Στους τόμους που προσφέρει «Το Βήμα» το αρχαίο κείμενο δίνεται αντικριστά με τη μετάφρασή του σε ζωντανά νέα ελληνικά και συνοδεύεται από εκτενή εισαγωγικά σημειώματα, φιλολογικά σχόλια, ερμηνευτικές αναλύσεις, θέματα-οδηγούς για τη διδασκαλία των κειμένων, χρήσιμα επίμετρα, πίνακες λέξεων και βιβλιογραφία, προσφέροντας τα έργα του Πλάτωνα σε έγκυρες φιλολογικές εκδόσεις χρηστικές και για τον αναγνώστη που τώρα επιχειρεί τη γνωριμία με το πλατωνικό έργο αλλά για εκείνον που θέλει να εμβαθύνει σε αυτό.
Πολιτεία
Ο Πλάτωνας μετά τον Σωκράτη
Τα δέκα βιβλία της «Πολιτείας», που ολοκληρώνεται γύρω στο 375 π.Χ., αποτελούν το κορυφαίο έργο του πλατωνικού στοχασμού και συνθέτουν ένα από τα θεμελιώδη κείμενα της πολιτικής φιλοσοφίας. Στον διάλογο αυτόν, που ανήκει μαζί με το «Συμπόσιο» και τον «Φαίδρο» στους λεγόμενους αισθητικούς και αλληγορικούς διαλόγους του Πλάτωνα, ο Σωκράτης συζητεί με άλλους στο σπίτι του πλούσιου γέροντα Κεφάλου περί δικαίου και εξετάζουν αν ο δίκαιος άνθρωπος είναι πιο ευτυχισμένος από τον άδικο. Η συζήτηση που αφορά αρχικά την ατομική ζωή επεκτείνεται έπειτα στο κράτος. Παρότι πρωταγωνιστικό πρόσωπο εξακολουθεί να είναι ο Σωκράτης, ο Πλάτωνας εδώ αρχίζει να απομακρύνεται από τις διδασκαλίες του δασκάλου του και να εκφράζει τις δικές του θέσεις για ποικίλα θέματα. Εδώ διατυπώνεται η θεωρία του περί ιδανικής πολιτείας, την ονομαστή πλατωνική Καλλίπολη, στην οποία υπηρετείται το αγαθό όταν την εξουσία έχουν οι φιλόσοφοι ή όταν οι άρχοντες γίνουν φιλόσοφοι. Στην «Πολιτεία» συναντούμε την παρουσίαση της θεωρίας των Ιδεών του Πλάτωνα με την περίφημη αλληγορία του σπηλαίου. Εδώ παρουσιάζεται και η πολυσυζητημένη διαμάχη μεταξύ ποίησης και φιλοσοφίας, όπου ο Πλάτωνας προκρίνει τη φιλοσοφία έναντι της τέχνης, απορρίπτοντάς την ως απλή μίμηση των αντικειμένων του κόσμου των αισθήσεων. Παρότι η πλατωνική πολιτεία – μια πολιτεία εφικτή για τον αρχαίο έλληνα φιλόσοφο – θεωρήθηκε ουτοπική, το κείμενο της «Πολιτείας» δεν έχει πάψει να συζητείται, να αναλύεται και να διδάσκεται ως θεωρητικό κείμενο σε σχολές Φιλοσοφίας και ως πρακτικό εγχειρίδιο μαζί με την «Ιστορία» του Θουκυδίδη σε σχολές διακυβέρνησης σε όλον τον κόσμο.
Συμπόσιο
Ο νεαρός αθηναίος ποιητής Αγάθωνας βραβεύεται στα Λήναια και για να γιορτάσει τη νίκη του κάνει τραπέζι στους φίλους του. Προσκεκλημένοι είναι ορισμένοι από τους εκλεκτότερους νέους της Αθήνας του 5ου π.Χ. αιώνα, ο Φαίδρος, ο Ερυξίμαχος, ο Παυσανίας, ο Αριστοφάνης, μαθητές του Σωκράτη οι περισσότεροι. Λίγο αργότερα θα προστεθεί στους συνδαιτυμόνες και ο ίδιος ο δάσκαλος με τον Αριστόδημο και η βραδιά στο φιλόξενο σπίτι του Αγάθωνα θα περάσει με φαγητό, ποτό και ενδιαφέρουσα συζήτηση. Το δείπνο του Αγάθωνα και όσα ειπώθηκαν εκεί αποτελούν αντικείμενο συζητήσεων στην πόλη την επόμενη ημέρα και για πολλά χρόνια αργότερα. Αυτό είναι το σκηνικό, πολύ οικείο σε όλους, μέσα στο οποίο ο Πλάτωνας τοποθετεί με αφηγηματική μαεστρία έναν από τους σημαντικότερους διαλόγους της ωριμότητάς του, που είναι γνωστός με τον τίτλο «Συμπόσιο» και πραγματεύεται το θέμα του έρωτα. Οι συμποσιαστές μιλούν για τη φύση και τα έργα του έρωτα, για τον πάνδημο αγοραίο έρωτα και τον ουράνιο έρωτα, για τη διχοτόμηση της ανθρώπινης φύσης σε δύο κομμάτια που το καθένα αναζητεί στη ζωή το άλλο του μισό για να το σφιχταγκαλιάσει και να γίνει ολόκληρο, για τον έρωτα των όμορφων σωμάτων και τον έρωτα των όμορφων ψυχών. Το κείμενο, από το οποίο πηγάζει κατά κάποιον τρόπο αυτό που στην κοινή γλώσσα αποκαλείται «πλατωνικός έρωτας», γραμμένο γύρω στο 387 π.Χ., είναι ένα από τα μείζονα έργα του Πλάτωνα που προσφέρει στους αναγνώστες του «Το Βήμα».
Απολογία Σωκράτους
Ο Σωκράτης στο δικαστήριο
Την προσωπικότητα και τις φιλοσοφικές απόψεις του δασκάλου του ο Πλάτωνας θα μνημειώσει στους σωκρατικούς διαλόγους του, με πρωταγωνιστή τον φιλόσοφο της αγοράς και των δρόμων. Τη ζωή του και τον άδικο αλλά ηθικά ηρωικό θάνατό του παρουσιάζει στην «Απολογία» του, ένα μη διαλογικό κείμενο, στο οποίο ο Σωκράτης επιχειρεί να αναιρέσει τις κατηγορίες του Ανυτου, του Μέλητα και του Λύκωνα ότι είναι ασεβής προς τους θεούς και εισάγει «καινά δαιμόνια» στην πόλη και ότι με τη διδασκαλία του διαφθείρει τους νέους. Γραμμένη το 397 ή το 396 π.Χ., είκοσι χρόνια μετά την καταδίκη του Σωκράτη σε θάνατο, η «Απολογία Σωκράτους» του Πλάτωνα παρουσιάζει, σε πρώτο πρόσωπο, τον Σωκράτη να υπερασπίζεται τον εαυτό του. Μαζί με την «Απολογία» του Ξενοφώντα αποτελούν την απαρχή μιας ολόκληρης φιλολογικής παράδοσης για τη δίκη του Σωκράτη, θέμα επίσης των διαλόγων «Ευθύφρων», «Φαίδων» και «Κρίτων». Ο Κρίτωνας στον ομώνυμο διάλογο επισκέπτεται τον Σωκράτη στη φυλακή και προσπαθεί να τον πείσει να δραπετεύσει. Αναφέρεται στους φίλους του που θα τον χάσουν, στα παιδιά του που θα μείνουν ορφανά, στην αδικία που του έγινε. Σε έναν διάλογο περί δικαιοσύνης, ο Σωκράτης εξηγεί στον φίλο του ότι η απόδρασή του θα ήταν αντίθετη στο δίκαιο, γιατί δεν ήταν οι νόμοι που τον αδίκησαν αλλά οι άνθρωποι. Αυτή η φιλολογική παράδοση, οι απόψεις και η στάση του Σωκράτη σε ζητήματα δικαίου και ηθικής, θα ασκήσει μεγάλη επίδραση στον ευρωπαϊκό πολιτισμό. Οπως σχολιάζει ο κλασικός φιλόλογος Αλμπιν Λέσκι, «από τη μορφή του Σωκράτη μπροστά στο δικαστήριο και στις ώρες του θανάτου του ξεκίνησε η τεράστια επίδραση επάνω στην πνευματική παράδοση της Δύσης».
