Επτά στα δέκα παιδιά κάποια στιγμή θα διαμαρτυρηθούν ότι τα πονάει η κοιλιά τους. Η πιο συχνή αιτία είναι τα ψυχολογικά αίτια, καθώς πρόκειται για ένα συχνό σύμπτωμα στην παιδική ηλικία. Μπορεί δηλαδή το παιδί να έχει κάποιο πρόβλημα με τα μαθήματα, με τη δασκάλα, με τον ερχομό ενός αδελφού ή με ένα δυσάρεστο γεγονός μέσα στην οικογένεια (π.χ. ένα διαζύγιο, συχνοί καβγάδες κ.λπ.). Ολα αυτά είναι αιτίες που μπορεί να του δημιουργούν άγχος και στενοχώρια και να του προκαλούν και τον πόνο στην κοιλιά. Σε αυτή την περίπτωση πρέπει να συζητήσουμε με το παιδί για το πρόβλημά του, ώστε σιγά-σιγά να αποφορτιστεί και να απαλλαγεί από τους πόνους. Αν δεν γίνει τίποτα, ίσως θα πρέπει να ζητήσουμε τη βοήθεια κάποιου ειδικού.Βεβαίως, πριν καταλήξουμε στο ότι οι πόνοι προκαλούνται από ψυχολογικά αίτια θα πρέπει να αποκλειστούν οι παθολογικές αιτίες. Ετσι, ο κοιλιακός πόνος σε ένα μικρό παιδί συνδέεται συχνά με λοιμώξεις του εντέρου (τις ονομαζόμενες γαστρεντερίτιδες), με δυσκοιλιότητα, με δυσανεξία ή αλλεργία σε κάποια τροφή (π.χ. στο αγελαδινό γάλα), αλλά και με διάφορες ιώσεις. Μπορεί όμως να συνδέεται και με κάποια ουρολοίμωξη ή να οφείλεται σε οξεία σκωληκοειδίτιδα – και τότε απαιτείται επείγουσα ιατρική επέμβαση. Ο καθηγητής Παιδιατρικής και πρόεδρος της Ελληνικής και της Παγκόσμιας Παιδιατρικής Εταιρείας Ανδρέας Κωνσταντόπουλος μας διαφωτίζει σχετικά με το θέμα.
1. Επαθε διάρροια
Η εμφάνιση διάρροιας στα μικρά παιδιά είναι συνήθως σύμπτωμα κάποιας λοίμωξης του εντέρου (ιογενής ή μικροβιακή) που προκαλεί στην κοιλιά συνεχή και κολικοειδή πόνο. Οι ιογενείς λοιμώξεις δεν κρύβουν κάτι σοβαρό, οι μικροβιακές όμως παρουσιάζουν πυρετό και αίμα στα κόπρανα και χρήζουν άμεσης αντιμετώπισης. Αυτές μπορεί να γίνουν επικίνδυνες προκαλώντας αφυδάτωση εξαιτίας της απώλειας υγρών. Για αυτό σε μια διάρροια που διαρκεί επιβάλλεται η άμεση ενημέρωση του παιδιάτρου. Το παιδί εκτός από το νερό (που χάνει με τις διαρροϊκές κενώσεις) χρειάζεται και ηλεκτρολύτες. Ο γιατρός, λοιπόν, θα χορηγήσει στο παιδί έτοιμα ηλεκτρολυτικά διαλύματα από το στόμα (για τις πρώτες 12-14 ώρες) και θα συστήσει την ανάλογη δίαιτα. Σε σπάνιες περιπτώσεις, όταν η διάρροια οφείλεται σε γαστρεντερίτιδα μικροβιακής αιτίας, μπορεί να χορηγηθούν αντιβιοτικά. Τα αντιδιαρροϊκά φάρμακα αντενδείκνυνται στα παιδιά. Τι να κάνετε: Οταν η διάρροια βρίσκετε σε έξαρση, ο πρώτος κανόνας που πρέπει να τηρήσετε είναι να δίνετε στο παιδί τροφές που έχουν στυπτικές ιδιότητες και είναι φάρμακο για το έντερο.* Η λακτόζη που περιέχει το γάλα είναι ο μεγαλύτερος εχθρός στη διάρροια, για αυτό ή κόβουμε για 2 μέρες τελείως το γάλα ή το δίνουμε αραιωμένο ή δίνουμε ένα γάλα ελεύθερο λακτόζης.* Το μήλο επίσης είναι εξαιρετικό στυπτικό για το έντερο. Αν δώσετε στο παιδί καθαρισμένο ή τριμμένο μήλο μια ολόκληρη ημέρα, οι ενοχλήσεις του εντέρου θα υποχωρήσουν.* Μην ξεχνάτε βέβαια και το κλασικό φάρμακο για την παιδική διάρροια, ρυζόνερο και λαπά, στον οποίο μπορείτε να στύψετε και άφθονο λεμόνι, το οποίο θεωρείται άριστο βακτηριοκτόνο.* Αν μειωθούν οι διαρροϊκές κενώσεις, από το δεύτερο 24ωρο μπορείτε να ξαναβάλετε σταδιακά στο διαιτολόγιο του παιδιού το γάλα, αλλά και κοτόσουπες, κρέμες, πουρέ κ.λπ.Προσοχή: Ενας απλός τρόπος για να υπολογίσετε τα υγρά που χρειάζεται το παιδί με διάρροια, ανάλογα με την ηλικία και το βάρος του, είναι ο εξής: Για παιδιά ηλικίας 3-10 ετών με 25 κιλά βάρος σώματος, υπολογίστε 1 φλιτζάνι υγρών και πάνω για κάθε κένωση. Ενώ ένα παιδί με μεγαλύτερο βάρος από 25 κιλά χρειάζεται 2 φλιτζάνια υγρών τουλάχιστον για να αναπληρώσει τα υγρά που έχασε με την κένωση.
2. Χρόνια ή παροδική δυσκοιλιότητα
Πολύ συχνά ο λόγος που πονάει η κοιλιά ενός παιδιού οφείλεται σε δυσκοιλιότητα (λιγότερες από 3 κενώσεις την εβδομάδα, με κόπρανα μικρά και σκληρά). Η δυσκοιλιότητα μπορεί να προκαλείται από κακή διατροφή (φτωχή σε φυτικές ίνες), αλλά και από αναβολή της επίσκεψής του στην τουαλέτα. Ομως, και η απότομη αλλαγή στις καθημερινές συνήθειες (όπως αλλαγή στον τρόπο ζωής λόγω ενός ταξιδιού ή διακοπών) αλλά και η παραμονή στο κρεβάτι για κάποιο διάστημα εξαιτίας μιας ασθένειας είναι καταστάσεις που συνήθως προκαλούν στο παιδί παροδική δυσκοιλιότητα.Τι να κάνετε: Αυξήστε τις φυτικές ίνες στη διατροφή του καθώς παίζουν καθοριστικό ρόλο στον σωστό καθαρισμό και στην κινητικότητα του εντέρου, αποτελώντας έτσι το καλύτερο φάρμακο κατά της δυσκοιλιότητας. * Τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες είναι: τα δημητριακά στο πρωινό (κυρίως νιφάδες βρόμης και αυτά που έχουν σταφίδα), το ψωμί ολικής άλεσης, ο αρακάς, τα αχλάδια, τα ακτινίδια, το καστανό ρύζι, το μπρόκολο, οι φράουλες, τα φασόλια, οι φακές, το λάχανο, η ψητή πατάτα.* Τροφές με κανονική περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες που επίσης καταπολεμούν τη δυσκοιλιότητα είναι: οι μπανάνες, τα μήλα, τα πορτοκάλια, το μαρούλι, το κουνουπίδι, το πεπόνι, τα σταφύλια, ο ανανάς, τα κολοκυθάκια. * Μπορούν επίσης να βοηθήσουν: Ενα κουταλάκι ελαιόλαδο που θα το πάρει το παιδί το βράδυ, πριν πέσει για ύπνο. Το αφέψημα χαμομηλιού που θα γίνει πιο δραστικό εάν του προσθέσετε ένα κουταλάκι μέλι.Προσοχή: Για τη φυσιολογική λειτουργία του οργανισμού του το παιδί πρέπει να καταναλώνει υγρά μέσα στην ημέρα. Επιπλέον, ο χυμός δαμάσκηνου μπορεί να βοηθήσει.
3. Αν είναι σκωληκοειδίτιδα;
Το πρώτο σύμπτωμα μιας οξείας σκωληκοειδίτιδας είναι ένα ακαθόριστο βάρος πάνω και γύρω από τον αφαλό. Μέσα σε μερικές ώρες ο πόνος γίνεται πιο δυνατός και εντοπίζεται στο κάτω δεξί μέρος της κοιλιάς. Αλλα συμπτώματα είναι: χαμηλός πυρετός (έως 38,6°C), ανορεξία, εμετός, δύσοσμη αναπνοή και δυσκοιλιότητα. Ομως τα σημάδια αυτά είναι κοινά για πολλές παθήσεις, για αυτό και η διάγνωση είναι δύσκολη. Τι να κάνετε: Αν το παιδί παραπονιέται για πόνο στην κοιλιά που διαρκεί για περισσότερο από δύο ώρες και συνοδεύεται έστω με μερικά από τα παραπάνω συμπτώματα, χρειάζεται απαραίτητα να το δει γιατρός.* Η διάγνωση της οξείας σκωληκοειδίτιδας πρέπει να γίνει μέσα σε 8-12 ώρες από την έναρξη των συμπτωμάτων, ώστε να προληφθεί η ρήξη της σκωληκοειδούς απόφυσης που μπορεί να οδηγήσει στην περιτονίτιδα (σοβαρή μόλυνση της κοιλιάς που απειλεί τη ζωή). Σε αυτή την περίπτωση θα χρειαστεί άμεση χειρουργική επέμβαση. Προσοχή: Περιμένοντας τον γιατρό, αποφύγετε τα ζεστά επιθέματα στην κοιλιά του παιδιού. Με το ζεστό επίθεμα η σκωληκοειδής απόφυση μπορεί να σπάσει και να μολύνει το εσωτερικό της κοιλιάς δημιουργώντας περιτονίτιδα.
4. Μήπως είναι ουρολοίμωξη;
Η συχνουρία (το παιδί πηγαίνει συνεχώς στην τουαλέτα και αφήνει ελάχιστα ούρα κάθε φορά) και η δυσουρία (πονάει την ώρα που ουρεί) είναι τα πιο συχνά συμπτώματα της ουρολοίμωξης. Επίσης αρκετές φορές διαπιστώνεται ότι τα ούρα ενός παιδιού με ουρολοίμωξη μυρίζουν άσχημα. Οι ουρολοιμώξεις στα παιδιά που είναι μεγαλύτερα των τριών ετών – κυρίως στα κορίτσια – παρουσιάζονται συχνά και με πόνο στην κοιλιά, ενώ ο πυρετός δεν είναι απαραίτητο σύμπτωμα. Η παρουσία του όμως δείχνει ότι η ουρολοίμωξη είναι πιο σοβαρή. Τι να κάνετε: Σημαντικό βήμα στην πρόληψη των ουρολοιμώξεων είναι να υπενθυμίζετε στο παιδί να αδειάζει την κύστη του κάθε τρεις ώρες. Το «λίμνασμα» των ούρων στην κύστη αυξάνει τις πιθανότητες μιας ουρολοίμωξης.* Το παιδί πρέπει επίσης να σκουπίζεται πολύ καλά μετά την επίσκεψή του (για αφόδευση) στην τουαλέτα.* Nα πίνει άφθονο νερό το οποίο βοηθά στην απομάκρυνση των μικροβίων που «περιπλανώνται» στην κύστη.* Ελέγχετε την ακτίνα ούρησης του μικρού αγοριού, αν δηλαδή τα ούρα του εκτινάσσονται με δύναμη και διαγράφουν τόξο. Στην αντίθετη περίπτωση μπορεί να υπάρχουν συγγενή στενώματα της ουρήθρας, πάθηση που αν παραβλεφθεί μπορεί να οδηγήσει σε καταστροφή των νεφρών του παιδιού.Προσοχή: Στα παιδιά (όπως και στους ενηλίκους) για την καταπολέμηση του μικροβίου δίνεται η κατάλληλη αντιβιοτική αγωγή. Η θεραπεία γίνεται με αντιβιοτικά από το στόμα, υπάρχουν όμως περιπτώσεις κατά τις οποίες ο γιατρός προτιμά την ενδοφλέβια αγωγή στο νοσοκομείο (π.χ. αν το παιδί είναι μικρότερο των τριών μηνών, έχει αφυδάτωση, κάνει εμετούς και δεν μπορεί να πάρει το φάρμακο ή υπάρχουν σημάδια ότι η ουρολοίμωξη έχει προσβάλει τα νεφρά – πυελονεφρίτιδα).Ευχαριστούμε για τη συνεργασία τον καθηγητή Παιδιατρικής και πρόεδρο της Ελληνικής και της Παγκόσμιας Παιδιατρικής Εταιρείας ανδρέα κωνσταντόπουλο.
