Ρίτας Παπαδοπούλου  Γλυκά, γκρινιάρικα, αγαπησιάρικα, απόμακρα! Όλα τα μωρά δεν είναι ίδια. Εκτός από την εκ γενετής ιδιοσυγκρασία, η προσωπικότητα ενός παιδιού συμπληρώνεται και από άλλα χαρακτηριστικά, τα οποία όσο νωρίτερα αποκωδικοποιήσετε τόσο καλύτερα θα το γνωρίσετε.  Το μωρό «Βούδας»  Έχει ξυπνήσει κι όμως ξαπλώνει ήρεμο στο κρεβατάκι του βγάζοντας χαριτωμένους ήχους και μπουρμπουλήθρες σάλιου. Πάνω στην αλλαξιέρα κινείται ελάχιστα και αφήνει τη μαμά να του αλλάξει πάνα χωρίς αντιρρήσεις. Σπάνια διεκδικεί ή απαιτεί την προσοχή των άλλων, κι όταν παραπονιέται το κάνει ήσυχα. Αυτό το ήρεμο μωρό αντιδράει ψύχραιμα ακόμα και στις πιο «έντονες» καταστάσεις, όπως είναι η επίσκεψη στον παιδίατρο ή η συναναστροφή με ξένους. Σπάνια εκδηλώνει σημάδια κούρασης ή αντιδράει άσχημα στη φασαρία και σε άλλους εξωτερικούς παράγοντες. Δεν είναι αδιάφορο, απλά είναι ανοιχτό σε καινούργια ερεθίσματα και χαίρεται όταν κάποιος το προσεγγίζει. Το μωρό χαμηλών τόνων τα βγάζει πολύ καλά πέρα τόσο με τον εαυτό του όσο και με τους άλλους. Παίζει και διασκεδάζει μόνο του, χωρίς γκρίνια. Είναι αυτό που λέμε ένα «εύκολο» μωρό. Τι χρειάζεται: Ακριβώς την ίδια προσοχή και αφοσίωση που επιζητούν και τα πιο ζωηρά μωρά. Είναι λάθος να πιστεύουμε ότι είναι ευχαριστημένο και δεν χρειάζεται να ασχοληθούμε μαζί του. Κάθε πρόσκληση για παιχνίδι και χάδια θα τη δεχτεί με χαρά. Το ότι δεν είναι απαιτητικό δεν σημαίνει ότι δεν έχει ανάγκη επικοινωνίας και προσοχής. Εμείς οφείλουμε να του «προσφέρουμε» και σε περίπτωση που ο μικρός μας βούδας δεν έχει διάθεση θα το καταλάβουμε γιατί απλούστατα θα μας γυρίσει το κεφάλι. Τι μπορούμε να του δώσουμε: Πολύ συναίσθημα. Το ίδιο δεν μπορεί ακόμη να εκφράσει αυτό που νιώθε, γι’ αυτό θα πρέπει να του μεταδώσουμε τα θετικά μας συναισθήματα. Όταν μας χαμογελάει, του απαντάμε με χαμόγελο, και όταν είναι κουρασμένο, με νανούρισμα και χάδια. Μόνο έτσι θα μάθει ότι μπορεί να εκφραστεί και να έχει ανταπόκριση.   Το ευαίσθητο μωρό Είναι τόσο ευαίσθητο όσο δείχνει. Το νευρικό του σύστημα είναι τόσο ευέξαπτο που αντιδρά και στην παραμικρή πρόκληση. Ακόμη και μια τρυφερή αγκαλιά που σε ένα άλλο παιδί θα μπορούσε να λειτουργήσει καταπραϋντικά αυτό μπορεί να το οδηγήσει σε μεγαλύτερη αναστάτωση. Δυσαρεστείται εύκολα και συχνά. Εκεί που τη μια στιγμή παίζει αδιαμαρτύρητα, την επόμενη ξεσπάει σε κλάματα. Δεν μας προετοιμάζει με χασμουρητά για τη νύστα του, αλλά ξεσπάει ξαφνικά εξαντλημένο σε γκρίνια. Λες και οι ανάγκες του, του επιβάλλονται δίχως προειδοποίηση. Και έτσι ακριβώς είναι: Το νευρικό του σύστημα δεν έχει ωριμάσει τόσο ώστε να το προϊδεάζει για την επικείμενη συναισθηματική του κατάσταση.  Τι χρειάζεται: Μιας και το ίδιο δεν είναι ακόμη σε θέση να διαχειριστεί τις ανάγκες και τις απαιτήσεις του, πρέπει να λειτουργήσουμε ιδιαίτερα προνοητικά. Έχει μόλις φάει και παρ’ όλα αυτά κλαίει; Ίσως θέλει ησυχία για να χωνέψει. Τρίβει για λίγο τα ματάκια του ή πιάνει το αυτάκι του και μετά γελάει; Καλό είναι να το βάλουμε αμέσως για ύπνο. Διαφορετικά η εξάντληση θα το «εκπλήξει» σύντομα και δυσάρεστα. Τι μπορούμε να του δώσουμε: Στα ευαίσθητα παιδιά αρέσουν πολύ τα χάδια. Δεν αντέχει καθόλου τις φωνές γιατί το αναστατώνουν. Φροντίστε να του μιλάτε ήρεμα και σταθερά. Το μωρό αυτό λειτουργείτε σαν μετρονόμος: Εσείς δίνετε το ρυθμό κι αυτό ακολουθεί. Όσο πιο κοντά είστε στο μωρό σας , τόσο καλύτερα αφουγκράζεστε τις ανάγκες του και το «προστατεύετε» από τα ανεξέλεγκτα συναισθήματά του. Τέλος, χρειάζεται ιδιαίτερη υπομονή από τη μεριά σας. Ανάλογα με τη δική σας αντίδραση θα ανταποκριθεί κι αυτό.   Το επιφυλακτικό μωρό Καινούργια πιπίλα; Με τίποτα. Άγνωστη θεία; Αποκλείεται. Το μωρό σας είναι το πιο ήρεμο και γλυκό παιδί του κόσμου όσο βρίσκεται σε οικείο περιβάλλον και ακολουθεί ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα. Οτιδήποτε ξένο ή καινούργιο το υπερβαίνει το κάνει να κλαίει και να αισθάνεται ανασφάλεια. Χρειάζεται την αγκαλιά και την προστασία της μαμάς για να νιώσει ασφάλεια και σιγουριά. Όταν για παράδειγμα πηγαίνετε διακοπές, πρέπει να είστε προετοιμασμένοι ότι τουλάχιστον τις πρώτες μέρες ούτε θα κοιμάται ιδιαίτερα καλά ούτε και θα έχει τα κέφια του. Προσαρμόζεται αργά και διστακτικά στις αλλαγές.  Τι χρειάζεται: Χρόνο: Ώστε να προσαρμόζεται σιγά-σιγά σε νέα πρόσωπα και καταστάσεις. Ενθάρρυνση: Του μιλάμε ήρεμα και χαρούμενα όταν καταλαβαίνουμε ότι αισθάνεται άβολα. Πρόγραμμα: Όσο πιο σταθερό πρόγραμμα υπάρχει στην καθημερινότητά του, τόσο περισσότερη σιγουριά αισθάνεται.  Προετοιμασία: Όταν πρόκειται να συμβούν αλλαγές στη ζωή του όπως το να πάτε μια εκδρομή ή να έρθει κάποιος επισκέπτης στο σπίτι, προετοιμάστε το ώστε να ξέρει τι το περιμένει. Τουλάχιστον με αυτόν τον τρόπο θα του πάρει λιγότερο χρόνο να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα. Τι μπορούμε να του δώσουμε:Αυτό το μωρό χρειάζεται ιδιαίτερη προστασία. Κι αυτό πρέπει να το σεβαστούν όλοι στο κοντινό μας περιβάλλον. Τι κι αν η γιαγιά επιμένει σε σφιχτές αγκαλιές και φιλιά, εμείς θα εξηγήσουμε ότι το μωρό χρειάζεται το χρόνο και το χώρο του. Από την άλλη, θα πρέπει εμείς να δίνουμε το καλό παράδειγμα, εκδηλώνοντας φιλική διάθεση και χαρά απέναντι σε τρίτα πρόσωπα. Αυτές τις στιγμές όπου η περιέργεια του μωρού είναι πιο ισχυρή από τις ανάγκες του θα αρχίσει να συνειδητοποιεί τη δυναμική των ανθρώπινων σχέσεων. Ας απολαύσουμε την εμπιστοσύνη που μας έχει. Στα μάτια του είμαστε το σίγουρο λιμάνι από το οποίο θα κατακτήσει σύντομα τον κόσμο.  Το κοινωνικό μωρό Όπου και αν βρεθούμε μαζί οι άνθρωποι του χαμογελούν. Πρόκειται για ένα ιδιαίτερα χαρούμενο και επικοινωνιακό μωρό που χαμογελάει σε όποιον κι αν αντικρίσει. Έχει πάντα καλή διάθεση, ξυπνάει και κοιμάται ευδιάθετο. Κι εμείς; Νιώθουμε αθεράπευτα ερωτευμένοι με αυτό το τέλειο πλάσμα και απολαμβάνουμε το ρόλο μας ως γονείς. Τι χρειάζεται: Έχει καλή αύρα, ξέρει να γοητεύει και εισπράττει τη συμπάθεια και την προσοχή των γύρω του. Δεν πρέπει να ανησυχούμε μήπως όλα αυτά το κακομαθαίνουν, γιατί τα μωρά χρειάζονται απέραντη αγάπη. Αυτό που μπορεί όμως να συμβεί είναι ότι μεγαλώνοντας θα αποκτήσει την πεποίθηση πως μπορεί να παίρνει αυτό που θέλει, γεγονός που δεν στέκει. Γι’ αυτό θα πρέπει να μάθει από νωρίς πως θα ακούσει και πολλά «όχι».  Τι μπορούμε να του δώσουμε: Προσέξτε ιδιαίτερα την υγεία του. Αυτό το μωρό γελάει πολύ και συχνά, αλλά διαμαρτύρεται σπάνια. Ακριβώς εξαιτίας αυτής της διακριτικότητάς του πρέπει να έχει όλη την προσοχή σας. Μπορεί να δείχνει εξίσου ενοχλημένο αν η πάνα του είναι λερωμένη ή αν έχει ανεβάσει πυρετό. Γι’ αυτό, θα πρέπει εσείς να είστε σε επιφυλακή για να καλύπτετε τις ανάγκες του, αφού το ίδιο ποτέ δεν θα τις εκφράσει.   Με τη συνεργασία της Κατερίνας Θεοδωρίδου (ψυχολόγος – ψυχοθεραπεύτρια).