Με την αλλαγή του καιρού και τη μετάβαση από το καλοκαίρι στο φθινόπωρο και τον χειμώνα, πολλοί άνθρωποι δυσκολεύονται να προσαρμοστούν σε αυτές τις αλλαγές, με αποτέλεσμα να επηρεάζεται αρνητικά η διάθεσή τους. Είναι αλήθεια ότι για τους περισσότερους από εμάς οι καλοκαιρινοί μήνες συνδέονται με τη χαλάρωση, την ηρεμία, τη διακοπή από τη δύσκολη καθημερινότητα και τη ρουτίνα. Γι’ αυτό και το καλοκαίρι η διάθεσή μας αλλάζει και η σκέψη μας είναι πιο θετική. Τι γίνεται όμως όταν το καλοκαίρι τελειώνει και μαζί με αυτό ξεκινά και η εγκατάλειψη πολλών ευχάριστων πραγμάτων που οι περισσότεροι συνηθίζουμε να κάνουμε κατά τη διάρκεια των διακοπών και γενικότερα της θερινής περιόδου; Υπάρχουν άνθρωποι που δυσκολεύονται αρκετά να προσαρμοστούν και πάλι στη νέα πραγματικότητα και καθημερινότητα. Οι συναισθηματικές αυτές μεταβολές κατά τη διάρκεια του χειμώνα καθώς και η ένταση και η συχνότητα που τις χαρακτηρίζει μπορεί να θεωρηθούν τα πρώτα συμπτώματα εποχικής κατάθλιψης.
Πώς θα καταλάβω ότι υποφέρω από εποχική κατάθλιψη;
Τα συμπτώματα της εποχικής κατάθλιψης συνήθως εμφανίζονται τους πιο κρύους μήνες του φθινοπώρου και του χειμώνα, όταν υπάρχει μικρότερη έκθεση στο φως του ήλιου κατά τη διάρκεια της ημέρας. Μπορεί να είναι ήπια έως μέτρια, αλλά ενδέχεται να γίνουν και πιο σοβαρά. Τα συχνότερα συμπτώματα είναι:
Αίσθημα λύπης
Κόπωση
Εύκολη παραίτηση
Αρνητικός τρόπος σκέψης
Ανησυχία ή άγχος
Ελλειψη δραστηριοτήτων
Αδυναμία λήψης αποφάσεων και πρωτοβουλιών
Ελλειψη συγκέντρωσης
Αυξημένη υπνηλία
Κακή ποιότητα ύπνου
Αύξηση βάρους
Επιθυμία για τροφές πλούσιες σε υδατάνθρακες
Μειωμένη σεξουαλική επιθυμία
Δεν είναι απαραίτητο να εμφανίζονται όλα τα συμπτώματα μαζί. Μπορεί να παρατηρηθούν κάποια από αυτά. Αξίζει να σημειωθεί ότι κατά τη διάρκεια της χειμερινής περιόδου, η κατάθλιψη είναι πιο πιθανό να χαρακτηρίζεται από αϋπνία, μειωμένη όρεξη, απώλεια βάρους και διέγερση ή άγχος.
Μπορώ να την αντιμετωπίσω
Η αυξημένη έκθεση στο ηλιακό φως μπορεί να βελτιώσει τα συμπτώματα της κατάθλιψης. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με συχνότερες βόλτες στην ύπαιθρο, ειδικά τις ημέρες με υψηλή ηλιοφάνεια. Αλλά ακόμη και όταν είμαστε στο σπίτι ή στη δουλειά είναι σημαντικό να επιδιώκουμε να καθόμαστε ή να βρισκόμαστε κοντά στο παράθυρο που μπαίνει φως.
Προσπαθήστε να οργανώσετε συχνές αλλαγές στην καθημερινότητά σας.
Οταν μπορείτε, πραγματοποιήστε μια μικρή εκδρομή ώστε να ξεφύγετε από τις απαιτήσεις της καθημερινότητας.
Η έναρξη μιας νέας δραστηριότητας μπορεί να βοηθήσει σημαντικά.
Η σωματική άσκηση θα ωφελήσει επίσης.
Κάντε λίστα με τις βασικές προτεραιότητες και σύντομα θα νιώσετε ικανοποίηση με την οργάνωση της καθημερινότητας που επιτύχατε.
Διατηρήστε οργανωμένο ωράριο ύπνου.
Στο τέλος της ημέρας κάντε μια λίστα με τα όσα καταφέρατε κατά τη διάρκειά της, τις σκέψεις σας για αυτά, πώς αισθανθήκατε και καταγράψτε τους στόχους της επόμενης ημέρας.
Προσπαθείτε να σκέφτεστε θετικά και να δημιουργείτε φαντασιωσικά θετικά σενάρια.
Ανατρέξτε σε όμορφες και χαρούμενες στιγμές που βιώσατε.
Σκεφτείτε θετικά για τον εαυτό σας και τις ικανότητές σας.
Μην ξεχνάτε να επιβραβεύετε συχνά τον εαυτό σας.
Οταν επιμένει
Για κάποιους μπορεί η εποχική κατάθλιψη να συνδέεται με μια πιο σοβαρή συναισθηματική διαταραχή, όπως μια πιο βαριά μορφή κατάθλιψης. Σε περίπτωση που τα συμπτώματα δεν υποχωρούν και εντείνονται δυσχεραίνοντας την καθημερινότητα, τότε χρειάζεται η βοήθεια ενός ειδικού ψυχολόγου προκειμένου να προταθεί η κατάλληλη θεραπεία. Με τη σωστή θεραπεία, η εποχική κατάθλιψη μπορεί να είναι μια κατάσταση διαχειρίσιμη. Ας μην ξεχνάμε ότι πολλές φορές, όταν αυτό κρίνεται αναγκαίο, η ψυχοθεραπεία αποτελεί το καλύτερο δώρο που μπορεί να κάνει κάποιος στον εαυτό του προς συναισθηματική ανακούφιση και αυτογνωσία.
Η ψυχοφυσιολογία της εποχικής κατάθλιψης
Μια από τις πρώτες υποθέσεις για την εποχική κατάθλιψη ήταν ότι η μικρή περίοδος έκθεσης σε φως του ήλιου τον χειμώνα οδηγεί ορισμένα άτομα στην ανάπτυξη καταθλιπτικής αιτιολογίας. Η εποχική κατάθλιψη έχει συνδεθεί με μια βιοχημική ανισορροπία στον εγκέφαλο, η οποία προκαλείται από την ύπαρξη μικρότερης ημέρας και την έλλειψη φωτός του ήλιου. Επιπλέον, η μελατονίνη μια ορμόνη που παράγεται σε αυξημένα επίπεδα στο σκοτάδι, κατά τη διάρκεια του ύπνου, σχετίζεται με την εποχική κατάθλιψη. Επομένως όταν οι ημέρες είναι μικρότερες και πιο σκοτεινές, τα επίπεδα της μελατονίνης αυξάνονται.
Ευχαριστούμε για τη συνεργασία την κυρία Κωνσταντίνα Βολοσυράκη, ψυχολόγο (ΜSc) – ψυχοθεραπεύτρια.
