Η Ειρήνη επέλεξε για σύντροφό της έναν γλυκό και τρυφερό άνθρωπο, τον Κώστα. Αυτό που δεν γνώριζε ήταν ότι το «πακέτο» που είχε επιλέξει συνοδευόταν από μια δύσκολη και απότομη 60χρονη, τη μητέρα του Κώστα. Μετά από 8 χρόνια σχέσης και ένα παιδί, η Ειρήνη έμαθε τι θα πει οριοθέτηση, συνειδητοποίησε ότι πρέπει να γίνονται αμοιβαίες υποχωρήσεις, ανακουφίστηκε που η σχέση του Κώστα και της μητέρας του ενηλικιώθηκε και τώρα απολαμβάνει τους καρπούς των προσπαθειών της. Άλλωστε, η πεθερά της «δεν είναι και τόσο κακιά»! Η αρχή της παραπάνω ιστορίας δεν προκαλεί έκπληξη, η κατάληξή της, όμως, ναι. Οι περισσότερες νύφες έχουν να διηγηθούν χιλιάδες σκηνικά με πρωταγωνίστρια στον ρόλο του κακού την πεθερά τους. Πόσες, όμως, κατάφεραν να παρακάμψουν τα στερεότυπα και τις προκαταλήψεις και να δημιουργήσουν ισορροπημένες σχέσεις στο πλαίσιο της οικογένειάς τους;

Πώς διαχειρίζομαι τη μαμά του;
«Δεν την αντέχω άλλο. Επεμβαίνει στα πάντα, δεν έχει καλό λόγο για τίποτα, όλα πρέπει να γίνονται με τον δικό της τρόπο, νομίζει ότι κανείς δεν αγαπάει τον γιο της όσο εκείνη και φυσικά μόνο το δικό της φαγητό είναι γευστικό». Αν αυτές είναι κάποιες από τις σκέψεις σας για τη δική σας πεθερά, ηρεμήστε. Κατ’ αρχάς, δεν χρειάζεται να αισθάνεστε απειλή, γιατί η αγάπη της μητέρας προς τον γιο είναι διαφορετική από εκείνη που έχετε εσείς για τον άνδρα σας. Επομένως, δεν είναι βοηθητικό να κοντράρετε την πεθερά σας. Άλλωστε, άλλο οριοθετώ και εξηγώ μέχρι πού δέχομαι μερικά πράγματα με ήρεμο και σταθερό τρόπο και άλλο έρχομαι σε αντιπαράθεση και δημιουργώ εντάσεις. Ας πάρουμε το εξής παράδειγμα: Η πεθερά σας αρνείται πεισματικά να σταματήσει να φέρνει τάπερ με φαγητό και εσείς με τη σειρά σας αισθάνεστε ότι εμπλέκεται στο σπίτι και το νοικοκυριό σας. Αντί να μπείτε σε έναν ατέρμονο ανταγωνισμό, σκεφτείτε ότι μέχρι τώρα αυτή η γυναίκα είχε συνηθίσει να φροντίζει τον γιο της και δυσκολεύεται να αλλάξει αυτήν της τη συνήθεια. Το μυστικό βρίσκεται στην οριοθέτηση. Εξηγήστε της ότι απολαμβάνετε τα φαγητά της και χρειάζεστε τη βοήθειά της, αλλά καταστήστε σαφές ότι και εσείς με τον σύντροφό σας έχετε το δικό σας πρόγραμμα, οπότε θα ήταν βοηθητικό π.χ. να σας φέρνει φαγητό μόνο μία φορά την εβδομάδα, γιατί τις υπόλοιπες μέρες μαγειρεύετε και έτσι πετιέται φαγητό, ενώ δαπανάται χρήμα και κόπος.

Διαχωρισμός αρμοδιοτήτων
Κάθε φορά που προκύπτει ένα πρόβλημα, το ζητούμενο είναι να το συζητάνε οι δυο σύντροφοι μεταξύ τους και να καταλήγουν από κοινού σε αυτό που θέλουν. Στη συνέχεια, πρέπει να μοιράζονται οι αρμοδιότητες. Στο πλαίσιο αυτό, ο γιος καλό είναι να αναλαμβάνει ό,τι έχει να κάνει με τη σχέση με τη μητέρα του, ενώ η νύφη μπορεί να οριοθετεί τους κανόνες του σπιτιού τους. Στόχος είναι οι ειλικρινείς και ξεκάθαρες σχέσεις. Αυτό σημαίνει ότι δεν μπορεί ο γιος να αποτελεί τον αποκλειστικό δίαυλο επικοινωνίας και μεταφοράς μηνυμάτων του ζευγαριού προς την πεθερά, γιατί έτσι δημιουργείται μεγαλύτερη δυσφορία, αφού η πεθερά εικάζει ότι η νύφη επιβάλλει τις δικές της απόψεις στον γιο της. Για παράδειγμα, η νύφη μπορεί να εξηγήσει στην πεθερά ότι «δεν χρειάζεται να κουράζεστε και να έρχεστε να σιδερώνετε τα πουκάμισα του γιου σας. Το κανονίζουμε μόνοι μας» ή στην περίπτωση που η πεθερά επιμένει να περνάνε όλοι μαζί τις γιορτές είναι στη δικαιοδοσία του γιου να της εξηγήσει ότι «κάποιες φορές περνάμε τις γιορτές μαζί, άλλες είμαστε με τα άλλα πεθερικά ή με φίλους και ορισμένες φορές επιλέγουμε να πάμε μόνοι μας ταξίδι».

Ο μύθος της κακιάς πεθεράς
Η σχέση ανάμεσα στην πεθερά και τη νύφη είναι γεγονός ότι έχει πάρει πλέον διαστάσεις μύθου. Υπάρχουν, βέβαια, και ρεαλιστικές βάσεις σε όλο αυτό. Κατ’ αρχάς, είναι πολύ δύσκολο να ισορροπήσει η σχέση δύο ενηλίκων η οποία δεν έχει δημιουργηθεί από επιλογή. Μια γυναίκα επιλέγει τον σύντροφό της και μέσα σε αυτήν τη συνθήκη γνωρίζεται στην ενήλικη φάση της ζωής της με την εξίσου ενήλικη και ακόμα μεγαλύτερη ηλικιακά πεθερά της, την οποία και δεν έχει επιλέξει. Πρόκειται, δηλαδή, για μια επιβαλλόμενη σχέση ανάμεσα σε δύο άτομα τα οποία είναι διαφορετικής ηλικίας και επομένως διαφορετικής νοοτροπίας, πεποιθήσεων και διαχείρισης της καθημερινότητας. Για να ισορροπήσει μια τέτοια σχέση, χρειάζεται να το προσπαθήσουν και οι δύο πλευρές. Επιπλέον, ο γιος αποτελεί για τη μαμά ένα πολύ σημαντικό αντικείμενο αγάπης. Αντίστοιχα, και ο γιος τρέφει ανάλογα συναισθήματα για τη μητέρα του. Όταν, λοιπόν, σε αυτήν την ιδιαίτερη σχέση έρχεται ένα τρίτο πρόσωπο, διαταράσσεται η ισορροπία. Αυτό φυσικά είναι ένα σύμπλεγμα που πρέπει να λύσουν αποκλειστικά η μητέρα και ο γιος. Το να καταφέρουν, δηλαδή, να «ενηλικιώσουν» τη σχέση τους.

ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΤΗ δρ. ΝΑΤΑΛΙΑ ΚΟΥΤΡΟΥΛΗ, MSc, ψυχολόγο υγείας, με εκπαίδευση στη Γνωσιακή Ψυχοθεραπεία και τη Συμβουλευτική, διευθύντρια στο Κέντρο Εφαρμοσμένης Ψυχοθεραπείας και Συμβουλευτικής.