Όταν θέλω να πάρω μία απόφαση, παίρνω τηλέφωνο την αδερφή μου, μετά συμβουλεύομαι τον πατέρα μου, ζητάω τη γνώμη του άνδρα μου και οπωσδήποτε το συζητάω με την κολλητή μου, εξηγεί η Μάρθα, μία χαρακτηριστική περίπτωση εξωστρεφούς ανθρώπου. Ο άνδρας της, ο Βασίλης, από την άλλη πλευρά, είναι τελείως διαφορετικός, είναι εσωστρεφής. Πριν αποφασίσει κάτι, το σκέφτεται καλά, το ζυγίζει από όλες τις πλευρές και επεξεργάζεται όλα τα στοιχεία που έχει σχετικά με το ζήτημα που τον απασχολεί. Δεν το συζητάει με άλλους, ούτε επηρεάζεται ή ζητάει τη γνώμη άλλων. Η Μάρθα και ο Βασίλης είναι τα δύο άκρα αντίθετα. Η Μάρθα ανήκει στο 50% των συνανθρώπων μας που χαρακτηρίζονται από εξωστρέφεια και ο Βασίλης στο άλλο 50%, που θεωρούνται εσωστρεφείς. Άλλωστε, σύμφωνα με τους ειδικούς, η αναλογία εξωστρεφών και εσωστρεφών στον κόσμο μας είναι περίπου 50-50. Ο πρώτος που χρησιμοποίησε τους εν λόγω χαρακτηρισμούς ήταν ο σημαντικός ψυχίατρος Καρλ Γιουνγκ, ο οποίος και πίστευε ότι ο καθένας μας είναι είτε το ένα είτε το άλλο, αλλά και ότι μπορεί να χρειαστούμε πολλά χρόνια στη ζωή μας για να καταλάβουμε τι είμαστε πραγματικά!
Γεννιόμαστε ή γινόμαστε;
Οι άνθρωποι ιδιοσυγκρασιακά τείνουμε είτε προς την εσωστρέφεια είτε προς την εξωστρέφεια. Πρόκειται για έναν βασικό πόλο της προσωπικότητάς μας. Μπορεί, βέβαια, μεγαλώνοντας και ωριμάζοντας να αλλάζουμε κάπως. Σίγουρα, εκτός από τα χρόνια που περνάνε, παίζουν ρόλο το περιβάλλον και τα βιώματά μας, που επηρεάζουν με τη σειρά τους την ιδιοσυγκρασία μας. Για παράδειγμα, ένα παιδί που είναι εσωστρεφές από τη φύση του και μεγαλώνει σε ένα περιβάλλον όπου όλοι ανοίγονται, μιλάνε και μοιράζονται θα αποκτήσει ροπή προς την εξωστρέφεια. Από την άλλη πλευρά, κάποιος που είναι από τη φύση του εξωστρεφής, αλλά το περιβάλλον του είναι πολύ αυστηρό και η εξωστρέφεια δεν είναι αποδεκτή και μπορεί ακόμη και να τιμωρηθεί γι’ αυτήν, δεν είναι καθόλου απίθανο να στραφεί προς μια εσωστρεφή συμπεριφορά.
Zoom in
Ο εσωστρεφής δεν ταυτίζεται με τον ντροπαλό, εξηγούν οι ειδικοί. Έχει πιο πολύ να κάνει με το πώς επεξεργάζεται κανείς τις πληροφορίες που λαμβάνει παρά με το πόσο «ανοιχτός» είναι, αν και γενικά οι εσωστρεφείς παρουσιάζουν συστολή. Ο εσωστρεφής αντιμετωπίζει τον κόσμο βασισμένος σε ιδέες, μνήμες και σκέψεις που βρίσκονται μέσα στο μυαλό του. Μπορούμε να πούμε ότι προτιμά να συλλογίζεται μόνος του αυτά που τον απασχολούν χωρίς να τα συζητάει με άλλους και εξωτερικεύει πιο δύσκολα σκέψεις και συναισθήματα στους άλλους. Προτιμάει την επαφή με έναν άνθρωπο τη φορά και δεν του αρέσει να βρίσκεται σε μεγάλες ομάδες. Συνήθως, οι εσωστρεφείς τα πάνε καλύτερα στα IQ τεστ, αλλά και στα τεστ γενικότερα, γιατί συγκεντρώνονται, αλλά και επειδή έχουν την ικανότητα να μπορούν να αναλύουν διεξοδικά τα δεδομένα πριν πάρουν αποφάσεις. Βέβαια, η υπερβολική εσωστρέφεια δείχνει ανθρώπους που πιθανώς να έχουν πρόβλημα με την κοινωνικότητά τους. Ένα άλλο πρόβλημα για τους ίδιους είναι ότι δυσκολεύονται να συγκεντρωθούν όταν υπάρχουν περισπασμοί στο περιβάλλον, αλλά και να πάρουν αποφάσεις, επειδή αξιολογούν τα πάντα μέχρι την τελευταία λεπτομέρεια. Επίσης, οι έρευνες αποκαλύπτουν ότι οι εσωστρεφείς κινδυνεύουν πιο πολύ από ψυχοσωματικά προβλήματα, επειδή συνήθως δεν εκφράζουν όσα νιώθουν. Οι ειδικοί εξηγούν ότι αν και η εσωστρέφεια μοιάζει πιο ώριμη ως χαρακτηριστικό της προσωπικότητας, δεν παύει να λείπει από τους εσωστρεφείς κάτι σημαντικό: η ικανότητα και η διάθεση να μοιράζονται, δύο στοιχεία που και αυτά αποτελούν δείγματα ωριμότητας.
Zoom out
Οι άνθρωποι που έχουν εξωστρεφή προσωπικότητα αναζητούν την επαφή και την επικοινωνία με τους άλλους, συζητούν μαζί τους τις ιδέες τους και τις αποφάσεις που πρόκειται
να πάρουν, ζητούν και ακούν τη γνώμη τους και είναι πιο παρορμητικοί ακριβώς επειδή η ανταπόκριση των άλλων τους δίνει όρεξη για ζωή και διάδραση. Έχουν τη φυσική τάση να εκφράζουν τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους στους άλλους. Θέλουν και έχουν ανάγκη να γνωστοποιούν και να μοιράζονται όσα τους συμβαίνουν. Οι εξωστρεφείς συγκεντρώνονται πιο εύκολα σε αυτό που κάνουν, ακόμα και όταν υπάρχουν εξωτερικοί θόρυβοι ή μουσική. Από την άλλη πλευρά, έρευνες δείχνουν ότι οι εξωστρεφείς είναι πιο επιρρεπείς στις καταχρήσεις (αλκοόλ, τσιγάρο, φαγητό). Επίσης, καθώς είναι παρορμητικοί και παίρνουν αποφάσεις επηρεασμένοι από τους άλλους, συχνά δεν ζυγίζουν καλά τα δεδομένα και δεν κάνουν τις καλύτερες επιλογές. Έτσι, κάποιες φορές η υπερβολική εξωστρέφεια κρύβει και έναν βαθμό ανωριμότητας. Ένα ακόμη στοιχείο ανωριμότητας που συνδέεται με τους εξωστρεφείς είναι ότι ασχολούνται πολύ με τους άλλους, ενώ όταν καλούνται να αντιμετωπίσουν τα προσωπικά τους θέματα τείνουν να μη βασίζονται αποκλειστικά στις δικές τους δυνάμεις.
Διαφορετικός εγκέφαλος
Οι εσωστρεφείς έχουν μεγαλύτερη ροή αίματος στον μετωπιαίο λοβό τους, περιοχή που σχετίζεται με τη μνήμη, τον προγραμματισμό και την επίλυση των προβλημάτων. Οι εξωστρεφείς έχουν περισσότερη ροή αίματος σε περιοχές που έχουν να κάνουν με την προσοχή, την ομιλία και την οδήγηση.
Εσωστρεφή κατοικίδια;
Ακόμα και στα ζώα βρίσκουμε εσωστρεφείς και εξωστρεφείς προσωπικότητες. Ερευνητές που μελέτησαν καρχαρίες βρήκαν ότι κάποιοι ήταν πιο εσωστρεφείς και προτιμούσαν να κολυμπούν μόνοι τους, ακόμα και όταν κατευθύνονταν σε καινούργιες τοποθεσίες. Άλλοι, πιο εξωστρεφείς, προτιμούσαν να κολυμπούν σε κοπάδια!
ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΤΗ δρ. ΝΑΤΑΛΙΑ ΚΟΥΤΡΟΥΛΗ, MSc, ψυχολόγο υγείας, με εκπαίδευση στη Γνωσιακή Ψυχοθεραπεία και τη Συμβουλευτική, διευθύντρια στο Κέντρο Εφαρμοσμένης Ψυχοθεραπείας και Συμβουλευτικής.
