Πότε ήταν η τελευταία φορά που ανοίξατε ένα βιβλίο και χαθήκατε στις σελίδες του ή διαβάσατε ένα άρθρο που σας τράβηξε το ενδιαφέρον; Μήπως όταν λέτε «έχω διάβασμα» εννοείτε τις ενημερώσεις του Twitter και τις αναρτήσεις στο Facebook; Σε έναν κόσμο όπου κυριαρχεί η οθόνη, εύκολα ξεχνάει κανείς την ευχαρίστηση που προσφέρει ένα καλό βιβλίο, υποτιμώντας έτσι ένα από τα καλύτερα εργαλεία προσωπικής εξέλιξης που διαθέτει ο πολιτισμός μας. Και μπορεί πολλοί να ισχυρίζονται ότι το βιβλίο με την παραδοσιακή του μορφή οδεύει προς την εξαφάνιση, εξαιτίας των νέων τεχνολογιών, αλλά τα εξώφυλλα, η μυρωδιά του, ο ήχος των σελίδων που γυρίζουν, η συλλογή με βιβλία που μεγαλώνει με κόπο είναι κομμάτια αναντικατάστατα της πολύπλευρης εμπειρίας που λέγεται ανάγνωση. Μάλιστα, όπως φαίνεται μέσα από έρευνες, το διάβασμα ενός βιβλίου μπορεί να προσφέρει πολύ περισσότερα από ό,τι τα άλλα είδη ψυχαγωγίας. Αντικαταστήστε, λοιπόν, το τηλεχειριστήριο της τηλεόρασης με ένα βιβλίο και απολαύστε τα οφέλη του στην υγεία και την ευεξία σας. Υπάρχουν αμέτρητες επιλογές, για όλα τα γούστα. Βρείτε απλώς αυτό που σας ταιριάζει και αναζωογονήστε το πνεύμα, την ψυχή και το σώμα σας.Τι μπορεί να προσφέρει ένα βιβλίο;1 Μια πόρτα στο μυαλό των άλλωνΊσως ήρθε η ώρα να φυλάξετε σε κούτες τα συλλεκτικά σας κόμικς και να ανοίξετε κάτι πιο «βαρύ». Σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Science», όσοι διαβάζουν καλή λογοτεχνία μπορούν να «διαβάζουν» ευκολότερα και το μυαλό των άλλων ανθρώπων. Ερευνητές από το New School of Social Research της Νέας Υόρκης έδωσαν σε ομάδες ατόμων να διαβάσουν αποσπάσματα ποιοτικής λογοτεχνίας, βιβλίων μπεστ σέλερ και μη λογοτεχνικών κειμένων και στη συνέχεια τους ζήτησαν να περιγράψουν τα συναισθήματα ανθρώπων σε ασπρόμαυρες φωτογραφίες που εστίαζαν στα μάτια. Το αποτέλεσμα ήταν ότι όσοι είχαν διαβάσει λογοτεχνία είχαν υψηλότερα ποσοστά επιτυχίας. Σύμφωνα με τους ερευνητές, η συσχέτιση της ποιοτικής λογοτεχνίας με την πολύπλοκη λειτουργία της Θεωρίας του Μυαλού (έτσι ονομάζεται στην ψυχολογία η κοινωνική δεξιότητα να αντιλαμβάνεται κάποιος την ψυχική κατάσταση του άλλου) εξηγείται από το ότι η λογοτεχνία εμπλέκει τον αναγνώστη σε μια κατάσταση κατά την οποία είναι αναγκαία η αξιοποίηση της δυνατότητας κατανόησης των ανθρώπων.2 Ηρεμία & χαλάρωσηΌ,τι και να σας απασχολεί, ένα βιβλίο είναι αρκετό για να το βγάλετε από το μυαλό σας. Έρευνα που πραγματοποιήθηκε στο Πανεπιστήμιο του Sussex έδειξε ότι η ανάγνωση είναι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος αντιμετώπισης του άγχους. Μάλιστα, το διάβασμα φάνηκε να είναι πιο αποδοτικό ως αγχολυτικό ακόμα και από τη μουσική ή μια βόλτα. Συγκεκριμένα, οι συμμετέχοντες χρειάστηκαν μόλις 6΄ για να χαλαρώσουν από τη στιγμή που άρχισαν να διαβάζουν, σύμφωνα με τις μετρήσεις των καρδιακών παλμών και της μυϊκής έντασης. Η ευεργετική αυτή δράση φαίνεται να οφείλεται στο ότι το μυαλό είναι αναγκασμένο να συγκεντρωθεί σε αυτό που διαβάζει, με αποτέλεσμα να αποσπάται η προσοχή του από τις υπόλοιπες έγνοιες που το βασανίζουν. Σημασία, μάλιστα, δεν έχει το τι διαβάζει ο αναγνώστης, αλλά το να αφήσει τον εαυτό του να «χαθεί» μέσα σε αυτό.3 Ακονίζει το μυαλόΗ ανάγνωση κρατάει το μυαλό σας σε φόρμα και το ανανεώνει, σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Neurology». Η μελέτη, η οποία διερεύνησε δεδομένα από 294 άτομα που πέθαναν κατά μέσο όρο στα 89 τους χρόνια, έδειξε ότι εκείνοι που στη διάρκεια της ζωής τους ασχολούνταν με δραστηριότητες που τονώνουν το μυαλό, όπως δηλαδή το διάβασμα, παρουσίασαν χαμηλότερο ρυθμό εξασθένησης της μνήμης σε σύγκριση με εκείνους που δεν το έκαναν. Η μελέτη δείχνει ότι η συμμετοχή σε δραστηριότητες που κρατούν το μυαλό σε εγρήγορση (από την παιδική ηλικία μέχρι τα γηρατειά) είναι ιδιαίτερα σημαντική για τους ηλικιωμένους ανθρώπους. Γι’ αυτό, αρχίστε να διαβάζετε ό,τι πέσει σας χέρια σας, είτε πρόκειται για κάποιο νομπελικό αριστούργημα είτε για το φυλλάδιο με τις οδηγίες χρήσης της καφετιέρας σας.4 Κρατάει μακριά το ΑλτσχάιμερΑκριβώς όπως η σωματική άσκηση ενισχύει την καρδιά, τους μυς και τα οστά, η πνευματική δραστηριότητα δυναμώνει τον εγκέφαλο. Σύμφωνα με έρευνα, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Proceedings of the National Academy of Sciences», οι ενήλικοι που ασχολούνται με πνευματικά χόμπι, όπως η ανάγνωση, είναι λιγότερο πιθανό να εκδηλώσουν τη νόσο του Αλτσχάιμερ. Βέβαια, τα ευρήματα της έρευνας δείχνουν την ύπαρξη μιας σύνδεσης ανάμεσα στα δύο και όχι μια σχέσης αιτίου-αιτιατού, καθώς η αδράνεια του εγκεφάλου μπορεί να είναι επιβαρυντικός παράγοντας όσον αφορά τη συγκεκριμένη νόσο, μπορεί όμως να είναι και ένα πρόωρο σύμπτωμά της ή και τα δύο.5 Βελτιώνει την ποιότητα του ύπνουΗ υιοθέτηση μιας αγχολυτικής ρουτίνας πριν πέσετε για ύπνο είναι ένας καλός τρόπος να ηρεμήσει το μυαλό σας και να δώσει το σύνθημα στο σώμα σας να κοιμηθεί. Όπως είπαμε, λοιπόν, και προηγουμένως, το διάβασμα αποτελεί ένα καλό αγχολυτικό φάρμακο και μερικές σελίδες από το αγαπημένο σας βιβλίο θα σας βοηθήσουν να κοιμηθείτε καλύτερα. Επίσης, τα έντονα φώτα, όπως εκείνα των ηλεκτρονικών συσκευών, δίνουν σήμα στον εγκέφαλο ότι ήρθε η ώρα να ξυπνήσει, γι’ αυτό και η ανάγνωση ενός βιβλίου κάτω από το απαλό φως του φωτιστικού στο κομοδίνο σας είναι καλύτερη επιλογή από το laptop.6 Σας κάνει καλύτερους ανθρώπουςΠόσες φορές σας έχει συμβεί να παρασυρθείτε τόσο έντονα από τις περιγραφές ενός βιβλίου, τα πρόσωπα και τις καταστάσεις, που να νομίζετε ότι τα βλέπετε να ζωντανεύουν μπροστά σας; Σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύτηκε στο «PLoS ONE», το να «χάνεστε» μέσα σε ένα μυθιστόρημα μπορεί να αυξήσει την ενσυναίσθησή σας ή με άλλα λόγια να δυναμώσει την ικανότητά σας να καταλαβαίνετε τα συναισθήματα των γύρω σας. Ολλανδοί ερευνητές έδειξαν μέσα από πειράματα ότι οι άνθρωποι που παρασύρονται συναισθηματικά από ένα βιβλίο φαντασίας έχουν περισσότερο καλλιεργημένη την ενσυναίσθησή τους. Αφήστε, λοιπόν, τον εαυτό σας να παρασυρθεί από μια συναρπαστική ιστορία και να ταξιδέψει παρέα με έναν ήρωα του Καζαντζάκη ή του Arthur Conan Doyle.7 Καταπολεμά την κατάθλιψηΜπορεί πολλοί να τα κοροϊδεύουν, αλλά τα βιβλία αυτοβοήθειας μπορούν πραγματικά να σας βοηθήσουν να… βοηθήσετε τον εαυτό σας. Όπως υποστηρίζει μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «PLoS ONE», εκείνοι που διάβαζαν τους συγκεκριμένους οδηγούς ευτυχίας, αυτοπεποίθησης ή ό,τι άλλο -σε συνδυασμό φυσικά με τις απαραίτητες συνεδρίες- φάνηκε ότι είχαν χαμηλότερα επίπεδα κατάθλιψης μετά από ένα χρόνο, σε σύγκριση με όσους ακολουθούσαν την τυπική θεραπευτική οδό.8 Εμπλουτίζει το λεξιλόγιό σαςΑκόμα και αν έχουν περάσει πολλά χρόνια από τότε που συμμετείχατε στις Πανελλαδικές Εξετάσεις, αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να σταματήσετε να εξελίσσετε και να εμπλουτίζετε το λεξιλόγιό σας. Η τακτική ανάγνωση βιβλίων εξασφαλίζει άνεση στον λόγο, εκλεπτυσμένη σκέψη, περισσότερη φαντασία και δημιουργικότητα, βελτιώνει τόσο τον γραπτό όσο και τον προφορικό λόγο. Μάλιστα, υπολογίζεται ότι μαθαίνουμε το 5-15% όλων των λέξεων μέσω της ανάγνωσης. Επίσης, προσφέρει πλούτο γνώσεων, που μπορεί να σας φανούν χρήσιμες την επόμενη φορά που θα παίξετε με τους φίλους σας ένα γύρο Trivial Pursuit ή όταν θελήσετε να συμμετάσχετε σε κάποιο τηλεπαιχνίδι γνώσεων. ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΓΙA ΤΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΤΗΝ κ. ΕΙΡΗΝΗ ΤΖΕΛΕΠΗ, συμβουλευτική ψυχολόγο-ψυχοθεραπεύτρια.