Αν συχνάζετε σε… διαδρόμους του YouTube που δεν περιορίζονται στη μουσική, κατά πάσα πιθανότητα έχετε ήδη έρθει σε επαφή με την τάση του ASMR. Είναι άλλωστε δύσκολο να την αποφύγει κανείς, καθώς αυτά τα ιδιαίτερα βίντεο συγκεντρώνουν εκατομμύρια προβολές, ενώ πολλοί από τους δημιουργούς τους πλέον το έχουν αναγάγει σε – πολύ κερδοφόρο – επάγγελμα.

Είτε όμως έχετε ήδη μια αμυδρή εικόνα των συγκεκριμένων βίντεο είτε ακούτε πρώτη φορά για αυτά, η απορία παραμένει: Για ποιον λόγο ένα βίντεο με ψιθύρους ή τους ήχους από ένα πιστολάκι μαλλιών να αποκτήσει ένα τόσο μεγάλο κοινό, το οποίο μάλιστα ορκίζεται ότι κατάφερε μέσα από αυτά να καταπολεμήσει την αϋπνία, το άγχος ή τη στεναχώρια;

Τι είναι το ASMR

Πρόκειται για ένα ακρωνύμιο των λέξεων Autonomous Sensory Meridian Response ή στα ελληνικά Αυτόματη Αισθητήρια Απόκριση Μεσημβρινών, το οποίο αναφέρεται στην (ευχάριστη) ανατριχίλα που μπορούν να μας προκαλέσουν ορισμένα αισθητηριακά ερεθίσματα, όπως απαλοί ήχοι, αγγίγματα ή εικόνες.

Οι άνθρωποι που έχουν βιώσει αυτή την αίσθηση την περιγράφουν σαν ένα βαθιά χαλαρωτικό «γαργαλητό» στην κορυφή του κεφαλιού τους, το οποίο διαχέεται σε κύματα στα άκρα τους μέσω της σπονδυλικής στήλης. Συχνά η εμπειρία περιγράφεται σαν «οργασμός του μυαλού», όμως η συγκεκριμένη έκφραση προσπαθεί να περιγράψει την ένταση και την ποιότητα της αίσθησης, καθώς το ASMR δεν έχει σεξουαλικό χαρακτήρα.

Αν δεν έχετε βιώσει μια αντίστοιχη εμπειρία, φανταστείτε πως μοιάζει με τη χαλάρωση που πολλές φορές αισθανόμαστε στον λουτήρα ενός κομμωτηρίου.

Τα βίντεο που έσπασαν τα κοντέρ

Τα ερεθίσματα που διεγείρουν τον εγκέφαλό μας με αυτόν τον ευχάριστο τρόπο ποικίλλουν και φαίνεται πως διαφέρουν από άτομο σε άτομο, όμως τα περισσότερα από αυτά μπορούν να αποτυπωθούν σε βίντεο. Μερικά από τα πιο συνηθισμένα είναι οι ήρεμοι ψίθυροι ή οι ελαφριοί ήχοι που παράγονται από καθημερινά αντικείμενα, όπως το τσαλάκωμα ενός χαρτιού ή το ξύσιμο με τα νύχια μιας σειράς από πούλιες.

Το πιο εντυπωσιακό είναι ότι τέτοιου είδους βίντεο περιλαμβάνουν και ερεθίσματα που συνδέονται με την αφή, όπως το μασάζ ή η φροντίδα που δεχόμαστε όταν μας κάνουν μανικιούρ, με τους θεατές να δηλώνουν ότι καταφέρνουν να διεγείρουν τις αισθήσεις τους όπως θα συνέβαινε και με την πραγματική εμπειρία.

Οι ήχοι και οι εικόνες που μπορούν να δημιουργήσουν αυτό το αποτέλεσμα είναι τόσο πολλοί και διαφέρουν τόσο από άτομο σε άτομο, που αν ψάξετε σε κάποια μηχανή αναζήτησης θα μπορέσετε να βρείτε βίντεο ASMR για τα πιο απίθανα πράγματα!

Σε τι βοηθά το ASMR

Σύμφωνα με τους λάτρεις αυτού του υλικού, το ASMR λειτουργεί ως μια μορφή self-care, δηλαδή φροντίδας του εαυτού τους. Αυτή η ευχάριστη ανατριχίλα φαίνεται πως δημιουργεί αίσθηση χαλάρωσης, βοηθά πολλούς ανθρώπους που υποφέρουν από αϋπνία να καταφέρουν να κοιμηθούν, ενώ παράλληλα μπορεί να μειώσει το άγχος και τα δυσάρεστα συναισθήματα.

Το τελευταίο στοιχείο έχει στρέψει ένα μέρος της επιστημονικής κοινότητας ενάντια στο συγκεκριμένο φαινόμενο, καθώς υπάρχουν δημιουργοί βίντεο που ισχυρίζονται ότι το ASMR μπορεί να θεραπεύσει την κατάθλιψη.

Φυσικά, ακόμα και αν δεχθούμε την ανακουφιστική δράση του ASMR, θα πρέπει να κρατάμε στον νου μας πως είναι παροδική και δεν μπορεί να υποκαταστήσει την πραγματική θεραπεία. Αν βιώνετε αισθήματα κατάθλιψης, θα πρέπει να απευθυνθείτε επειγόντως σε κάποιον ειδικό.

Δεν λειτουργεί για όλους

Αν επιχειρήσετε να αναζητήσετε πληροφορίες για το ζήτημα στο Διαδίκτυο, τα αποτελέσματα που θα προκύψουν θα είναι στην καλύτερη περίπτωση αμφιλεγόμενα. Δίπλα σε εκείνους που δηλώνουν ότι αυτά τα βίντεο τους άλλαξαν τη ζωή, υπάρχουν άλλοι τόσοι που δεν αισθάνονται απολύτως τίποτε στη θέα τους, αλλά και ορισμένοι που όχι απλώς δεν απολαμβάνουν αλλά βρίσκουν εκνευριστικούς αυτούς τους ήπιους ήχους.

Ορισμένοι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι το γεγονός αυτό οφείλεται στην ενδεχόμενη σύνδεση του ASMR με άλλες αισθητηριακές καταστάσεις όπως η συναισθησία, μια συνθήκη που κάνει τις αισθήσεις να επικοινωνούν. Για παράδειγμα, οι άνθρωποι με συναισθησία μπορούν να «ακούνε» τα χρώματα ή να «βλέπουν» τη μουσική – ή να πιστεύουν ακράδαντα ότι η λέξη «αγάπη» έχει μπλε χρώμα!

Σύμφωνα με μια άλλη θεωρία, ίσως είναι η παραγωγή ορμονών που ευθύνεται για τη διαφορετική επίδραση του ASMR σε διαφορετικούς ανθρώπους. Αν και όλοι μας παράγουμε ενδορφίνες, ντοπαμίνη, ωκυτοκίνη και σεροτονίνη, αυτό συμβαίνει σε διαφορετικούς βαθμούς, με διαφορετικές αφορμές και σε διαφορετική δυσκολία.

Επιπλέον, ενδέχεται να είναι ζήτημα ερεθισμάτων και εμπειριών. Δεν μας διεγείρουν όλους οι ίδιοι ήχοι και εικόνες, ενώ για κάποιους ενδέχεται η συγκεκριμένη αίσθηση να μπορεί να προκληθεί αποκλειστικά από την αλληλεπίδρασή τους με αγαπημένα πρόσωπα.

Τέλος, οι επιστήμονες δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο το ASMR να μην είναι τίποτε παραπάνω από εικονικό φάρμακο (placebo), χωρίς αυτό να μειώνει την αξία του.

Τι λένε οι έρευνες

Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουμε νιώσει αυτό το συναίσθημα, είτε εξαιτίας ενός ήχου όπως της βροχής είτε ύστερα από ένα απαλό χάδι στην πλάτη μας. Ωστόσο αυτή η εμπειρία απέκτησε όνομα και ορισμό πολύ πρόσφατα – συγκεκριμένα το 2010 – με αποτέλεσμα τα πρωτογενή ερευνητικά δεδομένα πάνω στο ζήτημα να είναι ακόμη εξαιρετικά περιορισμένα. Σύμφωνα με έρευνα του 2018 ωστόσο, φαίνεται πως τα άτομα που ισχυρίζονται ότι το ASMR επιδρά χαλαρωτικά επάνω τους δεν λένε ψέματα.

Συγκεκριμένα, η παρακολούθηση βίντεο ASMR δημιουργούσε ευχάριστα συναισθήματα και μείωνε αισθητά τους καρδιακούς παλμούς αυτών των ατόμων. Εγκεφαλογραφήματα έδειξαν ότι τις στιγμές που οι συμμετέχοντες δήλωναν αίσθηση ανατριχιάσματος ενεργοποιούνταν μέρη του εγκεφάλου τους παρόμοια με αυτά που διεγείρονται όταν κάποιος μάς περιποιείται ή όταν αλληλεπιδρούμε με τον σύντροφό μας.

Πού καταλήγουν όλα αυτά; Τίποτε δεν σας εμποδίζει από το να δοκιμάσετε το συγκεκριμένο τρεντ. Στο κάτω-κάτω δεν κρύβει κινδύνους, δεν απαιτεί έξοδα και μπορείτε να παρακολουθήσετε τα βίντεο από τον καναπέ σας.

Στη χειρότερη περίπτωση, θα σπαταλήσετε λίγα λεπτά από τον χρόνο σας. Στην καλύτερη όμως, ενδέχεται να χαρίσετε στον εαυτό σας όμορφα συναισθήματα ή ακόμα και τον βαθύ ύπνο που τόσο σας έχει λείψει!