Η εικόνα είναι η ίδια σε όλα τα γηροκομεία και οίκους ευγηρίας. Οι απόμαχοι της ζωής ζουν εδώ και εβδομάδες απομονωμένα, οι επισκέψεις συγγενών, παιδιών και εγγονών απαγορεύονται.
Δεν είναι δείγμα αδιαφορίας αλλά αγάπης. Ενώ σε νεότερους σε ηλικία ανθρώπους ο Covid-19 μπορεί να περάσει απαρατήρητος, δεν συμβαίνει το ίδιο στους ηλικιωμένους, στους οποίους μπορεί να αποβεί μοιραίος.
Το συμπέρασμα που βγαίνει ευλόγως είναι ότι σε χώρες με μεγαλύτερο ποσοστό ηλικιωμένων, ο αριθμός των νεκρών είναι μεγαλύτερος. Είναι όμως όντως έτσι;
Πολυπαραγοντικό το ποσοστό θνησιμότητας
Σύμφωνα με ερευνητές στον τομέα δημογραφίας η ηλικιακή δομή ενός πληθυσμού παίζει πολύ μεγάλο ρόλο στον κοροναϊό. «Όταν δύο κοινωνίες είναι σε γενικές γραμμές όμοιες και συγκρίσιμες στα επίπεδα υγιεινής και το ποσοστό θνητότητας, οι νεκροί από τον νέο ιό στις γηραιότερες κοινωνίες είναι περισσότεροι από ό,τι στις ηλικιακά νεότερες», τονίζει ο Μίκο Μιρσκίλε, διευθυντής του Ινστιτούτου Μαξ Πλανκ για δημογραφικές έρευνες με έδρα το Ρόστοκ.
«Όμως ιδιαίτερα το παράδειγμα της Γερμανίας δείχνει ότι η ηλικιακή δομή της δεν παίζει απαραίτητα το μεγαλύτερο ρόλο. Ζούμε σε μια από τις πιο γηρασμένος κοινωνίες στον κόσμο, το 1/4 του πληθυσμού είναι από 65 και πάνω. Το ποσοστό θνησιμότητας σε σύγκριση με άλλες γειτονικές ευρωπαϊκές χώρες με παρόμοια ηλικιακή δομή είναι σαφώς μικρότερο, τουλάχιστον για την ώρα».
Κατά την άποψη του ερευνητή ένας από τους λόγους των πολλών θανάτων από κοροναϊό στην Ιταλία και την Ισπανία είναι η συνύπαρξη στο ίδιο σπίτι πολλών γενεών.
«Οι ηλικιωμένοι είναι περισσότερο εκτεθειμένοι στον κίνδυνο μόλυνσης από ό,τι στη Γερμανία, όπου ζουν συνήθως μακριά από παιδιά και εγγόνια.»
Ο Γκέρχαρντ Κράουζε, επιδημιολόγος στο Κέντρο Ερευνών για Μολυσματικές Νόσους στο Χέλμχολτς, θεωρεί αυτή την εξήγηση πιθανή χωρίς να μπορεί να βασιστεί σε αποδείξεις. Μια άλλη διαδεδομένη εξήγηση που δίνεται είναι ότι σε χώρες, όπως η Ιταλία, υπάρχει ένας άγνωστος αριθμός μολυσμένων με τον νέο ιό, που είναι μεγαλύτερος από ό,τι στη Γερμανία. Αυτό οδηγεί σε ένα υποτιθέμενο μεγαλύτερο ποσοστό θνητότητας. Αλλά και οι διαφορετικές αντοχές του συστήματος υγείας θεωρούνται ένας από τους λόγους που εξηγούν το μεγαλύτερο αριθμό νεκρών πχ. στην Ιταλία και τη Γαλλία.
Σε εκείνο στο οποίο οι ερευνητές συμφωνούν είναι ότι το ποσοστό θνητότητας από τον νέο ιό σε μια κοινωνία εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Σε γενικές γραμμές μεγαλύτερη επίδραση έχει το πόσοι σε μια κοινωνία έχουν ήδη μολυνθεί με τον ιό, υποστηρίζει ο Μίκο Μιρσκίλε. Ο αριθμός των νεκρών εξαρτάται από την ηλικία και το σύστημα υγείας. Άλλες μελέτες αναφέρουν ως μια επιπλέον πιθανότητα τον συσχετισμό της ατμοσφαιρικής ρύπανσης με τα κρούσματα κοροναϊού, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε βαριές επιπλοκές ή ακόμη και στον θάνατο.
Το παράδειγμα της Αφρικής
Ισχύει λοιπόν η υπόθεση ότι σε κοινωνίες με νεότερους ανθρώπους κατά μέσον όρο το ποσοστό θανάτου από τον κοροναϊό είναι χαμηλότερο; Κυρίως στην Αφρική οι κοινωνίες δεν είναι γηρασμένες. Σύμφωνα με στοιχεία της CIA στη Νιγηρία μόνο το 3% του πληθυσμού της είναι άνω των 65 χρόνων.
Ο Μαξιμίλιαμ Γκέρτλερ, επιδημιολόγος από τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα, πιστεύει ότι πολλές φορές ο νέος σε ηλικία πληθυσμός μιας χώρας μπορεί να επιτελέσει ρόλο σαν μια ζώνη ασφάλειας, αλλά παράλληλα υπάρχουν κι άλλοι πολύ πιο σημαντικοί παράγοντες που επηρεάζουν την εξέλιξη της πανδημίας στην αφρικανική ήπειρο.
«Η κοινωνική αποστασιοποίηση σε φτωχογειτονιές δεν μπορεί να εφαρμοστεί, όπως στις χώρες μας, η πρόσβαση σε καθαρό νερό γίνεται συχνά μόνο σε πηγές εκτός σπιτιού. Το ίδιο ισχύει και για εργαζόμενους που για να εργαστούν, πρέπει να βγουν από το σπίτι. Επίσης λείπουν απολυμαντικά, σαπούνι και υλικά προστασίας, ιατρικό προσωπικό» λέει ο Γκέρτλερ, που εργάζεται στο Ινστιτούτο Τροπικών Νόσων στην πανεπιστημιακή κλινική Charité του Βερολίνου.
«Για να μην αναφερθώ σε δομές εντατικής θεραπείας που απλά δεν υπάρχουν». Αλλά και τα λεγόμενα υποκείμενα νοσήματα και παράγοντες επικινδυνότητας, όπως ο ζαχαροδιαβήτης, η παχυσαρκία και η κατανάλωση νικοτίνης συναντώνται όλο και περισσότερο κυρίως σε αστικές δομές της Ρουάντας, της Γκάνας ή της Νιγηρίας.
Συμπέρασμα; Ακόμη και ο επιδημιολόγος Γκέρχαρντ Κράουζε θεωρεί ότι υπάρχει δυσκολία στο να καταλήξει κανείς σε διαπιστώσεις ή προγνωστικά γύρω από τον συσχετισμό της ηλικίας με το ποσοστό θανάτων από τον κοροναϊό.
«Εκτός από την βιολογική ηλικία υπάρχει και η λεγόμενη ανοσοποιητική ηλικία, η οποία επηρεάζεται από άλλα νοσήματα ή λοιμώξεις, τη διατροφή, τη γενικότερη κατάσταση υγείας και το κάπνισμα. Αυτοί οι παράγοντες μπορεί να κάνουν κάποιον να φαίνεται σε μερικές χώρες 60 χρονών και σε άλλες 80».
Καταρίνα Ρεντάντς/ dpa
Επιμέλεια: Ειρήνη Αναστασοπούλου
