Η ευεργετική επίδραση του ψυχρού και του ζεστού λουτρού είναι γνωστή από τα αρχαία χρόνια. Οι αρχαίοι Αθηναίοι και οι Ρωμαίοι έκαναν κρύο αλλά και ζεστό μπάνιο στα βαλανεία και στις θέρμες, οι Σπαρτιάτες πλένονταν στον Ευρώτα για σκληραγώγηση, ενώ οι Μακεδόνες προτιμούσαν τα ψυχρά λουτρά, θεωρώντας τα ζεστά ένδειξη μαλθακότητας.
Στα νεότερα χρόνια οι άνθρωποι στη βικτωριανή εποχή ορκίζονταν ότι τα κρύα λουτρά μπορούν να θεραπεύσουν τα πάντα, από τους μώλωπες μέχρι την υστερία.
Σήμερα οι επιστήμονες αποκαλύπτουν όλο και περισσότερα οφέλη της χρήσης του κρύου νερού στο μπάνιο, όπως ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος και βελτίωση της ψυχικής διάθεσης.
Όμως οι ειδικοί επισημαίνουν ότι τα περισσότερα οφέλη για την υγεία τα προσφέρει η εναλλαγή ζεστού και κρύου νερού στο μπάνιο.
Αυτή η τεχνική, που είναι γνωστή ως «θεραπεία εναλλαγής ζεστού και κρύου νερού», περιλαμβάνει ένα εικοσάλεπτο ντους, κατά το οποίο γίνεται χρήση ζεστού νερού για 3-4 λεπτά, στη συνέχεια κρύου για 1 λεπτό και ξανά από την αρχή.
Σύμφωνα με τους ειδικούς, η εναλλαγή αυτή ζεστού-κρύου δημιουργεί έναν «μηχανισμό άντλησης» όπου ρέει πιο πλούσιο σε οξυγόνο αίμα στους μυς και στους ιστούς που βρίσκονται κοντά στο δέρμα, ενώ παράλληλα αποξυγονωμένο αίμα, δηλαδή αίμα το οποίο έχει χάσει το οξυγόνο του μετά την εναπόθεση αυτού στους μυς και στους ιστούς, ωθείται προς τα πίσω μέσω των φλεβών στους πνεύμονες προκειμένου να συλλέξει καινούργιο οξυγόνο.
Αυτό έχει βρεθεί ότι προσφέρει πολλαπλά οφέλη, όπως μείωση του πόνου των μυών μετά την άσκηση και γρηγορότερη μυϊκή αποκατάσταση.
Μια μελέτη που δημοσιεύτηκε πέρυσι από το Ακαδημαϊκό Ιατρικό Κέντρο του Άμστερνταμ αναδεικνύει ένα ακόμα όφελος της εναλλαγής κρύου και ζεστού νερού στο μπάνιο. Συγκεκριμένα έδειξε ότι ένα «σκοτσέζικο» ντους καθημερινά μειώνει τις απουσίες από την εργασία λόγω ασθένειας σχεδόν κατά 30%.
Οι επιστήμονες το αποδίδουν στην αύξηση του αριθμού των λευκών αιμοσφαιρίων, των κυττάρων του ανοσοποιητικού συστήματος που μάχονται τις ασθένειες.
Όσον αφορά τώρα την άποψη ότι αποτρέπει τη γήρανση του δέρματος, οι περισσότεροι επιστήμονες το θεωρούν αμφίβολο. Ωστόσο, ο κ. Γεώργιος Τζενηχρήστος, επιστήμονας Φυσικής Αγωγής που ειδικεύεται στη φροντίδα του δέρματος στην κλινική «The Hale Clinic» του Λονδίνου ισχυρίζεται ότι η εν λόγω θεραπεία βοηθά στην αύξηση της ροής του αίματος προς τα μικροσκοπικά τριχοειδή αγγεία που βρίσκονται κοντά στην επιφάνεια του δέρματος με αποτέλεσμα το δέρμα να εφοδιάζεται με τα απαραίτητα συστατικά που το κρατούν ελαστικό και σφριγηλό.
«Η καλύτερη κυκλοφορία του αίματος βελτιώνει τη λειτουργία των ινοβλαστών, των κυττάρων που παράγουν το κολλαγόνο, την κύρια δομική πρωτεΐνη στο δέρμα», εξηγεί ο κ. Τζενηχρήστος.
Ακόμη όμως και αν η εναλλαγή κρύου και ζεστού νερού δεν δώσει λάμψη στο δέρμα σας, το σίγουρο είναι ότι θα βελτιώσει τη διάθεσή σας, αφού σύμφωνα με έρευνα του πανεπιστημίου Commonwealth University στις Η.Π.Α. άτομα που έκαναν καθημερινά ένα ντους εναλλαγής ζεστού-κρύου νερού είδαν μετά από δύο εβδομάδες σημαντική βελτίωση της διάθεσής τους. Οι ερευνητές εξηγούν ότι αυτό οφείλεται στην αύξηση των επιπέδων του νευροδιαβιβαστή νοραδρεναλίνη στον εγκέφαλο, που προκαλείται από την έκθεση στο κρύο νερό. Τώρα οι ειδικοί πιστεύουν ότι αυτό θα μπορούσε να λειτουργήσει και στους ανθρώπους με κατάθλιψη.
Αλλά και αυτοί που δεν ενθουσιάζονται με την ιδέα ενός κρύου ντους δεν χρειάζεται να απογοητεύονται. Μια μελέτη σε 14 άνδρες που διεξήχθη από το Πανεπιστήμιο Loughborough έδειξε ότι όσοι έμειναν για μία ώρα στην μπανιέρα τους σε νερό με θερμοκρασία 40 βαθμούς Κελσίου έκαψαν κατά μέσο όρο 140 θερμίδες, αριθμός που αντιστοιχεί σε μισή ώρα περπάτημα, και είχαν βελτιωμένο έλεγχο των επιπέδων σακχάρου του αίματός τους.
