Αν φερθούμε λίγο καλύτερα στον εαυτό μας, αυτός θα μας ανταμείψει. Για να αντεπεξέλθουμε στο μεγάλωμα των παιδιών μας, στη δουλειά μας, στην κοινωνική μας ζωή πρέπει πρώτα να εξασφαλίσουμε στον οργανισμό μας την απαραίτητη ενέργεια που χρειάζεται. Οταν τα επίπεδα της ευεξίας μας είναι υψηλά, τότε το μυαλό μας δουλεύει καλύτερα, το σώμα μας ανταποκρίνεται στις προκλήσεις και το κέφι μας επανέρχεται.
Οι διακυμάνσεις
Όλοι οι άνθρωποι, όμως, δεν έχουμε τις ίδιες ενεργειακές απαιτήσεις. Ανάλογα με τον βασικό μας μεταβολισμό άλλοι χρειαζόμαστε περισσότερη και άλλοι λιγότερη ενέργεια. Ο βασικός μεταβολισμός είναι η ενέργεια που πρέπει να χρησιμοποιήσει ο οργανισμός για να πραγματοποιήσει τις λειτουργίες που γίνονται εν αγνοία μας, προκειμένου να διατηρηθούμε στη ζωή (π.χ. αναπνοή, μεταβολισμό των κυττάρων, κυκλοφορία του αίματος, λειτουργία του γαστρεντερικού συστήματος και των ενδοκρινών αδένων, διατήρηση της θερμοκρασίας του σώματος) και επηρεάζεται άμεσα από διάφορους παράγοντες όπως:
Την ηλικία μας. Ο βασικός μεταβολισμός σχετίζεται άμεσα με την ηλικία μας. Κατά την παιδική και εφηβική ηλικία είναι ιδιαίτερα αυξημένος καθώς τότε επιτυγχάνεται η μέγιστη βιολογική και σωματική ανάπτυξη του ατόμου, γεγονός το οποίο δικαιολογεί τις ιδιαίτερα αυξημένες απαιτήσεις σε ενέργεια των εφήβων. Ωστόσο όσο μεγαλώνουμε μειώνεται.
Τη σύσταση του σώματός μας και το φύλο μας. Ο μυϊκός ιστός αποτελεί σαφώς πιο μεταβολικά ενεργό ιστό από τον λιπώδη ιστό. Αυτό σημαίνει ότι όσο πιο αυξημένο είναι το ποσοστό της μυϊκής μάζας στο σώμα τόσο πιο αυξημένος είναι και ο βασικός μεταβολισμός, άρα και οι ενεργειακές απαιτήσεις. Για τον λόγο αυτόν οι άνδρες έχουν κατά μέσο όρο μεγαλύτερο βασικό μεταβολισμό από τις γυναίκες, καθώς φυσιολογικά έχουν περισσότερο μυϊκό ιστό και άρα και μεγαλύτερες ενεργειακές απαιτήσεις.
Τη σωματική μας διάπλαση. Η επιφάνεια του σώματος είναι ιδιαίτερα σημαντική, καθώς σχετίζεται με απώλεια σε θερμότητα που έχουμε μέσω της εφίδρωσης από το σώμα. Κατά συνέπεια, άτομα μεγαλόσωμα χάνουν σημαντικά ποσά ενέργειας από το σώμα τους και γι’ αυτό έχουν μεγαλύτερες ενεργειακές απαιτήσεις.
Τη λειτουργία των ενδοκρινών αδένων. Οι ενδοκρινείς αδένες εκκρίνουν ορμόνες, οι οποίες αποτελούν βασικούς ρυθμιστές της μεταβολικής δραστηριότητας του οργανισμού. Τέτοιες ορμόνες είναι οι θυρεοειδικές, οι ορμόνες της ενδοκρινούς μοίρας του παγκρέατος (ινσουλίνη, γλυκαγόνη), οι ορμόνες των επινεφριδίων όπως η κορτιζόλη κ.ά. Ανάλογα, λοιπόν, με τα επίπεδα των ορμονών αυτών στον οργανισμό ρυθμίζεται και ο βασικός μεταβολισμός.
Πού πήγε η ενέργειά μας
-Ο ανεπαρκής ύπνος και κυρίως η κακή ποιότητά του είναι από τις πιο συχνές αιτίες για την έλλειψη ευεξίας και την ατονία κατά τη διάρκεια της ημέρας. Ο κακός ύπνος συνοδεύεται από κακή διάθεση, αίσθημα κόπωσης και υπνηλίας καθ’ όλη την επόμενη ημέρα, από μειωμένη αποδοτικότητα στη δουλειά και μειωμένη ικανότητα μάθησης. Γι’ αυτό φροντίστε να «χορταίνετε» τον ύπνο σας και να κοιμάστε καλά, έτσι ώστε ο οργανισμός να αποκαθιστά τις φθορές που υφίστανται διάφορα συστήματά του κατά τη διάρκεια της ημέρας. Για να έχετε έναν ποιοτικό ύπνο, μην πίνετε καφέ αργά το απόγευμα, μην τρώτε βαριά προτού κοιμηθείτε, μην κάνετε γυμναστική ή κάποια έντονη δραστηριότητα 2-3 ώρες πριν.
-Οι στερητικές δίαιτες που απαγορεύουν την κατανάλωση σημαντικών τροφίμων είναι συνήθως ελλιπείς σε βιταμίνες, ιχνοστοιχεία και άλλα θρεπτικά συστατικά, με αποτέλεσμα να κουράζουν τον οργανισμό και να του στερούν ενέργεια. Εάν πρέπει να χάσετε βάρος, ακολουθήστε μια ισορροπημένη δίαιτα σύμφωνα με τις ανάγκες σας.
-Ο θυρεοειδής μπορεί να υπολειτουργεί, με αποτέλεσμα να μη γίνονται επαρκείς καύσεις στον οργανισμό σας γι’ αυτό να νιώθετε καταβεβλημένοι. Επισκεφθείτε τον γιατρό σας προκειμένου να σας συστήσει την κατάλληλη θεραπευτική αγωγή αν διαπιστώσει ότι έχετε πρόβλημα.
-Το ροχαλητό μπορεί να είναι έκφραση μιας σοβαρής κατάστασης όπως είναι η υπνική άπνοια που χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενα επεισόδια διακοπής της αναπνοής κατά τη διάρκεια του ύπνου για τουλάχιστον 10 δευτερόλεπτα. Οταν, λοιπόν, διακόπτεται η αναπνοή ο ασθενής περνάει από τον βαθύ ύπνο στον ελαφρύ, αλλά προτού ξυπνήσει εντελώς η αναπνοή του επανέρχεται και έτσι ξαναβυθίζεται στον ύπνο. Αυτές οι μικροαφυπνίσεις που μπορεί να συμβαίνουν εκατοντάδες φορές κάθε νύχτα έχουν ως αποτέλεσμα τον κατακερματισμό του ύπνου με συνέπεια να μην κοιμάστε επαρκώς και να ξυπνάτε κουρασμένοι. Επισκεφθείτε ένα από τα Κέντρα Μελέτης Υπνου που διαθέτουν κάποια δημόσια και ιδιωτικά νοσοκομεία, προκειμένου να μάθετε αν παρουσιάζετε υπνική άπνοια και τι να κάνετε για να την αντιμετωπίσετε.
-Το κάπνισμα επηρεάζει την αναπνευστική λειτουργία και μειώνει την οξυγόνωση του αίματος. Η κακή οξυγόνωση του οργανισμού μειώνει την ευεξία και την ενεργητικότητά σας.
Τρώμε για να μπορούμε
Για να κάνουμε οτιδήποτε σε αυτή τη ζωή χρειαζόμαστε ενέργεια, και αυτή την παίρνουμε πρωτίστως μέσω της διατροφής. Τίποτε δεν μπορεί να μας κάνει να νιώσουμε πιο κουρασμένοι και κακόκεφοι από μια κακή διατροφή. Το κλειδί για ενέργεια ολόκληρη την ημέρα είναι να διατηρήσουμε σταθερό το επίπεδο του σακχάρου στο αίμα. Το πολύ χαμηλό ποσοστό σακχάρου προκαλεί κούραση, ατονία και τρεμούλες. Το υπερβολικά υψηλό, από την άλλη, προσφέρει βραχυπρόθεσμη ενεργητικότητα. Γι’ αυτό πρέπει να τρώμε λίγο και συχνά (5-6 γεύματα την ημέρα) για να διατηρούμε το επίπεδο του σακχάρου σταθερό στον οργανισμό.
Για καλή αρχή σωστό πρωινό
Το πρωινό αποτελεί το σημαντικότερο γεύμα της ημέρας και αναπόσπαστο κομμάτι ενός σωστού και ισορροπημένου διαιτολογίου, καθώς παρέχει στον οργανισμό ενέργεια και βασικά θρεπτικά συστατικά που βοηθούν στην καλύτερη δυνατή λειτουργία του. Μελέτες δείχνουν ότι η κατανάλωση πρωινού από ενηλίκους, αλλά ακόμη περισσότερο από παιδιά, προσφέρει όχι μόνο την απαραίτητη ενέργεια για να ξεκινήσουν τη μέρα τους, αλλά 2-5 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να καλύψουν τα 2/3 των συνιστώμενων ημερήσιων προσλήψεων στις περισσότερες βιταμίνες και μέταλλα, συμπεριλαμβανομένου και του σιδήρου.
Δυναμωτικό μεσημεριανό
Η επιλογή του μεσημεριανού φαγητού θα επηρεάσει την απόδοσή μας το απόγευμα. Για να αποφύγουμε την ανεπιθύμητη πτώση ενέργειας γύρω στις 6.00 μ.μ., καταναλώνουμε δυναμωτική τροφή. Δεν πίνουμε αλκοόλ και αποφεύγουμε τα βαριά λιπαρά φαγητά, γιατί η προσπάθεια που θα κάνει ο οργανισμός μας να τα χωνέψει θα τον κουράσει.
Δεν κοιμόμαστε νηστικοί
Για να κοιμηθούμε καλά και να ξυπνήσουμε γεμάτοι ενέργεια προσέχουμε έτσι ώστε το τελευταίο γεύμα της ημέρας να είναι εύπεπτο, ελάχιστα λιπαρό και να περιλαμβάνει φρέσκα φρούτα και λαχανικά. Τρώμε τουλάχιστον 3 ώρες προτού πέσουμε για ύπνο για να χωνέψουμε σωστά. Ο καφές και το τσάι το βράδυ πρέπει να αποφεύγονται.
Ενδιάμεσα σνακ
Φροντίζουμε να καταναλώνουμε ενδιάμεσα από τα γεύματα υγιεινά σνακ που θα μας τροφοδοτούν με ενέργεια κατά τη διάρκεια της ημέρας.
- Γιαούρτι με φρέσκα ή αποξηραμένα φρούτα
- Γιαούρτι με ξηρούς καρπούς και μέλι
- 1 τοστ ολικής άλεσης με 1 φέτα τυρί και 1 φέτα βραστή γαλοπούλα
- 1 μπολάκι φρέσκια φρουτοσαλάτα
- 1 χούφτα ξηρούς καρπούς με σταφίδες
Κάνουμε γυμναστική
Το τζόκινγκ, το έντονο περπάτημα, το ποδήλατο, το κολύμπι, το τένις, τα ομαδικά προγράμματα στο γυμναστήριο αποτελούν λύσεις για να διατηρήσουμε το σώμα μας σε εγρήγορση και να είμαστε γεμάτοι ευεξία και ενέργεια. Πιο συγκεκριμένα, η άσκηση μας εξασφαλίζει:
- Βελτίωση του καρδιαναπνευστικού συστήματος
- Βελτίωση της μυϊκής δύναμης
- Ισχυροποίηση του μυοσκελετικού συστήματος
- Αύξηση της ενέργειας και μείωση του άγχους.
- Βελτιώνει την ψυχική κατάσταση ώστε να αντιμετωπίζουμε με μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση τα καθημερινά προβλήματα και τις δυσκολίες.
Η ευεξία αυτή οφείλεται στο ότι με την άσκηση προκαλείται καλύτερη αιμάτωση του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος (ΚΝΣ), καθώς και αύξηση της σεροτονίνης και άλλων νευροδιαβιβαστών που βελτιώνουν τη σωματική και ψυχική διάθεση. Αξίζει να σημειωθεί ότι όλα τα παραπάνω οφέλη παρατηρούνται όταν κάποιος γυμνάζεται συστηματικά, δηλαδή τουλάχιστον 3 φορές την εβδομάδα.
Κάνουμε πρωινό ντους
Καλή ιδέα είναι να ξεκινήσουμε τη μέρα μας με ένα δροσερό μπάνιο που θα μας βοηθήσει να ξυπνήσουμε ευκολότερα και να συνεχίσουμε με ένα αίσθημα ευεξίας. Θα βοηθήσει πολύ αν προσθέσουμε στο σφουγγάρι μας 5 σταγόνες αιθέριο έλαιο βασιλικού (τονωτικό και αναζωογονητικό φυτό) και άλλες 5 λεμονιού (έχει τονωτική δράση και θεωρείται διεγερτικό του πνεύματος). Πρόκειται για αιθέρια έλαια που τονώνουν το κυκλοφορικό, απομακρύνουν τα νεκρά κύτταρα της επιδερμίδας, βελτιώνουν τη διάθεση και γενικά προσφέρουν αίσθημα ευεξίας. Κάνουμε με αυτό μασάζ με κυκλικές κινήσεις σε όλο μας το σώμα ώστε να τονωθεί ακόμη περισσότερο η κυκλοφορία του αίματος.
Ευχαριστούμε για τη συνεργασία τον δρα Αναστάσιο Σπαντιδέα, παθολόγο, κλινικό φαρμακολόγο.
