Από τα καρδιαγγειακά νοσήματα μέχρι την αντιμετώπιση του πόνου οι άνδρες και οι γυναίκες αντιμετωπίζονται σαν να είναι το ίδιο, αλλά οι ειδικοί αποκαλύπτουν ότι δεν είναι έτσι τα πράγματα. Υπάρχουν πολλές διαφορές ανάμεσα στα δύο φύλα τόσο όσον αφορά τις ασθένειες όσο και σχετικά με τα φάρμακα που πρέπει να λαμβάνουν προκειμένου να είναι αποτελεσματικά. Μάλιστα, η μελέτη αυτών των διαφορών αποτελεί ένα νέο ενδιαφέρον πεδίο που έχει αναδυθεί τα τελευταία χρόνια στον τομέα της ιατρικής, χωρίς να συνιστά ξεχωριστή ειδικότητα, αποτελώντας όμως ένα πρόσφορο έδαφος ανταλλαγής απόψεων και επιστημονικών παρατηρήσεων. Το έναυσμα για τη γέννηση της λεγόμενης Ιατρικής του Φύλου (Gender Medicine) δόθηκε από τη στιγμή που άρχισαν να γίνονται αντιληπτές οι διαφορές ανάμεσα στα δύο φύλα όσον αφορά τα συμπτώματα που εκδηλώνουν σε απειλητικές νόσους, όπως π.χ. τα καρδιαγγειακά, αλλά και όσον αφορά το ότι δεν είναι εξίσου ευάλωτα σε διάφορες νόσους.
Η εν λόγω ιατρική εστιάζει στις επιδράσεις του φύλου στην ανθρώπινη φυσιολογία, στην παθοφυσιολογία και στην κλινική εκδήλωση των νόσων. Οι ειδικοί, λοιπόν, εφιστούν την προσοχή στις διαφορές των φύλων και στη σημασία που έχουν αυτές για τη διάγνωση, την πρόληψη και την αντιμετώπιση των νόσων.
Ανδρικό πατρόν
Οι διαφορές και οι ανισότητες αφορούν και τα δύο φύλα, οι ειδικοί όμως ανησυχούν περισσότερο για τις γυναίκες, επειδή οι γνώσεις τους αναφορικά με εκείνες είναι λιγότερες, δεδομένου ότι στη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών η πλειονότητα των σχετικών μελετών που αφορούν σε νόσους και στην ανταπόκριση σε φαρμακευτική αγωγή διεξάγεται σε άνδρες, ακόμη και σε αρσενικά πειραματόζωα! Η προτίμηση στους άνδρες δεν είναι τυχαία, καθώς, όπως επισημαίνει και ο καθηγητής της Διεθνούς Εταιρείας Ιατρικής Φύλου Marek Glezerman, είναι πιο εύκολο να διεξαχθούν έρευνες με συμμετέχοντες που δεν έχουν… έμμηνο ρύση και δεν μένουν έγκυοι. Από την άλλη μεριά όμως, όπως πολύ γλαφυρά εξηγεί ο καθηγητής, βγάζοντας διαγνωστικά συμπεράσματα για το ένα φύλο με βάση έρευνες στο άλλο, είναι σαν να σχεδιάζεις βραδινά φορέματα για γυναίκες με το πατρόν από ένα ανδρικό σώμα. Ας δούμε όμως τι γνωρίζουμε τελικά όσον αφορά τις διαφορές ανάμεσα στα δύο φύλα.
Πιο δυνατά κύτταρα
Τα κύτταρα των ανδρών και των γυναικών διαφέρουν όχι μόνο όσον αφορά τα χρωμοσώματά τους, αλλά και τη μοίρα τους! Τι σημαίνει αυτό; Τα κύτταρα των γυναικών διαπιστώθηκε ότι είναι πιο δυνατά και πιο ανθεκτικά κάτω από συνθήκες περιβαλλοντικού στρες, αλλά και έκθεσης σε φαρμακευτικούς παράγοντες, σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε στην ιατρική επιθεώρηση «New England Journal of Medicine».
Πιο αργή πέψη
Το πεπτικό σύστημα των γυναικών θεωρείται λίγο πιο αργό από εκείνο των ανδρών, με το φαγητό να θέλει τον διπλάσιο χρόνο για να φτάσει στο λεπτό έντερο σε σύγκριση με τους άνδρες. Ακόμη και η έκκριση της χολής στη χοληδόχο κύστη γίνεται με πιο αργό ρυθμό συγκριτικά με τους άνδρες. Τα αυξημένα επίπεδα των οιστρογόνων θεωρείται ότι εξηγούν αυτήν την καθυστέρηση, γι’ αυτό και στην εμμηνόπαυση, όταν το «κοντέρ» των οιστρογόνων σχεδόν μηδενιστεί, παρατηρείται ότι και η διέλευση του φαγητού από τον πεπτικό σωλήνα γίνεται με πιο γρήγορο ρυθμό.
Ζητήματα καρδιάς
Πολυάριθμες έρευνες αποκαλύπτουν ότι τα συμπτώματα των γυναικών σε περιπτώσεις καρδιαγγειακών νόσων και ειδικά στο έμφραγμα είναι πολύ πιο άτυπα και «σιωπηλά» σε σύγκριση με τα συμπτώματα που εκδηλώνουν οι άνδρες (π.χ. πόνο στο στήθος, αλλά και στην πλάτη, μούδιασμα στο χέρι). Επίσης, έχει φανεί ότι ενώ οι άνδρες είναι πιο επίφοβοι για έμφραγμα του μυοκαρδίου εξαιτίας της απόφραξης των αρτηριών από έναν θρόμβο, στις γυναίκες η φθορά των αθηρωματικών πλακών έχει ως αποτέλεσμα πλάκες πολύ μικρής διαμέτρου να κυκλοφορούν στο αγγειακό τους σύστημα και να απειλούν τα πολύ πιο λεπτά αγγεία του εγκεφάλου, καθιστώντας τις πιο επιρρεπείς σε εγκεφαλικά (τα οποία είναι και συχνότερα στις γυναίκες). Επιπλέον, οι γυναίκες έχουν πιο λεπτεπίλεπτο αγγειακό σύστημα και ο αυλός των στεφανιαίων αρτηριών τους είναι κατά 1-2 χιλιοστά μικρότερος σε σύγκριση με τους άνδρες, γεγονός που καθιστά πιο δύσκολο το έργο του καρδιοχειρουργού.
Πιο ευαίσθητα γόνατα
Η διαφορετική ανατομία της γυναικείας λεκάνης εξαιτίας του γεγονότος ότι η γυναίκα κυοφορεί έχει ως αποτέλεσμα τα γόνατα των γυναικών να υφίστανται μεγαλύτερη πίεση και να δέχονται περισσότερο βάρος συγκριτικά με εκείνα των ανδρών. Εκτιμάται μάλιστα ότι στις αθλήτριες οι τραυματισμοί στα γόνατα είναι από 2 έως 8 φορές πιο συχνοί σε σύγκριση με τους άνδρες.
Τις πιάνει το αλκοόλ
Ναι, σίγουρα οι γυναίκες μεθούν γρηγορότερα και το γεγονός ότι είναι πιο μικρόσωμες και ότι η περιεκτικότητα υγρών στο σώμα τους είναι μικρότερη από εκείνη των ανδρών παίζει κάποιο ρόλο όσον αφορά τη επίδραση του αλκοόλ στον οργανισμό τους. Ωστόσο, φαίνεται ότι παίζει και ένας ακόμη παράγοντας ρόλο. Στους άνδρες η δράση των ενζύμων που διασπούν το αλκοόλ στο πεπτικό σύστημα είναι πολύ πιο γρήγορη και αποτελεσματική. Σύμφωνα μάλιστα με μελέτη που δημοσιεύτηκε στο ιατρικό περιοδικό «Journal of Women’s Health», το 2014 η θνησιμότητα των γυναικών εξαιτίας της μεγάλης κατανάλωσης αλκοόλ ήταν πιο υψηλή σε σχέση με τους άνδρες.
Η παχυσαρκία προτιμά τις γυναίκες;
Το αυξημένο σωματικό βάρος, αλλά και οι διατροφικές διαταραχές, είναι συχνότερα στις γυναίκες σε σύγκριση με τους άνδρες, όπως αποκαλύπτουν αρκετές έρευνες. Μάλιστα, οι μελέτες έχουν δείξει ότι όταν είναι χορτάτοι, αλλά και όταν πεινούν, οι ανδρικοί και οι γυναικείοι εγκέφαλοι αντιδρούν διαφορετικά. Η κυριότερη διαφορά -που ίσως και να εξηγεί τη ροπή των γυναικών στην παχυσαρκία και στο τσιμπολόγημα- είναι το γεγονός ότι, βάσει ερευνών, στις γυναίκες ενεργοποιούνται πολύ συχνότερα τα κέντρα ανταμοιβής του εγκεφάλου (όταν πεινούν), καθώς και τα κέντρα επεξεργασίας των συναισθημάτων (όταν είναι χορτάτες), κάτι που δεν παρατηρείται αντίστοιχα στους άνδρες.
Και τα παυσίπονα δρουν διαφορετικά
Ακόμη και η δράση των παυσίπονων φαίνεται ότι μπορεί να παρουσιάζει διαφοροποιήσεις ανάλογα με το φύλο του ασθενούς. Οι ειδικοί αναφέρουν ότι στον ανδρικό οργανισμό φαίνεται ότι δρουν πολύ ικανοποιητικά τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα, όπως η ιβουπροφένη, ενώ στον γυναικείο τα ζητήματα της αποτελεσματικότητας των παυσίπονων φαρμάκων, αλλά και εκείνων που χορηγούνται σε περιπτώσεις νάρκωσης, περιπλέκονται ως έναν βαθμό από το γεγονός ότι η ευαισθησία των γυναικών στον πόνο εξαρτάται και από ορμονικούς λόγους. Έχει παρατηρηθεί, λόγου χάρη, ότι κατά τη διάρκεια του πρώτου μισού του μηνιαίου κύκλου και πριν από την ωορρηξία οι γυναίκες είναι πιο ευαίσθητες στον πόνο συγκριτικά με το δεύτερο μισό του κύκλου τους.
Πες το με ένα φιλί
Η σύνθεση του σιέλου είναι διαφορετική ανάμεσα στα δύο φύλα, γεγονός που σημαίνει ότι τα φιλιά πολλές φορές δίνουν στους εμπλεκομένους και άλλου τύπου πληροφορίες πέρα από το αν κάποιος είναι δεξιοτέχνης στο φιλί. Τι είδους πληροφορίες; Εκτιμάται ότι στη διάρκεια του μηνιαίου κύκλου η σύσταση του σάλιου της γυναίκας αλλάζει, γεγονός που σημαίνει ότι το φιλί της στη μέση του κύκλου παρέχει μια βιολογική πληροφορία στον σύντροφό της όσον αφορά τη γονιμότητά της. Από την άλλη μεριά, η τεστοστερόνη που λαμβάνει η γυναίκα από τον σύντροφό της αποτελεί έναν βιολογικό «τροφοδότη» της λίμπιντό της, ο οποίος τονώνει τη σεξουαλική της επιθυμία. Σύμφωνα μάλιστα με αμερικανική μελέτη, η ανταλλαγή φιλιών και σιέλου φάνηκε να αποτελεί και έναν τρόπο ώστε οι γυναίκες να «αξιολογήσουν» ασυνείδητα το ανοσοποιητικό σύστημα του υποψήφιου συντρόφου τους, με τις μισές να απορρίπτουν μετά το φιλί άνδρες που προηγουμένως είχαν θεωρήσει ελκυστικούς κρίνοντάς τους μόνο από την εμφάνιση.
Διαφορετική λειτουργία του εγκεφάλου
Ο ανδρικός και ο γυναικείος εγκέφαλος δεν λειτουργούν με τον ίδιο τρόπο και αυτό δεν φαίνεται να επηρεάζει τις ικανότητες και τη νοημοσύνη τους, ούτε να δημιουργεί ανισότητες μεταξύ τους. Απλώς αποκαλύπτει ότι υπάρχουν διαφορετικά νευρωνικά μονοπάτια που ενεργοποιούνται σε κάθε περίπτωση στον εγκέφαλο των ανδρών και των γυναικών. Για παράδειγμα, οι γυναίκες έχει φανεί ότι έχουν μια πιο «συνολική» και σφαιρική ενεργοποίηση διάσπαρτων κέντρων του εγκεφάλου για την κατανόηση του λόγου, ενώ στους άνδρες φαίνεται ότι ενεργοποιούνται πιο εστιασμένα τα κέντρα λόγου, καθώς και εκείνα της οπτικής αντίληψης.
Προβάδισμα γονιμότητας
Σε ό,τι αφορά τη γονιμότητα, η φύση έχει προνοήσει ώστε οι άνδρες να διατηρούν τη γονιμότητά τους ακόμη και στα ογδόντα τους, αν και η ποιότητα του σπέρματος φθίνει μετά
τα 45-50. Από την άλλη μεριά, η εμμηνόπαυση στις γυναίκες (στην ηλικία των 48-51 ετών) σηματοδοτεί και το τέλος της γονιμότητάς τους, δεδομένου ότι τότε «εξαντλείται» πλέον το απόθεμα ωαρίων του γυναικείου οργανισμού. Παρότι όμως το ανδρικό σπέρμα παραμένει
πιο ανθεκτικό στον χρόνο σε σύγκριση με τα γυναικεία ωάρια, σε ό,τι αφορά τα προβλήματα υπογονιμότητας του ζευγαριού τα δύο φύλα «μοιράζονται» εξίσου την ευθύνη, με τον γυναικείο παράγοντα να ευθύνεται κατά 40% για την υπογονιμότητα του ζεύγους και τον ανδρικό να έχει ακριβώς το ίδιο ποσοστό, δηλαδή 40%, ενώ σε ένα ποσοστό 10% τα αίτια της υπογονιμότητας παραμένουν άγνωστα.
ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟΝ {LF}κ. ΣΤΕΛΙΟ ΔΕΡΜΙΤΖΑΚΗ, ειδικό παθολόγο.
