Αν ρωτήσεις 100 ανθρώπους αν έχουν επηρεαστεί κάποια στιγμή στη ζωή τους από την απιστία, το 80% θα απαντήσει ότι έχει επηρεαστεί. Και αυτό γιατί η απιστία δεν επηρεάζει αρνητικά μόνο τους συντρόφους αλλά και τα παιδιά και τους φίλους, τους γονείς, όλο το περιβάλλον γύρω από το ζευγάρι. Δεν μάθαμε πουθενά πώς κτίζεται ένας υγιής γάμος και ποιοι κανόνες τον διέπουν.
Στην καλύτερη περίπτωση αυτό που γνωρίζουμε για τον γάμο είναι αυτό που είδαμε και βιώσαμε μέσα στη δική μας οικογένεια. Και εάν μεν μεγαλώσαμε μέσα σε ένα υγιές και ισορροπημένο πλαίσιο γάμου των γονιών μας έχουμε πληροφορίες και πρότυπο που θα βοηθούσε να το αναπαραγάγουμε και εμείς στον δικό μας γάμο. Παρ’ όλα αυτά περισσότερο από 95% των γάμων είναι δυσλειτουργικό για διάφορους λόγους.
Χθες και σήμερα
Στο μεταξύ, τα πάντα αλλάζουν με ραγδαίους ρυθμούς.
Παλιά: Παντρευόσουν και έδινες όρκο να είσαι μαζί με τον άλλον μέχρι να σε χωρίσει ο θάνατος. Σήμερα: Παντρεύεσαι και υπόσχεσαι να είσαι με τον σύντροφό σου μέχρι να πεθάνει η αγάπη. Παλιά: Παντρευόσουν για να κάνεις πρώτη φορά σεξ. Σήμερα: Παντρεύεσαι για να σταματήσεις να κάνεις σεξ με άλλους. Παλιά: Ελεγες είμαι μονογαμικός. Και εννοούσες ότι έχεις έναν και μόνο σύντροφο στη ζωή σου. Σήμερα: Λες είμαι μονογαμικός και εννοείς ότι είσαι μονογαμικός κάθε φορά στη σχέση σου, όχι μονογαμικός για μία ολόκληρη ζωή.
Για την ιστορία
ΝΕΟΛΙΘΙΚΗ ΕΠΟΧΗ (7000 π.Χ.) ΕΩΣ ΤΙΣ ΑΡΧΕΣ ΤΟΥ 18ου ΑΙΩΝΑ
Εως και τη Νεολιθική Εποχή, ο άνθρωπος ήταν τροφοσυλλέκτης. Τρεφόταν με ό,τι έβρισκε στον δρόμο του. Στη συνέχεια όμως, ο άνθρωπος έγινε παραγωγός τροφής, ασχολήθηκε με τη γεωργία και την κτηνοτροφία και απέκτησε περιουσία την οποία στη συνέχεια μετέφερε στα παιδιά του. Εκεί προκύπτει το πρώτο ζήτημα που μας οδηγεί στην έννοια της μονογαμίας των γυναικών. Ο άνδρας δεν είχε τρόπο να γνωρίζει ποια παιδιά ήταν τα βιολογικά του παιδιά, δεν είχε ακόμα εφευρεθεί το τεστ DNA. Πρέπει να σημειωθεί ότι έως τότε, στις μητριστικές κοινωνίες, δεν υπήρχε θέμα ή έλεγχος ποιος συνουσιαζόταν με ποιον. Επικρατούσε η ελευθερομιξία.
Ο άνδρας εφηύρε λοιπόν την έννοια «μονογαμία γυναικών» καθώς ήταν ο μοναδικός τρόπος να έχει τον έλεγχο ότι τα παιδιά που μεγαλώνει είναι τα βιολογικά του τέκνα και να μη γίνεται χρήση της περιουσίας του από νόθα παιδιά. Οι γυναίκες το δέχθηκαν και έγιναν υπέρμαχες της μονογαμίας καθώς είχαν σημαντικό όφελος, να διασφαλίσουν τη διά βίου διατροφή τους από τον άνδρα καθώς και να είναι ασφαλείς ότι τα παιδιά τους θα έχουν περιουσία μετά τον θάνατο του πατέρα.
Ιστορικά, αυτό είναι το σημείο που η μοιχεία έγινε αμάρτημα. Ουσιαστικά, η μοιχεία ήταν το Αμάρτημα της Κλοπής περιουσίας.
Η περιπλοκότητα των σύγχρονων σχέσεων
Σήμερα λοιπόν έχουμε μεγάλες απαιτήσεις και προσδοκίες από τον σύντροφό μας. Επιθυμούμε να είναι: Υποστηρικτής, συνοδοιπόρος, καλός εραστής, έμπιστος φίλος, επικοινωνιακός, να γνωρίζει από οικονομική διαχείριση, να είναι ο «ψυχολόγος» μας, να μπορεί να παιδαγωγεί και να ξέρει από ανατροφή παιδιών, να είναι συνεργάτης μας, να έχουμε κοινό όραμα για το μέλλον, να είναι τρυφερός, να κάνει δουλειές στο σπίτι, να είναι νοικοκύρης, να μαγειρεύει έστω τα βασικά και να αλλάζει πάνες, να είναι κοινωνικός, να τα πηγαίνει καλά με την πατρική μας οικογένεια, να μας κάνει να αισθανόμαστε ασφάλεια αλλά να έχει και μια σέξι σκοτεινή πλευρά γεμάτη μυστήριο.
Μέσα σε όλες αυτές τις απαιτήσεις, ας μην ξεχνάμε ότι το προσδόκιμο ζωής έχει διπλασιαστεί μόνο τον τελευταίο αιώνα. Πριν από 100 μόλις χρόνια οι άνθρωποι πέθαιναν στα 35. Σήμερα το προσδόκιμο ζωής έχει φτάσει σχεδόν τα 80 χρόνια. Ως εκ τούτου, έχει διπλασιαστεί και ο χρόνος που θα ζήσουμε μέσα σε έναν γάμο. Ο πήχης ανάμεσα στους συντρόφους έχει ανέβει πολύ ψηλά και είναι γεμάτος απαιτήσεις και προσδοκίες.
Σήμερα, ζητούμε από έναν άνθρωπο να μας δώσει αυτά που κάποτε ένα ολόκληρο χωριό θα μας πρόσφερε:
- Δώσε μου οικειότητα, δώσε μου και μυστήριο
- Δώσε μου σταθερότητα, δώσε μου και έκπληξη
- Δώσε μου οικονομική άνεση, όμως σε θέλω και βασικό πρωταγωνιστή στην ανατροφή των παιδιών μας
- Δώσε μου συντροφικότητα και μείνε κοντά μου σαν τον καλύτερό μου φίλο, δώσε μου όμως και το απρόσμενο σεξ
Τα όμοια χαρακτηριστικά δύο συντρόφων φέρνουν οικειότητα και αγάπη στη σχέση. Οι διαφορές όμως είναι εκείνες που δημιουργούν πάθος.
Το μυστήριο θέλει απόσταση
Πρέπει να είναι μακριά ο άλλος για να τον θέλεις, δεν μπορείς να τον έχεις 24 ώρες το 24ωρο και να τον επιθυμείς. Συνήθως οι άνθρωποι λένε ότι νιώθουν ερωτική επιθυμία όταν βλέπουν τον σύντροφό τους να κάνει αυτό που τον παθιάζει, όταν είναι αυτάρκης, μακριά τους, σε απόσταση. Οπως η φωτιά χρειάζεται αέρα, οξυγόνο για να φουντώσει, έτσι λειτουργεί και η σχέση.
Η απιστία σήμερα
Είναι ιδιαίτερα συχνό φαινόμενο, αν και δεν έχει ξεκαθαριστεί τι ακριβώς θεωρείται απιστία. Θεωρείται απιστία το φλερτ μέσω μηνυμάτων και οι ερωτικές συνομιλίες μέσω social media; Είναι απιστία να βλέπεις πορνό; Να φαντασιώνεσαι κάποιον που γνωρίζεις ή κάποιον διάσημο ηθοποιό του σινεμά; Είναι απιστία να έχεις προφίλ στα dating apps; Μπορεί εν δυνάμει να απιστήσεις όταν μιλάς με την πρώην σου μέσω Facebook;
Αλλο οι άνδρες, άλλο οι γυναίκες;
Οι γυναίκες κλείνουν γρήγορα την ψαλίδα διαφοροποίησης των δύο φύλων. Μέχρι πρόσφατα η απιστία ήταν κυρίως προνόμιο των ανδρών, όμως σήμερα οι έρευνες αποδεικνύουν ότι και η γυναίκα απιστεί εξίσου. Παρ’ όλα αυτά η απιστία της γυναίκας είναι ταμπού σε 9 χώρες στον κόσμο και αποτελεί νόμιμο λόγο να σε σκοτώσουν εάν είσαι γυναίκα. Και ακόμα κι αν δεν σε οδηγήσουν στην αγχόνη, σίγουρα μία γυναίκα που απίστησε και αυτό έγινε γνωστό, ζημιώνεται ως προσωπικότητα, ως φήμη, οικονομικά και κοινωνικά.
Οι άνδρες υπερβάλλουν για τις απιστίες τους. Οι γυναίκες τις κρύβουν. Οι άνδρες τείνουν να επικοινωνούν την απιστία πιο έντονα, υπερβάλλοντας στους φίλους τους σε σχέση με το τι συμβαίνει στην πραγματικότητα.
Οι γυναίκες το επικοινωνούν πολύ λιγότερο στις φίλες τους, συχνά το αποσιωπούν σε σχέση με το τι συμβαίνει στην πραγματικότητα. Γιατί; Επειδή αυτό περιμένει από αυτές η κοινωνία. Ενώ για τους άνδρες έχουμε αναπτύξει όλες εκείνες τις θεωρίες που πιστοποιούν ότι δεν είναι μονογαμικοί εκ φύσεως, από τη βιολογία τους κ.λπ.
Δεν ξέρουμε τι θα γινόταν αν δίναμε στις γυναίκες το δικαίωμα να απιστήσουν χωρίς όμως να έχουν τις συνέπειες που έχουν σήμερα. Αυτό που ξέρουμε είναι ότι όλοι λένε ψέματα σχετικά με την απιστία.
Τι προκαλεί την απιστία;
Τα συναισθήματα της αδιαφορίας, της μοναξιάς, του θυμού, της αποξένωσης, της πλήξης, της ερωτικής απογοήτευσης, είναι συναισθήματα που μπορεί να δημιουργηθούν σε μια σχέση. Οι άνθρωποι «διψούν» για να αρέσουν, να νιώθουν αποδεκτοί, επιθυμητοί, να έχουν την προσοχή, τον θαυμασμό από τον/τη σύντροφό τους.
Φυσικά, όταν χωρίζουν δεν λένε αυτό γιατί δεν είναι εύκολο να το περιγράψεις. Συνήθως μιλούν για άλλα, πιο πρακτικά προβλήματα που είχαν στον γάμο τους, όπως π.χ. τα χρήματα, το βαρύ επαγγελματικό τους πρόγραμμα, τα πεθερικά κ.λπ.
Και τα ευτυχισμένα ζευγάρια απιστούν
Το άλλο θέμα που βλέπουμε στους γάμους είναι ότι ακόμα και στους ευτυχισμένους γάμους οι άνθρωποι απιστούν. Το να μελετάς έναν γάμο που ο ένας δεν ανέχεται τον άλλον και θέλει να χωρίσει, είναι λογικό. Το να έχεις όμως ένα ζευγάρι που αγαπάει πραγματικά ο ένας τον άλλον και παρ’ όλα αυτά απιστούν είναι πολύ ενδιαφέρον.
Αυτό που ανακαλύπτουμε είναι ότι υπάρχει ένα κομμάτι του εαυτού τους που το βρίσκουν στην άλλη σχέση. Δεν είναι ότι δεν μπορούν να το βιώσουν μέσα στον γάμο τους. Είναι ότι δεν θέλουν να το κάνουν. Είναι επιλογή τους. Στην πραγματικότητα δεν θέλουν να αφήσουν τη σύντροφό τους, θέλουν να αφήσουν αυτό που οι ίδιοι έγιναν μέσα στη σχέση. Αυτό το «ζωντανός» σημαίνει ότι στην άλλη σχέση δεν νιώθουν πια υπεύθυνοι να φροντίζουν και να νοιάζονται για τον άλλον άνθρωπο καθημερινά. Δεν έχουν αυτό το βάρος. Απιστούν και νιώθουν ότι νοιάζονται περισσότερο για τον εαυτό τους, την προσωπική τους ικανοποίηση. Δεν νιώθουν υποχρεωμένοι να νοιαστούν. Και δεν αφορά μόνο το σεξ. Αφορά την επιθυμία να νιώσουν ότι κάποιος τους «βλέπει», υπάρχουν, είναι επιθυμητοί, αισθάνονται θαυμασμό.
Ο θάνατος και η απιστία
Εύκολα μπορεί κάποιος να αναρωτηθεί τι σχέση μπορεί να έχει η απιστία με τον θάνατο. Συχνά μια ανθρώπινη απώλεια, αλλά και το να βιώσει κάποιος μια δραματική εμπειρία ατυχήματος, σεισμού ή κάτι παρόμοιο του θύμισε ότι «η ζωή είναι μικρή και σύντομη». Αυτό μπορεί να πυροδοτήσει την απόφαση για απιστία.
Οταν το θέμα του θανάτου χτυπήσει την πόρτα, οι άνθρωποι αναρωτιούνται: «Αυτό είναι όλο; Αυτό είναι η ζωή;». Και δεν αφορά καθόλου τους συντρόφους τους. Το γεγονός δηλαδή ότι ο σύντροφος ή σύντροφός σου απίστησε δεν έχει να κάνει με τον άλλον. Αυτός που απίστησε δεν το έκανε για να πληγώσει τον σύντροφό του ή να τον προδώσει. Εκανε κάτι για τον εαυτό του. Για να προλάβει να ζήσει κάτι στη σύντομη ζωή.
Η επόμενη ημέρα. Αυτό είναι το τέλος ή η αρχή;
Το θέμα της απιστίας μοιάζει ανεξάντλητο. Η απιστία βρίσκεται ανάμεσά μας, συμβαίνει περισσότερο συχνά από όσο θα θέλαμε να παραδεχθούμε και δεν αφορά τους άνδρες περισσότερο ή λιγότερο από τις γυναίκες. Οταν η απιστία αποκαλυφθεί και εάν θεωρήσουμε ως δεδομένο ότι εκείνη/ος που απίστησε δεν θέλει να χωρίσει, τότε ας προετοιμαστεί για τις συνέπειες και ας οπλιστεί με υπομονή και καλοσύνη. Η απιστία γκρεμίζει την εμπιστοσύνη πάνω στην οποία χτίζεται η σχέση.
Είναι σημαντικό να ζητήσει ειλικρινή συγγνώμη, να δείξει μεταμέλεια. Να απαντήσει ειλικρινά σε όποια ερώτηση του τεθεί, να δώσει πληροφορίες και να μην επιτρέψει στη φαντασία του/της συντρόφου του να συμπληρώσει τα «κενά» στις πληροφορίες. Να είναι έτοιμος να δεχθεί την παγερή συμπεριφορά που σχεδόν πάντα ακολουθεί και για ένα χρονικό διάστημα να μην πιέσει καμία κατάσταση. Να αφήσει τον χρόνο και τη σταθερότητα να δημιουργήσουν πάλι πιο κατάλληλες συνθήκες για τον επαναπροσδιορισμό της σχέσης. Είναι απαραίτητο εκείνος που απάτησε να δώσει τον έλεγχο πάλι στα χέρια του απατημένου συντρόφου ώστε να του προσφέρει μια σχετική αίσθηση ασφάλειας.
Συχνά, αυτό το σημείο είναι και το πιο δύσκολο, λόγω εγωισμού. Ομως δεν υπάρχει εύκολος δρόμος να επιστρέψεις και να ξαναστήσεις τη σχέση στη βάση της. Κάτι που κάνουν αρκετοί και είναι μεγάλο λάθος είναι να αρχίσεις να κατηγορείς τον απατημένο/η σύντροφο ότι έχει μερίδιο ευθύνης για την απιστία. Να κατηγορήσεις δηλαδή εκείνον που εσύ αποφάσισες να προδώσεις. Είναι καταστροφικό και δεν πρέπει να το κάνετε. Αν η σχέση έχει νόημα, καλή προϊστορία και αγάπη, η απιστία δεν θα έπρεπε να χωρίσει το ζευγάρι. Περισσότερο νόημα θα είχε να δούμε μαζί με τον σύντροφό μας ή και με την υποστήριξη ενός ειδικού τι έχει προηγηθεί στη σχέση και να αποφασίσουμε να το διορθώσουμε. Η σχέση πρέπει να συνεχίσει να μεγαλώνει και εμείς να κάνουμε απαραίτητες αλλαγές ώστε να γίνουμε καλύτεροι.
Σκεφθείτε και αυτό: Αν απλά χωρίσεις και πας στην επόμενη σχέση, ποιος θα σου διασφαλίσει ότι δεν θα χρειαστεί να αντιμετωπίσεις εκ νέου το ίδιο ακριβώς θέμα; Μία ακόμα απιστία;
Ευχαριστούμε για τη συνεργασία την κυρία Μάρεα Λαουτάρη, Life Coach, Strategic Intervention / RMT, USA.
