Οι σούπες θεωρούνται κατ’ εξοχήν χειμερινές, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν μπορούν να καταναλωθούν και άλλες εποχές. Η λέξη σούπα προέρχεται από το γαλλικό soup που έχει σαν ρίζα το λατινικό suppa, το οποίο σημαίνει ψωμί βουτηγμένο σε ζουμί. Ιστορικά στοιχεία δείχνουν ότι έκαναν την εμφάνισή τους το 6000 π.Χ. Το 1772 το πρώτο εγχειρίδιο μαγειρικής που δημοσιεύθηκε στην Αμερική περιείχε τη συνταγή της πατατόσουπας που παρασκευάστηκε για πρώτη φορά στη Γερμανία, ενώ το πρώτο βιβλίο με συνταγές σούπας εκδόθηκε το 1882. Διατροφικώς, οι σούπες σε γενικές γραμμές αποτελούν θρεπτικές και υγιεινές επιλογές. Από εκεί και πέρα τα υλικά που επιλέγονται και ο τρόπος μαγειρέματός τους θα καθορίσουν τη θερμιδική αλλά και γενικότερη θρεπτική αξία μιας σούπας. Ετσι, οι θερμίδες τους μπορεί να ξεκινούν από 200-250 για μια απλή σούπα λαχανικών και να φτάνουν μέχρι τις 700-800 για κρεατόσουπες με λιπαρά κομμάτια κρέατος ή γαλλικές κρεμμυδόσουπες που έχουν μέσα μεγάλη ποσότητα λιπαρών τυριών. Ας δούμε όμως ποια είναι τα βασικά διατροφικά χαρακτηριστικά που συναντάμε στις περισσότερες σούπες.
Νερό που επισπεύδει τον κορεσμό
Βασικό χαρακτηριστικό τους είναι η υψηλή περιεκτικότητα σε νερό, που μπορεί να αποτελεί μέχρι και το 60%-70% της σούπας. Για τον λόγο αυτόν προκαλούν και εύκολο κορεσμό και μελέτες δείχνουν ότι η κατανάλωση μιας σούπας λαχανικών ως πρώτο γεύμα αυξάνει το αίσθημα κορεσμού και μας κάνει να τρώμε κατά 20% λιγότερο. Επιπλέον, η κατανάλωση μιας μερίδας σούπας χρειάζεται αρκετή ώρα (χρησιμοποιούμε το κουτάλι, ανακατεύουμε, φυσάμε, μυρίζουμε, μασάμε), γεγονός που συντελεί στην καλύτερη δημιουργία αίσθησης κορεσμού, με άμεση συνέπεια τη χαμηλότερη πρόσληψη φαγητού και θερμίδων.
Ποικιλία λαχανικών που μας τροφοδοτούν με βιταμίνες
Οι περισσότερες σούπες περιέχουν άφθονα λαχανικά, όπως ντομάτα, καρότο, σέλινο, κολοκύθι, μπρόκολο, κουνουπίδι, κρεμμύδι, αρακά, μανιτάρια και πολλά άλλα. Το γεγονός αυτό έχει ως αποτέλεσμα το πιάτο μας να έχει πολλές φυτικές ίνες, οι οποίες είναι απαραίτητες για την καλή λειτουργία του γαστρεντερικού μας συστήματος. Παράλληλα, περιέχονται πολλές υδατοδιαλυτές βιταμίνες, όπως βιταμίνη C, βιταμίνες συμπλέγματος Β, μέταλλα, ιχνοστοιχεία και πολλά αντιοξειδωτικά συστατικά. Οι σούπες μάλιστα αποτελούν ένα εξαιρετικό όχημα για να εντάξουμε τα λαχανικά στη διατροφή όσων δεν τρώνε σαλάτες, τόσο τα παιδιά όσο και οι ενήλικοι.
Αρωματικά και μπαχαρικά για τα απαραίτητα αντιοξειδωτικά
Σκόρδο, πιπέρι, βασιλικός και πολλά άλλα αρωματικά και μπαχαρικά προσδίδουν σε μια σούπα πολύ άρωμα αλλά και πολύτιμα αντιοξειδωτικά συστατικά.
Πρωτεΐνη υψηλής βιολογικής αξίας
Με εξαίρεση τις σούπες λαχανικών τα υπόλοιπα είδη όπως κρεατόσουπες, κοτόσουπες, ψαρόσουπες, μανιταρόσουπες εμπεριέχουν πρωτεΐνη υψηλής βιολογικής αξίας, η οποία είναι απαραίτητη για την καλή λειτουργία του οργανισμού.
Αλάτι
Αποτελεί ένα υλικό που μπορεί να νοστιμίσει μια σούπα, αλλά όταν υπερκαταναλώνεται εγκυμονεί κινδύνους. Για τον λόγο αυτόν είναι σημαντικό να ελέγχουμε την κατανάλωσή του και να δίνουμε γεύση στη σούπα μας με περισσότερα αρωματικά και μπαχαρικά. Στο σημείο αυτό θα πρέπει να τονιστεί ότι ιδιαίτερα πλούσιες σε αλάτι είναι οι έτοιμες συμπυκνωμένες σούπες του εμπορίου, όπως επίσης και οι κύβοι μαγειρέματος, που πολλές φορές χρησιμοποιούνται για να δώσουν γεύση στη σούπα μας.
Κορεσμένα λιπαρά & χοληστερίνη
Σχετίζονται με προβλήματα για την καρδιά και τα αγγεία μας και θα τα βρούμε περισσότερο σε σούπες κρέατος. Επίσης βελουτέ σούπες που περιέχουν γάλα ή κρέμα γάλακτος ή σούπες με κίτρινα τυριά είναι πλούσιες σε κακής ποιότητας κορεσμένα λιπαρά.
Τα διάφορα είδη σούπας
Σούπα λαχανικών
Μια σούπα μόνο λαχανικών θα μας δώσει τα περισσότερα από όσα καλά αναφέρθηκαν παραπάνω. Πολλές φυτικές ίνες, μέταλλα, βιταμίνες, ιχνοστοιχεία, αντιοξειδωτικά. Αποτελεί την πιο light επιλογή σούπας, καθώς αν δεν «κολυμπάει» στο λάδι δεν ξεπερνάει τις 250 θερμίδες ανά μερίδα.
Ψαρόσουπα
Αποτελεί μια πολύ υγιεινή επιλογή, γιατί πέρα από τα λαχανικά που περιέχει (και τα οφέλη τους) το ψάρι της δίνει μια μεγάλη περιεκτικότητα σε υψηλής βιολογικής αξίας πρωτεΐνη και καλά ω3 λιπαρά, που είναι ιδιαίτερα ωφέλιμα για την καρδιά μας. Θερμιδικά μπορεί να φτάνει τις 350-400 θερμίδες ανά μερίδα.
Κοτόσουπα
Η παρουσία του κοτόπουλου προσδίδει επίσης υψηλής βιολογικής αξίας πρωτεΐνη στη σούπα μας, ωστόσο της δίνει και κάποιο ποσό κορεσμένων λιπαρών, αν και χαμηλό. Ο τρόπος μαγειρέματος επίσης, αν την αβγοκόβουμε, μπορεί να αυξήσει το περιεχόμενό της σε χοληστερίνη και σε θερμίδες. Ετσι μια κλασική αβγοκομμένη κοτόσουπα με ρύζι μπορεί να ξεπερνάει τις 500 θερμίδες.
Κρεατόσουπα
Αποτελεί την κορυφή του παγόβουνου. Χορταστική μεν, λιπαρή και πλούσια σε θερμίδες δε. Κρατάμε τα καλά των λαχανικών που περιέχει και την υψηλής βιολογικής αξίας πρωτεΐνη, όπως και τον σίδηρο και τη βιταμίνη Β12 που δεν έχουν άλλα είδη σούπας, αλλά σίγουρα χρειάζεται προσοχή, ιδιαιτέρως από άτομα που προσέχουν το βάρος τους ή έχουν υψηλή χοληστερίνη. Καλό θα ήταν να αφαιρούμε την πέτσα από το κοτόπουλο ώστε ο ζωμός να μην είναι τόσο επιβαρυμένος με λιπαρά και χοληστερίνη.
Χρήσιμα tips
– Προτιμάτε οι σούπες να είναι σπιτικές και να παρασκευάζονται από φρέσκα υλικά.- Σε σούπες κρέατος επιλέγετε άπαχα μέρη από κοτόπουλο ή μοσχάρι, έχοντας αφορέσει την πέτσα και το ορατό λίπος.- Χρησιμοποιείτε ως βασική λιπαρή ύλη το ελαιόλαδο, προσέχοντας πάντα την ποσότητα που θα προσθέσετε. – Ελέγχετε το αλάτι και αποφεύγετε κύβους μαγειρέματος. Αντί αυτών χρησιμοποιείτε άφθονα μυρωδικά και αρωματικά. – Μην τσιγαρίζετε τα λαχανικά προτού τα προσθέσετε στη σούπα σας.
