Ο διαβήτης έχει αναγνωριστεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας ως μία επιδημία που υπολογίζεται ότι το 2035 θα φθάσει να απασχολεί τουλάχιστον 600 εκατομμύρια ανθρώπους σε ολόκληρο τον κόσμο. Οι αιτίες είναι διάφορες και ποικίλες και έχουν να κάνουν με τις συνήθειές μας και τον σύγχρονο τρόπο ζωής. Παράγοντες όπως είναι η παχυσαρκία, η καθιστική ζωή, η κακή διατροφή συμβάλλουν στην εμφάνιση του διαβήτη. Βέβαια, το αν θα πάθει κάποιος διαβήτη εξαρτάται και από άλλα ζητήματα, όπως είναι για παράδειγμα η κληρονομικότητα ή άλλοι γενετικοί παράγοντες. Εύλογο είναι, διαβάζοντας τα παραπάνω, να αναρωτιόμαστε αν ανήκουμε κι εμείς οι ίδιοι σε αυτούς τους μελλοντικούς διαβητικούς και επίσης, ακόμη και αν έχουμε πιθανότητες να νοσήσουμε, αν μπορούμε να κάνουμε κάτι για να αναστρέψουμε αυτό το ενδεχόμενο.

Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο

Αν θέλουμε να ανακαλύψουμε πόσο πιθανό είναι να εμφανίσουμε διαβήτη τύπου 2 κάποια στιγμή στη ζωή μας θα μας βοηθήσει το να απαντήσουμε με ένα «ναι» ή με ένα «όχι» στις παρακάτω ερωτήσεις-φράσεις. Η καθεμία από τις προτάσεις που ακολουθούν περιγράφει έναν παράγοντα κινδύνου για την εμφάνιση διαβήτη τύπου 2, κάποιοι εκ των οποίων είναι αναστρέψιμοι και κάποιοι όχι.

* Είμαι μεγαλύτερος-η από 45 με 50 ετών.

* Είμαι γυναίκα και γέννησα παιδί 4 κιλά ή και βαρύτερο.

* Παίρνω για χρόνια κορτιζόνη ως φαρμακευτική αγωγή ή άλλα φάρμακα που αυξάνουν τη γλυκόζη αίματος (π.χ. αντιψυχωσικά).

* Εχω έναν ή περισσότερους κοντινούς συγγενείς, μητέρα, πατέρα, παππού, γιαγιά, αδελφό/ή, θείο/α, παιδί που έπασχε ή πάσχει από διαβήτη τύπου 2.

* Εχω δείκτη μάζας σώματος μεγαλύτερο από 30.

* Δεν γυμνάζομαι καθόλου, κάνω δηλαδή καθιστική ζωή και δουλειά γραφείου.

* Η περίμετρος της μέσης μου είναι μεγαλύτερη από 88 εκατοστά (για τις γυναίκες) ή από 102 εκατοστά (για τους άνδρες).

* Είμαι γυναίκα και έχω σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών.

* Εχω ιστορικό υπέρτασης, καρδιακής νόσου ή δυσλιπιδαιμίας.

* Εχω εμφανίσει διαβήτη κάποια φορά, ακόμη και αν μετά υποχώρησε ή δεν ξαναεμφανίστηκε. Για παράδειγμα:

– Μετά από μία εγχείρηση ή μία μεγάλη λοίμωξη, όπου χρειάστηκε να νοσηλευθώ.

– Σε κάποια τυχαία εξέταση (πρωινή μέτρηση σακχάρου μετά από νηστεία τουλάχιστον 8 ωρών) παρουσιάστηκε μία αυξημένη τιμή σακχάρου.

– Εχω διαταραγμένη ανοχή στη γλυκόζη (IGT, Impaired Glucose Tolerance), που περιγράφει μία κατάσταση όπου το σάκχαρο είναι υψηλότερο από 140 mg/dl, αλλά χαμηλότερο από 200 mg/dl στην εξέταση ανοχής γλυκόζης.

– Είμαι γυναίκα και έπαθα διαβήτη κύησης.

Τι μπορούμε να κάνουμε για να τον αποτρέψουμε

Όλοι οι ειδικοί που ασχολούνται με την διαβήτη θα μας διαβεβαιώσουν ότι τόσο το αν θα εμφανίσουμε σάκχαρο αλλά και το πώς θα διαχειριστούμε την ασθένειά μας και πόσο θα μας επηρεάσει τελικά έχει να κάνει πάρα πολύ με τις συνήθειές μας αλλά και με το πώς θα χειριστούμε τη νόσο αν προκύψει.

Τι περνάει από το χέρι μας:

Η διατροφή μας

Όλες οι έρευνες δείχνουν ότι μία προσεγμένη δίαιτα που βασίζεται στις αρχές της μεσογειακής διατροφής, που περιλαμβάνει πολλά φρούτα, λαχανικά, σαλάτες, χόρτα, ψάρια, σύνθετους υδατάνθρακες, ελαιόλαδο, ξηρούς καρπούς και λίγο κρέας, γλυκά και κακής ποιότητας λιπαρά, βοηθά τόσο στην απομάκρυνση της πιθανότητας να εμφανίσουμε διαβήτη τύπου 2 αλλά και στην περίπτωση που αυτός μας απασχολήσει στο να τον διαχειριστούμε καλύτερα.

Η άσκηση

Μετα-ανάλυση που έγινε από τα βρετανικά Πανεπιστήμια UCL και Cambridge έδειξε ότι η σωματική άσκηση, ακόμη και αν είναι λίγη, μειώνει τον κίνδυνο να αναπτύξουμε διαβήτη τύπου 2. Μάλιστα, φάνηκε ότι όταν αφιερώνουμε στη γυμναστική 2,5 ώρες την εβδομάδα μειώνουμε κατά 26% τον κίνδυνο να εμφανίσουμε διαβήτη. Οταν μάλιστα γυμναζόμαστε καθημερινά μειώνουμε μέχρι 40% την πιθανότητα να πάθουμε σάκχαρο.

Το βάρος μας

Όσο πιο χαμηλό και ελεγμένο είναι το βάρος μας τόσο μικρότερες είναι οι πιθανότητες να μας απασχολήσει ο διαβήτης τύπου 2. Η παχυσαρκία αυξάνει την πιθανότητα να πάθουμε διαβήτη και από την άλλη πλευρά όταν χάνουμε βάρος μπορούμε να ρυθμίσουμε καλύτερα το σάκχαρό μας.

Οι τιμές των άλλων παραγόντων κινδύνου

Χρειάζεται δηλαδή να ελέγχουμε τις τιμές της αρτηριακής μας πίεσης αλλά και των λιπιδίων στις εξετάσεις αίματός μας. Ετσι, θα πρέπει να είναι όλες αυτές οι τιμές μέσα στα φυσιολογικά πλαίσια και κάτω από τα όρια που θέτουν οι διεθνείς οργανισμοί υγείας ως ασφαλή. Αν έχουμε υψηλές τιμές σε αυτές τις εξετάσεις χρειάζεται να λάβουμε ειδική αγωγή σύμφωνα με τις οδηγίες του γιατρού μας.

Ποιες εξετάσεις πρέπει να κάνουμε

Σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να αμελούμε να ελέγχουμε τις τιμές του σακχάρου μας σε τακτά χρονικά διαστήματα στο μικροβιολογικό εργαστήριο (πρωινό σάκχαρο μετά από τουλάχιστον 8 ώρες νηστείας), ανάλογα και με τις συστάσεις του γιατρού μας. Αν η τιμή του σακχάρου νηστείας είναι φυσιολογική χρειάζεται να την επαναλαμβάνουμε κάθε 3 χρόνια.

Εάν η γλυκόζη νηστείας είναι φυσιολογική αλλά η υποψία για την ύπαρξη σακχαρώδους διαβήτη είναι ισχυρή ή η τιμή του σακχάρου είναι αυξημένη μεταγευματικά (>140 mg/dl) ή οι τιμές του πρωινού σακχάρου (γλυκόζη νηστείας) είναι διαταραγμένες, τότε θα πρέπει να γίνει έλεγχος με δίωρη καμπύλη γλυκόζης 7 (παίρνοντας 5 γρ. γλυκόζης) ώστε να διαγνώσουμε την τυχόν ύπαρξη διαταραγμένης ανοχής στη γλυκόζη (IGT, Impaired Glucose Tolerance) ή και σακχαρώδους διαβήτη.

Ευχαριστούμε για τη συνεργασία τη δρα Ράνια Ζαχαροπούλου, παθολόγο με εξειδίκευση στον σακχαρώδη διαβήτη.