Θαυμάζω τη φίλη μου τη Μαρία, που άφησε τη δουλειά της για να κάνει το όνειρό της πραγματικότητα, τον Δημήτρη, που κατάφερε να φύγει από έναν βαρετό γάμο, τη Βάσω, που κόντρα στα δεδομένα επέλεξε να νοικιάσει το δικό της σπίτι, και την Άννα, που ξεπέρασε τους φόβους της και τόλμησε να αλλάξει χώρα μαζί με την οικογένειά της. Παρόλο που τώρα πια όλα δείχνουν ότι αυτή ήταν η σωστή απόφαση για καθέναν από τους φίλους μου, δεν ξεχνάω ότι όταν χρειάστηκε να βάλουν κάτω τα δεδομένα και να πουν ένα «ναι» ή ένα «όχι», οι προβληματισμοί και τα άγχη κατέκλυζαν το μυαλό τους. Το ζύγισμα των δεδομένων, των πλεονεκτημάτων και των μειονεκτημάτων μιας τόσο κρίσιμης για τον καθένα απόφασης, είναι σημαντικό, συχνά όμως δεν καταλήγει πουθενά, γι’ αυτό και οι περισσότεροι από εμάς μένουμε εγκλωβισμένοι σε αδιέξοδες ζωές. Οι άνθρωποι αυτοί δέχτηκαν να πάρουν το ρίσκο που συνοδεύει πάντα μια απόπειρα αλλαγής. Πώς τα κατάφεραν και πώς θα μπορούσε να καταφέρει ο καθένας από εμάς να απεγκλωβιστεί από όσα τον πιέζουν, πλήττουν ή απογοητεύουν στη ζωή του; Υπάρχει απάντηση…

Ζωή σε αδιέξοδο
Όλο και περισσότεροι σήμερα νιώθουμε στασιμότητα, αισθανόμαστε εγκλωβισμένοι σε μια παγιωμένη κατάσταση. Είμαστε, για παράδειγμα, πεπεισμένοι ότι η δουλειά μας δεν μας παρέχει κίνητρα, αλλά δεν αποφασίζουμε να παραιτηθούμε. Νιώθουμε πως οι σχέσεις μας δεν μας προσφέρουν πλέον χαρά, ωστόσο δεν κάνουμε το τελικό βήμα. Η καθημερινότητά μας έχει μετατραπεί σε μια βαρετή ρουτίνα, την οποία όμως δεν τολμούμε να αλλάξουμε. Γιατί δυσκολευόμαστε να προχωρήσουμε στο επόμενο βήμα;

Γιατί μας φοβίζει η αλλαγή;
Το να βγούμε από την «περιφραγμένη περιοχή», την οποία έχουμε φτιάξει και μέσα στην οποία αισθανόμαστε σταθερότητα και ασφάλεια, συνδέεται στο μυαλό μας με αρνητικά συναισθήματα και κυρίως με φόβο απέναντι στη σύγκρουση, στον χωρισμό, στον πόνο. Έτσι, καταλήγουμε να περιμένουμε άπραγοι, ευελπιστώντας να γίνει από μόνη της μια αλλαγή. Στην πραγματικότητα, όμως, αυτό που κάνουμε είναι να παγιδευόμαστε μέσα σε μια βολική κατάσταση. Επειδή κατά κάποιον τρόπο όλα είναι τακτοποιημένα και ελεγχόμενα. Μπορεί να μην είναι συναρπαστική η δουλειά μας ή η σχέση μας να μη μας καλύπτει πλήρως, τουλάχιστον όμως τα πράγματα δεν είναι και τραγικά, σκεφτόμαστε. Η παρηγορητική αίσθηση του ανήκειν και της ασφάλειας που αισθανόμαστε σε ένα οικείο πλαίσιο, ακόμη κι αν αυτό δεν είναι ικανοποιητικό, είναι αυτές που μας δυσκολεύουν να αλλάξουμε. «Δεν μπορείς να τα έχεις άλλωστε όλα στη ζωή», σκεφτόμαστε και παρηγορούμαστε. Πράγματι, η φράση αυτή κρύβει μέσα της μεγάλη αλήθεια, αφού είναι γεγονός ότι στη ζωή χρειάζεται να συμβιβαζόμαστε, μέχρι ενός σημείου όμως, ως εκεί που δεν νιώθουμε ότι έχουμε τελματώσει. Όταν νιώθουμε ότι καταπιέζουμε συχνά συναισθήματα θυμού, οργής, απογοήτευσης, όταν η πλήξη αποτελεί μέρος της καθημερινότητάς μας, όταν πιάνουμε τον εαυτό μας να ζηλεύει τις ζωές των άλλων, τότε μάλλον έφτασε η ώρα να… ξεβολευτούμε.

Πώς βιώνουμε το τέλμα;
Συνήθως καταφεύγουμε σε κάποιες πρακτικές προκειμένου να κάνουμε ανεκτή την κατάσταση που ζούμε και επομένως να μη χρειαστεί να ρισκάρουμε αλλάζοντας πράγματα στη ζωή μας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα οι ονειροπολήσεις, οι οποίες μας παρηγορούν και μας βοηθούν να ξεφεύγουμε απο τη δυσάρεστη κατάσταση που βιώνουμε, η ωραιοποίηση της πραγματικότητας προκειμένου να τη «χωνέψουμε» και να μην την αντιμετωπίσουμε ή η μετάθεση των ευθυνών για ό,τι ζούμε σε άλλους, που «φταίνε». Ορισμένοι άνθρωποι καταφεύγουν σε λύσεις «αυτονανουρίσματος», όπως είναι η τηλεόραση, το πολύ φαγητό, το υπερβολικό ποτό, προκειμένου να κρατήσουν μακριά τα αρνητικά συναισθήματα.

8 βήματα για να αλλάξουμε τη ζωή μας
* Παρατηρούμε την κατάσταση την οποία χρειάζεται να αλλάξουμε. Τι ακριβώς συμβαίνει, ποια είναι τα προβλήματα;
* Καταγράφουμε τι σκεφτόμαστε και τι νιώθουμε για την κατάσταση αυτή.
* Ορίζουμε τους στόχους μας. Ποια ακριβώς θέλουμε να είναι η αλλαγή;
* Καταγράφουμε τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της παρούσας κατάστασης, αλλά και της συνθήκης στην οποία στοχεύουμε.
* Σκεφτόμαστε τι εμπόδια μπορεί να βρούμε κατά την προσπάθεια αλλαγής και ποιες λύσεις υπάρχουν.
* Προσδιορίζουμε χρονικά την έναρξη της αλλαγής και ξεκινάμε την προσπάθεια.
* Επιμένουμε και δεν παραιτούμαστε.
* Επιβραβεύουμε τον εαυτό μας για κάθε μας βήμα.

Βάζουμε θετικούς στόχους
Το θετικό πρόσημο στους στόχους μας μάς ενθαρρύνει και μας βοηθά να τους πετύχουμε. Αντί, λοιπόν, να επαναλαμβάνουμε μονότονα ότι «δεν αντέχουμε το κλίμα στη δουλειά», μπορούμε να πούμε: «Θέλω να είναι καλύτερη η συνεργασία με τους συναδέλφους μου».

ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΤΗ δρ. ΝΑΤΑΛΙΑ ΚΟΥΤΡΟΥΛΗ, MSc, ψυχολόγο υγείας, με εκπαίδευση στη Γνωσιακή Ψυχοθεραπεία και τη Συμβουλευτική, διευθύντρια στο Κέντρο Εφαρμοσμένης Ψυχοθεραπείας και Συμβουλευτικής.