Η δυσκολότερη ειδικότητα της ιατρικής είναι η παιδιατρική γιατί εκτός από τα παιδιά έχεις να αντιμετωπίσεις και τις μαμάδες, που έχουν συνέχεια απορίες, ανασφάλειες, αμφιβολίες, αγωνίες» μου είχε πει ένας νεαρός γιατρός, που έψαχνε να βρει ποια ειδικότητα θα του ταίριαζε.

Ως μαμά πλέον κι εγώ καταλαβαίνω πόσο δίκιο είχε αφού έχω πιάσει πολλές φορές τον εαυτό μου να θέλω να ρωτήσω και συχνά να μη συγκρατούμαι και να ρωτάω τελικά πολλά και διάφορα τον παιδίατρο. Και εκείνος πάντα έχει μία απάντηση κι αν δεν έχει ψάχνει ανάμεσα σε έρευνες και επιστημονικά εγχειρίδια για να μου τη δώσει. Το εντυπωσιακό είναι ότι δεν του θέτουμε μόνο ερωτήσεις ιατρικού περιεχομένου που άπτονται της ειδικότητάς του, αλλά και πολλές άλλες που έχουν να κάνουν με ψυχολογία, με τη σχέση των παιδιών με τις νέες τεχνολογίες, με τον τρόπο που είναι σκόπιμο και ασφαλές να τα μεγαλώσουμε.

Στα όσα ακολουθούν συγκεντρώσαμε μερικές συνηθισμένες ερωτήσεις και σας παρουσιάζουμε τις απαντήσεις.

Πόσες ώρες μπορούν να βλέπουν τα παιδιά μας τηλεόραση;

Σύμφωνα με την Αμερικανική Παιδιατρική Εταιρεία ο χρόνος που αφιερώνουν καθημερινά τα παιδιά σε καθιστικές δραστηριότητες (τηλεόραση, τάμπλετ, ηλεκτρονικός υπολογιστής) δεν πρέπει να ξεπερνάει τις δύο ώρες. Μάλιστα κάποιοι επιστήμονες επιμένουν ότι δεν θα έπρεπε κανονικά τα παιδιά να ξεπερνάνε τη μία ώρα μπροστά σε οθόνες καθημερινά. Γιατί; Τόσο για να αποφεύγουν την καθιστική ζωή (που ευνοεί την παχυσαρκία και άλλα προβλήματα υγείας), να προστατεύουν τα μάτια τους που κινδυνεύουν από την πολύωρη παρακολούθηση οθονών, όσο και για να μη γίνονται οι οθόνες ο μοναδικός τρόπος διασκέδασής τους καθώς επηρεάζεται η συμπεριφορά τους αλλά ακόμη και η προσωπικότητά τους.

Όσον όμως αφορά τα παιδιά κάτω των 2 ετών η τηλεόραση απαγορεύεται εντελώς. Βρετανοί επιστήμονες επιμένουν ότι τα παιδιά δεν πρέπει να ξεκινούν να βλέπουν τηλεόραση πριν τα 3 τους χρόνια γιατί έχει συσχετιστεί και με σύνδρομο διάσπασης προσοχής. Για να είμαστε βέβαιοι ότι τα παιδιά μας ασχολούνται με τους υπολογιστές, τα τάμπλετ και τις οθόνες όσο τους επιτρέπουμε είναι σκόπιμο να φροντίζουμε να μην υπάρχουν στο δωμάτιό τους αλλά μόνο σε χώρους που μπορούμε και εμείς να επιβλέπουμε.

Να τιμωρούμε τα παιδιά μας;

Τα παιδιά πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι όταν δεν τηρούμε τους κανόνες θα έχουμε συνέπειες, που είναι οι τιμωρίες, με τη μορφή συνήθως της στέρησης προνομίων. Για παράδειγμα: «Αν δεν διαβάσεις τα αγγλικά σου, δεν θα δεις τηλεόραση», «Αν πεις ξανά άσχημες λέξεις, δεν θα βγεις να παίξεις με τους φίλους σου» κ.λπ. Προσοχή όμως, αν για παράδειγμα μία οικογένεια ή μία σχολική τάξη έχει ένα σύνολο κανόνων, χωρίς όμως να έχουν καθοριστεί οι συνέπειες της μη τήρησής τους, τα παιδιά δεν νιώθουν υποχρέωση να ακολουθήσουν τους κανόνες αφού νιώθουν ότι μπορούν να ξεφύγουν ακόμη και αν δεν τους τηρήσουν.

Ένα άλλο πολύ σημαντικό στοιχείο είναι ότι οι συνέπειες των κανόνων πρέπει να είναι προκαθορισμένες και να μην τις σκεφτόμαστε μόλις το παιδί κάνει κάποιο λάθος, αλλά το παιδί να γνωρίζει ότι αν συμπεριφερθεί με κάποιον τρόπο θα έχει τις συγκεκριμένες συνέπειες, οι οποίες θα πρέπει να εφαρμόζονται κάθε φορά που παραβιάζεται ο κανόνας, και όχι από καιρό σε καιρό ανάλογα με τις διαθέσεις των γονιών.

Επίσης, οι συνέπειες θα πρέπει να ακολουθούν άμεσα τη συμπεριφορά και να είναι αντίστοιχης βαρύτητας. Μία σχετικά ήπια τιμωρία ή στέρηση προνομίων (π.χ. «δεν θα δεις σήμερα τηλεόραση»), η οποία τηρείται όμως ανελλιπώς, είναι πολύ πιο αποτελεσματική από μία σοβαρή τιμωρία (π.χ. «δεν θα ξαναδείς ποτέ τηλεόραση»), η οποία όμως δεν εφαρμόζεται.

Γιατί παθαίνουν αλλεργίες;

Κατά κανόνα υπάρχει κάποια κληρονομική προδιάθεση στα παιδιά που εμφανίζουν μία αλλεργία, δεν αρκούν όμως τα γονίδια για να εμφανίσει ένα παιδί κάποια αλλεργία, παίζουν ρόλο και οι περιβαλλοντικοί παράγοντες στην έκφραση της αλλεργίας, χωρίς να είναι πλήρως γνωστό πώς αυτοί οι παράγοντες δρουν τελικά. Οι ειδικοί εικάζουν ότι μπορεί να φταίνε παράγοντες όπως το άγχος, η διατροφή (φαίνεται ότι η κατανάλωση κορεσμένων λιπαρών συντείνει στην εκδήλωση των αλλεργιών), αλλά και ο έλεγχος των λοιμώξεων με τα εμβόλια και τα αντιβιοτικά, που οδηγεί στην περιορισμένη ανάπτυξη του σκέλους του ανοσοποιητικού που καταστέλλει τις λοιμώξεις αλλά και τις αλλεργίες. Αλλωστε, οι αλλεργίες είναι νόσος των ανώτερων κοινωνικοοικονομικών τάξεων, όπου υπάρχουν υπερπροστατευμένα παιδιά που δεν εκτίθενται σε μικρόβια, μεγαλώνουν κλεισμένα σε σπίτια, χωρίς να ασκούνται κ.λπ.

Να τους δίνουμε τσίχλες και καραμέλες;

Πρόκειται για μία επικίνδυνη συνήθεια που δεν πρέπει να ξεκινούν τα παιδιά ακόμη και αν έχουν κατακτήσει τη μάσηση και την κατάποση γιατί μπορεί πολύ εύκολα να πνιγούν (π.χ. με ένα φτάρνισμα ή ένα κλάμα). Οι ειδικοί συστήνουν να μη δίνουμε τσίχλες και καραμέλες στα παιδιά πριν από τα 5 τους χρόνια.

Να αφήνω το παιδί μου να κάνει μόνο του μπάνιο;

Μετά τα 7 με 8 χρόνια μπορούμε να το αφήνουμε να κάνει μόνο του μπάνιο γιατί σε μικρότερη ηλικία υπάρχει ο κίνδυνος να γλιστρήσει και να χτυπήσει. Ωστόσο θα μπορούσαμε να προσπαθήσουμε και όταν το παιδί είναι 5 με 6 χρόνων, αλλά χρειάζεται σίγουρα να το επιβλέπουμε.

Πότε να το πάω στον οδοντίατρο;

Στην ηλικία των 2,5 με 3 ετών τα παιδιά χρειάζεται να πάνε για πρώτη φορά στον παιδοοδοντίατρο και στη συνέχεια θα πρέπει να επαναλαμβάνουν την επίσκεψη αυτή κάθε έξι μήνες με έναν χρόνο για όλη τους τη ζωή. Πολύ σημαντική είναι η στοματική υγιεινή και το τακτικό βούρτσισμα των δοντιών (με μία φθοριούχο οδοντόκρεμα από όταν τα παιδιά μπορούν να φτύνουν και μετά), κυρίως πριν από τον ύπνο.

Να του δίνω γλυκά;

Θα μπορούσαμε να δίνουμε γλυκά στο παιδί μας ακόμη και καθημερινά, ειδικά αν πρόκειται για ένα παιδί κινητικό και αδύνατο. Το γλυκό όμως – που είναι καλό να εναλλάσσεται και να μην είναι κάθε μέρα το ίδιο – είναι σκόπιμο να το δίνουμε στο παιδί μας σε μικρή ποσότητα, ως απογευματινό σνακ αφού έχει φάει το μεσημεριανό του.

Να το αφήνω να σερφάρει στο Internet;

Και βέβαια, αλλά με μέτρο και επίβλεψη. Το Internet είναι ένα πάρα πολύ σημαντικό εργαλείο που όσο περνάνε τα χρόνια μπαίνει όλο και περισσότερο στη ζωή μας, μάλιστα όσο πιο πολύ εξοικειώνεται μαζί του το παιδί μας τόσο λιγότερο κινδυνεύει, αφού δεν εντυπωσιάζεται εύκολα και γνωρίζει από τι να φυλάγεται. Επιπλέον μαθαίνει να το χειρίζεται προς όφελός του για τη διασκέδαση και την εκπαίδευσή του. Το παιδί μπορεί να ψάξει στο Διαδίκτυο για οτιδήποτε το ενδιαφέρει, όπως για παράδειγμα είναι οι παραπάνω πληροφορίες για το αγαπημένο του μάθημα ή οι πληροφορίες και οι εικόνες σχετικά με τους αγαπημένους του ήρωες ή τις παιδικές σειρές που παρακολουθεί. Προσοχή χρειάζεται στα βιντεοπαιχνίδια που συχνά είναι βίαια και ακατάλληλα για τις τρυφερές παιδικές ηλικίες αλλά τείνουν να αρέσουν πολύ στα παιδιά, τα οποία αν δεν έχουν μέτρο στο πόσο και πότε παίζουν είναι πιθανό ακόμη και να εθιστούν σε αυτά.

Μπορούν τα παιδιά να κάθονται στον ήλιο;

Όπως όλοι γνωρίζουμε ο ήλιος μπορεί να γίνει πολύ επικίνδυνος, γι’ αυτό και χρειάζεται προσοχή με τις ευπαθείς ομάδες, όπως είναι τα παιδιά και κυρίως τα μικρά παιδιά. Ειδικά τα μωρά μέχρι έξι μηνών δεν πρέπει να μένουν στον ήλιο. Πρέπει να φοράνε πάντα ρούχα και όχι αντηλιακό. Τα μεγαλύτερα παιδιά μπορούν να παίζουν στον ήλιο και να κάνουν μπάνιο αλλά θα πρέπει να αποφεύγουν τον ήλιο από τις 10 το πρωί μέχρι τις 4 το μεσημέρι γιατί ένα ηλιακό έγκαυμα μπορεί να προκύψει ακόμη και όταν κάθονται κάτω από την ομπρέλα ή όταν κολυμπούν στη θάλασσα. Αν τα παιδιά βρεθούν στον ήλιο τέτοιες ώρες θα πρέπει πάντα να φορούν γυαλιά ηλίου, καπέλο, φανελάκι, γυαλιά και αντηλιακό. Ας μην ξεχνάμε όμως ότι ο ήλιος και η έκθεση σε αυτόν (όχι τις ώρες που είναι πολύ δυνατός) είναι πολύ σημαντικά καθώς έτσι γίνεται η σύνθεση της βιταμίνης D.

Ευχαριστούμε για τη συνεργασία τον κ. Μάνθο Αγγελάκη, παιδίατρο.