«Αριστα 10’»
Τα Απολυτήρια, οι Ελεγχοι και τα Ενδεικτικά των μαθητικών μας χρόνων. Από το 1905 έως το 1974.
Μία επιστροφή στα χρόνια της αθωότητας που θα συγκινήσει και ξυπνήσει μνήμες.
Σε συνεργασία με το Μουσείο Σχολικής Ζωής και Εκπαίδευσης.
Σε μία πολυτελή, σκληρόδετη έκδοση.
Η μοναδική αυτή έκδοση περιλαμβάνει έγγραφα, απολυτήρια και τίτλους σπουδών, σε μια προσπάθεια ανακάλυψης, θέασης και κατανόησης της ιστορίας της εκπαίδευσης με διαφορετικό τρόπο. Τα αρχεία προέρχονται από τις Συλλογές του Μουσείου Σχολικής Ζωής και Εκπαίδευσης του Εθνικού Κέντρου Ερευνας και Διάσωσης Σχολικού Υλικού και περιλαμβάνουν ενδεικτικά, απολυτήρια, αποδεικτικά σπουδών, βαθμολογίες, καλύπτοντας χρονικά μια περίοδο περίπου ενός αιώνα. Στην επιλογή του υλικού δόθηκε προσπάθεια να παρουσιαστεί μια αντιπροσωπευτική εικόνα της εκπαίδευσης όλων των βαθμίδων και με γεωγραφική διασπορά από όλη την Ελλάδα.
Τα αρχεία αποτελούν ιστορικές πηγές και μας διευκολύνουν στην προσέγγιση της ιστορίας με εναλλακτικούς τρόπους με στόχο την ανάπτυξη της κριτικής σκέψης και τη διαμόρφωση πολιτών με ανεξάρτητη σκέψη. Ειδικότερα τα εκπαιδευτικά αρχεία αποτελούν ένα ιδιαίτερα σημαντικό μέσο για την έρευνα της ζωής των ανθρώπων που είχαν άμεση ή έμμεση σχέση με τη σχολική πραγματικότητα. Για παράδειγμα από τα απολυτήρια μπορούμε να αντλήσουμε πληροφορίες για τα μαθήματα που διδάσκονταν, για τους εκπαιδευτικούς που δίδαξαν, για το ωρολόγιο πρόγραμμα, για τις επιδόσεις των μαθητών, για την αναλογία αγοριών και κοριτσιών, για την ύπαρξη σχολείων και σε ποιες περιοχές, για τα επαγγέλματα των γονέων, για το πολίτευμα τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο.
Η ιστορία της εκπαίδευσης και των σχολείων –που αποτελεί ένα ενδιαφέρον τμήμα της έρευνας– μπορεί να φανερωθεί μέσα από τη μελέτη αρχείων, εγγράφων, φωτογραφιών, μαρτυριών, ντοκουμέντων και συνεισφέρει στην αποκάλυψη και συμπλήρωση του ανθρώπινου παρελθόντος και στον εμπλουτισμό της ιστορικής θεματογραφίας.
Ανάμεσα στα εκπαιδευτικά αρχεία ιδιαίτερη θέση κατέχουν αυτά που περιέχονται σε αυτό το βιβλίο, καθώς αποτελούν το επιστέγασμα της προσπάθειας των μαθητών: τίτλοι σπουδών, απολυτήρια, έλεγχοι. Κάθε αρχείο του τόμου κουβαλάει τη δική του μοναδική ιστορία. Από τη μια αποτυπώνεται το επίσημο κράτος, με τη νομοθεσία, τους νόμους, τις εγκυκλίους, τις υπουργικές αποφάσεις, τα χαρτοσημασμένα και πρωτοκολλημένα έγγραφα, που είναι η «επίσημη ιστορία», και από την άλλη αποτυπώνεται η αγωνία, οι κόποι, ο μόχθος των μαθητών αλλά συχνά και όλης της οικογένειάς τους σε μια άλλη «ιστορία». Τα μαθητικά χρόνια, η μελέτη με τις ατέλειωτες ώρες διαβάσματος, οι αγωνίες, οι εξετάσεις, εκφράζονται τελικά σε έναν βαθμό και σε μια… διαγωγή.
Αυτά τα «επίσημα» έγγραφα, άλλοτε κορνιζαρισμένα, άλλοτε παραπεταμένα, άλλοτε τσαλακωμένα, έρχονται να φωτίσουν και να συμπληρώσουν το παζλ που λέγεται ιστορία της εκπαίδευσης. Μεγάλα, μικρά, σε περγαμηνή, σε απλή κόλλα αναφοράς μα πάντα με την επίσημη σφραγίδα! Σε κάποια από αυτά καρφιτσωμένες οι φωτογραφίες των μαθητών. Σε άλλα τα γραπτά σχόλια και οι παρατηρήσεις που φανερώνουν στιγμές δύσκολες της ιστορίας μας. «Ορφανή πατρός» δίπλα στα ονόματα των μαθητριών με καταγωγή από τη Μικρά Ασία που παλεύουν να τελειώσουν το σχολειό σε κάποια προσφυγικά σχολεία.
«Απερρίφθη» και «Διαγωγή κοσμία». Πόση πίκρα και τραγωδία από πίσω ίσως! Οικογενειακές ιστορίες που δεν θα δουν ποτέ το φως της δημοσιότητας, αλλά που χάραξαν με τον δικό τους τρόπο την ιστορία των ανθρώπων που την έζησαν. Και από την άλλη, οι χαρές και οι επιτυχίες, και τα δεκάρια, και η διαγωγή «κοσμιωτάτη», και οι προαγωγές, και η άνοδος, και η συνέχιση των σπουδών σε ανώτερα εκπαιδευτικά ιδρύματα.
Ας τα αφουγκραστούμε στοργικά!
Μέσα από αυτά περνάει η ιστορία μας, η ιστορία των γονιών και των παππούδων μας.
