Ένα νέο παυσίπονο φάρμακο θα κάνει την εμφάνισή του το φθινόπωρο. Δεν πρόκειται για χάπι, ούτε για ένεση, αλλά για ένα δερματικό επίθεμα το οποίο εκτιμάται ότι θα αποτελέσει ένα μεγάλο βήμα προόδου στη μάχη κατά του πόνου, καθώς φαίνεται ότι μπορεί να προσφέρει ανακούφιση ακόμη και για 3 μήνες μετά την εφαρμογή του. Η δραστική ουσία του επιθέματος είναι η καψαϊκίνη, το κύριο συστατικό που περιέχεται στις καυτερές κόκκινες πιπεριές και το οποίο έχει μελετηθεί κατά κόρον τα τελευταία χρόνια για την αναλγητική του δράση. Μάλιστα, ήδη κυκλοφορούν κρέμες καψαϊκίνης για την ανακούφιση του πόνου της οστεοαρθρίτιδας, οι οποίες όμως έχουν ήπια δράση επειδή είναι χαμηλής περιεκτικότητας σε καψαϊκίνη. Το νέο παυσίπονο επίθεμα περιέχει συνθετική καψαϊκίνη σε πολύ μεγαλύτερη συγκέντρωση (8%), γεγονός που το καθιστά ιδιαίτερα δραστικό.

Ανακούφιση με τη δύναμη του τσίλι
Η συνθετική καψαϊκίνη που περιέχει το επίθεμα, απελευθερώνεται γρήγορα και δρα σε συγκεκριμένους υποδοχείς πόνου στο δέρμα (τους βανιλλοειδείς υποδοχείς). Με απλά λόγια, η καψαϊκίνη παρεμποδίζει τη διαδικασία που οδηγεί στην αντίληψη του πόνου. Πρόκειται για μια διαδικασία που ξεκινά από τις απολήξεις των νεύρων στο δέρμα, οι οποίες διοχετεύουν το μήνυμα του πόνου μέσω του νωτιαίου μυελού στο φλοιό του εγκεφάλου, όπου αποκωδικοποιείται και γίνεται αντιληπτό. Η καψαϊκίνη μπλοκάρει αυτή τη ροή, με αποτέλεσμα το μήνυμα του πόνου τελικά να μην καταγράφεται στον εγκέφαλο.

Τρεις μήνες χωρίς πόνο
Το ενδιαφέρον είναι ότι η δράση της καψαϊκίνης μπορεί να διαρκέσει έως και 3 μήνες, γεγονός που καθιστά εύκολη τη συμμόρφωση του ασθενούς με τη θεραπεία. «Είναι πολύ σημαντικό το γεγονός ότι ο ασθενής βάζει ένα επίθεμα για 1 ώρα και δεν πονάει για 3 μήνες. Πρόκειται για μια επανάσταση στην αντιμετώπιση ορισμένων μορφών χρόνιου νευροπαθητικού πόνου», μας είπε η αναπληρώτρια καθηγήτρια Αναισθησιολογίας κ. Αθηνά Βαδαλούκα.

Ποιους αφορά
Το νέο έμπλαστρο έχει εγκριθεί για τη θεραπεία του χρόνιου πόνου που οφείλεται σε βλάβη των νεύρων (περιφερικός νευροπαθητικός πόνος). Σύμφωνα με τις επίσημες ευρωπαϊκές οδηγίες, θεωρείται φάρμακο πρώτης γραμμής για δύο περιπτώσεις νευροπαθητικού πόνου:
➜ τον πόνο που παραμένει αφού υποχωρήσουν τα εξανθήματα του έρπητα ζωστήρα (μεθερπητική νευραλγία) και ο οποίος μπορεί να επιμείνει ακόμη και για χρόνια και
➜ τον πόνο των πασχόντων από AIDS.
Μάλιστα, το νέο επίθεμα έχει ήδη δοκιμαστεί στο πλαίσιο 4 μελετών όπου συγκρίθηκε με επιθέματα τα οποία περιείχαν μικρότερες ποσότητες καψαϊκίνης (0,04%). Στις μελέτες συμμετείχαν συνολικά 1.619 ενήλικοι με μέτριο έως σοβαρό νευροπαθητικό πόνο, οφειλόμενο είτε σε μεθερπητική νευραλγία είτε σε λοίμωξη από τον ιό HIV. Οι ασθενείς αξιολογούσαν την ένταση του πόνου που ένιωθαν επί 24ώρου βάσεως για ένα διάστημα 8-12 εβδομάδων μετά την τοποθέτηση του επιθέματος. Μετά από αυτό το χρονικό διάστημα διαπιστώθηκε ότι το 55% των ασθενών ανέφερε σημαντική βελτίωση της κατάστασής του. Η ύφεση του πόνου παρατηρήθηκε τόσο στις περιπτώσεις που το επίθεμα χρησιμοποιήθηκε μόνο του, όσο και σε συνδυασμό με άλλα φάρμακα.

Σύμφωνα με τους ειδικούς, το νέο επίθεμα είναι πιθανό τελικά να φανεί αποτελεσματικό για πολύ περισσότερους ασθενείς που υποφέρουν από χρόνιο πόνο, ο οποίος εν μέρει είναι νευροπαθητικός. Σε αυτή την κατηγορία ανήκουν:
➜ Όσοι υποφέρουν από πόνους στη μέση (οσφυαλγία).
➜ Οι καρκινοπαθείς σε ένα ποσοστό 30%.
➜ Εκείνοι που πονάνε αφού έχουν υποβληθεί σε κάποια επέμβαση (μετεγχειρητικός, νευροπαθητικός πόνος) ή υποφέρουν από αρθριτικά (όπου πέραν της εκφύλισης της άρθρωσης, τελικά προκαλείται και βλάβη στα νεύρα).
➜ Όσοι έχουν περάσει εγκεφαλικά επεισόδια και υποφέρουν από νευροπαθητικό πόνο.

Μία ακόμη κατηγορία ασθενών που πιστεύεται ότι θα ωφεληθούν από την εφαρμογή του νέου παυσίπονου είναι οι διαβητικοί. Ωστόσο, το παυσίπονο καψαϊκίνης δεν έχει λάβει ακόμη έγκριση για τους συγκεκριμένους ασθενείς. Βρίσκονται, όμως, σε εξέλιξη μελέτες σε διαβητικούς ασθενείς για να διαπιστωθεί κατά πόσον το νέο παυσίπονο επίθεμα μπορεί να προσφέρει ανακούφιση στη διαβητική περιφερική νευροπάθεια. Να σημειωθεί ότι οι διαβητικοί συχνά πάσχουν από νευραλγίες, ιδιαίτερα στα πόδια.
Σύμφωνα με τους ειδικούς, ο νευροπαθητικός πόνος είναι ιδιαίτερα βασανιστικός. Είναι συνεχής και γίνεται αντιληπτός σαν κάψιμο ή σαν ηλεκτρικό σοκ, γεγονός που δεν προκαλεί εντύπωση αν σκεφτεί κανείς ότι το νευρικό μας σύστημα μοιάζει με ένα ηλεκτρικό κύκλωμα τα καλώδια του οποίου είναι τα νεύρα μας. Τυχόν «βραχυκύκλωμα» στο σύστημα αυτό προκαλεί το νευροπαθητικό πόνο. Επιπλέον, σύμφωνα με έρευνες, οι πάσχοντες από νευροπαθητικό πόνο είναι πιο πιθανό να προσβληθούν κάποια στιγμή της ζωής τους από άλλες χρόνιες παθήσεις, όπως η οστεοαρθρίτιδα, η κατάθλιψη και η στεφανιαία νόσος.

Προσοχή, καίει!
Το παυσίπονο επίθεμα κόβεται στο επιθυμητό σχήμα και τοποθετείται στην πάσχουσα περιοχή του σώματος, όπου παραμένει για 1 ώρα (εκτός από τα πέλματα, όπου παραμένει για μισή ώρα). Δεν πρέπει να εφαρμόζονται περισσότερα από 4 έμπλαστρα ταυτόχρονα σε έναν ασθενή. Επίσης, η περιοχή του δέρματος όπου τοποθετείται το παυσίπονο patch πρέπει να είναι στεγνή και χωρίς ερεθισμούς. Η παυσίπονη δράση της καψαϊκίνης γίνεται αισθητή σταδιακά από την επόμενη ημέρα. Ενδέχεται ,όμως, να αρχίσει να δρα και σε μεγαλύτερο χρονικό διάστημα π.χ., 10 ημερών.
Ωστόσο, επειδή η καψαϊκίνη είναι ιδιαίτερα καυστική, χρειάζεται να ληφθούν ορισμένα μέτρα προστασίας, ώστε να μην προκληθεί δυσφορία τόσο στον πάσχοντα όσο και στο γιατρό που τοποθετεί το επίθεμα. Γι’ αυτόν το λόγο, πριν από την εφαρμογή του patch, επαλείφεται με αναισθητική κρέμα το δέρμα του ασθενούς, ενώ ο ειδικός που το τοποθετεί πρέπει να είναι κατάλληλα εκπαιδευμένος και να φοράει ειδικά γάντια προκειμένου να μην ερεθιστεί το δέρμα του.

Τοπικές παρενέργειες
Οι συχνότερες παρενέργειες από το παυσίπονο επίθεμα καψαϊκίνης που αναφέρθηκαν στο πλαίσιο του 3ου Παγκόσμιου Συνεδρίου για το Νευροπαθητικό Πόνο -όπου παρουσιάστηκε- είναι κυρίως τοπικής φύσης, αφορούν δηλαδή το σημείο του δέρματος όπου αυτό τοποθετείται. Πρόκειται για τη δυσφορία, το πρήξιμο, τη φαγούρα και την ερυθρότητα στο δέρμα. Τα συμπτώματα αυτά υποχωρούν σταδιακά εντός 7 ημερών, κατά τη διάρκεια των οποίων καλό είναι να αποφεύγονται τα ζεστά μπάνια και η απευθείας έκθεση στον ήλιο.

Και μαζί και μόνο
Το νέο παυσίπονο επίθεμα μπορεί να χρησιμοποιηθεί είτε μόνο του είτε σε συνδυασμό με άλλα φάρμακα που χορηγούνται για την αντιμετώπιση του χρόνιου νευροπαθητικού πόνου (π.χ. αντιεπιληπτικά, αντικαταθλιπτικά). Μάλιστα, όπως τόνισε ο καθηγητής Νευρολογίας στο Πανεπιστήμιο του Wisconsin κ. Misha Backonja, στο πλαίσιο του 3ου Παγκόσμιου Συνεδρίου για το Νευροπαθητικό Πόνο, «Για πολλά χρόνια υπήρχε η ανάγκη μιας ασφαλούς και αποτελεσματικής θεραπείας για το νευροπαθητικό πόνο, χωρίς τις συστηματικές παρενέργειες και το βαρύ δοσολογικό σχήμα που προβλέπονται από τις μέχρι τώρα διαθέσιμες θεραπείες». Το νέο παυσίπονο επίθεμα, λοιπόν, εξασφαλίζει ένα σημαντικό πλεονέκτημα: Δεν υπάρχει η ανάγκη αύξησης της δόσης του φαρμάκου που χορηγείται από το στόμα και ως εκ τούτου αποφεύγονται και οι παρενέργειες που συνήθως έχουν τα φάρμακα αυτά (π.χ. υπνηλία, ζάλη).

Πού θα το βρείτε
Το νέο παυσίπονο επίθεμα αναμένεται να χρησιμοποιηθεί αρχικά στα Ιατρεία Πόνου της χώρας μας το φθινόπωρο. Για τη χρήση του είναι απαραίτητο να έχει προηγηθεί η κατάλληλη εκπαίδευση των ειδικών. Σταδιακά αναμένεται να εισαχθεί και στα φαρμακεία. Έχει ήδη εγκριθεί από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (European Medicines Agency), καθώς και από τον FDA (τον αμερικανικό Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων).

Ένα χρήσιμο παυσίπονο
«Είναι ένα πολύτιμο βοήθημα, κυρίως για τη μεθερπητική νευραλγία, που εμφανίζεται κατά 50% σε άτομα άνω των 50 ετών και είναι ιδιαίτερα βασανιστική και επώδυνη. Αν λάβουμε, μάλιστα, υπόψη ότι κανείς δεν θέλει να παίρνει συνεχώς φάρμακα από το στόμα επειδή προκαλούν παρενέργειες, τότε αυτό το επίθεμα μπορεί να προσφέρει μία εναλλακτική λύση σε πολλές περιπτώσεις πόνου, εφόσον έχει τη δράση την οποία υπόσχεται», μας είπε η αναπληρώτρια καθηγήτρια Αναισθησιολογίας κ. Αθηνά Βαδαλούκα.

Τσίλι: Παυσίπονο και στο πιάτο
Οι καυτερές κόκκινες πιπεριές -από τις οποίες προέρχεται το νέο παυσίπονο patch- έχουν μπει εδώ και χρόνια στο μικροσκόπιο των ειδικών. Πρόσφατα, μάλιστα, είδε το φως της δημοσιότητας μια έρευνα από το Πανεπιστήμιο του Τέξας, σύμφωνα με την οποία επιβεβαιώνεται η παυσίπονη δράση τους. «Η καψαϊκίνη, το συστατικό που καθιστά καυτερές τις πιπεριές, προκαλεί ένα έντονο αίσθημα καψίματος, γεγονός που οφείλεται στο ότι ενεργοποιεί συγκεκριμένους υποδοχείς πόνου στο δέρμα που, βάσει ερευνών, φαίνεται ότι παίζουν σημαντικό ρόλο σε πολλές περιπτώσεις πόνου», μας είπε ο επικεφαλής της έρευνας Dr. Kenneth Hargreaves, καθηγητής του τμήματος Ενδοδοντικής του Πανεπιστημίου του Τέξας. Μάλιστα, ο αμερικανός καθηγητής πιστεύει ότι όσοι καταναλώνουν συστηματικά καυτερές κόκκινες πιπεριές έχουν και μεγαλύτερη αντοχή στον πόνο. Καλό είναι, όμως, να μην τις τρώνε σε μεγάλη ποσότητα όσοι έχουν έλκος, φλεγμονές της στοματικής κοιλότητας ή υποφέρουν από το σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου.