, πιθανώς επειδή και – όπως έχουν δείξει κάποιες έρευνες – μπορεί να συμβάλει στη μείωση των επιπέδων της κορτιζόλης. Αν ξαπλώσουμε ανάσκελα, βάλουμε το ένα χέρι μας στην κοιλιά μας και το άλλο στο στήθος μας, θα πρέπει να βεβαιωνόμαστε ότι κάθε φορά που εισπνέουμε από τη μύτη, νιώθουμε την κοιλιά μας να ανεβοκατεβαίνει (γεμίζοντας με αέρα) και όχι το στήθος.

Μετράμε μέχρι το 4, προσπαθούμε να κρατήσουμε τον αέρα στο στομάχι για 4 χρόνους και εκπνέουμε (μετρώντας πάλι μέχρι το 4). Κάνουμε 5-10 επαναλήψεις, 3 φορές την ημέρα, ξαπλωμένοι, καθιστοί ή όρθιοι. Για να αποφύγουμε την ελαφριά ζάλη που προκαλεί η υπεροξυγόνωση του εγκεφάλου, πρέπει κατά την εκπνοή να βγάζουμε όλον τον αέρα.

Οι μυρωδιές

Ορισμένα αιθέρια έλαια, όπως εκείνο της λεβάντας, έχουν βρεθεί ότι μπορεί να συμβάλουν στην ηρεμία μας. Παλιότερη έρευνα είχε δείξει ότι όταν ψέκασαν τα ρούχα των νοσοκόμων με αιθέριο έλαιο λεβάντας αυτό κατάφερε να τους βοηθήσει να αποβάλουν το εργασιακό στρες για τουλάχιστον 3 με 4 ημέρες.

Τα αφεψήματα

Τα θυμόμαστε από τις συμβουλές της γιαγιάς μας και τη λαϊκή σοφία. Το τίλιο, το χαμομήλι, η πασιφλόρα, το μελισσόχορτο και η βαλεριάνα για τους πιο απαιτητικούς, είναι βότανα που όταν τα απολαύσουμε σε αφεψήματα θα μας βοηθήσουν να ηρεμήσουμε και να χαλαρώσουμε.

Η καθοδηγούμενη φαντασίωση

Κλείνουμε τα μάτια μας και εστιάζουμε σε μία αγαπημένη εικόνα, που για εμάς είναι ευχάριστη και προκαλεί ηρεμία και χαλάρωση. Για παράδειγμα, στην αγαπημένη μας παραλία ή στο παιδικό μας δωμάτιο.

Η χορωδία

Το τραγούδι (έχει φανεί από πολλές έρευνες) βοηθάει στη διαχείριση του στρες και όταν μάλιστα είναι στο πλαίσιο μιας χορωδίας, αυξάνεται και η κοινωνικοποίηση, που βοηθά ακόμη περισσότερο στη μείωση του άγχους.

Η σοκολάτα

Αν μη τι άλλο μας γλυκαίνει. Διάφορες έρευνες έχουν συνδέσει την ευχαρίστηση που παίρνουμε από εκείνην και το γεγονός ότι την επιλέγουμε όταν είμαστε πιεσμένοι, με συστατικά της, όπως η τρυπτοφάνη, το μαγνήσιο και οι μεθυλοξανθίνες. Σε κάθε περίπτωση μας δίνει υδατάνθρακες, που είναι το βασικό καύσιμο του εγκεφάλου μας.

Το ημερολόγιο

Αν καταγράψουμε όσα μας αγχώνουν και μας προβληματίζουν θα τα βάλουμε κατά κάποιον τρόπο σε μία σειρά, καταφέρνοντας να νιώσουμε τελικά κάπως πιο ήρεμοι.

Οι φωνές

Αν μας το επιτρέπουν οι συνθήκες, αν βάλουμε μία φωνή όταν νιώθουμε πολύ πιεσμένοι, είναι πιθανό να νιώσουμε καλύτερα.

Η τσίχλα

Κάποιες έρευνες λένε ότι το μάσημα τσίχλας μάς βοηθά να χαλαρώσουμε. Λέτε;

Ευχαριστούμε για τη συνεργασία τη δρα Ναταλία Κουτρούλη, MSc, ψυχολόγο υγείας, με εκπαίδευση στη γνωσιακή ψυχοθεραπεία και στη συμβουλευτική, διευθύντρια στο Κέντρο Εφαρμοσμένης Ψυχοθεραπείας και Συμβουλευτικής