Η 15η Σεπτεμβρίου έχει οριστεί ως η Ευρωπαϊκή Ημέρα κατά του Καρκίνου του Προστάτη με σκοπό την ευαισθητοποίηση και ενημέρωση του κοινού για μια νόσο που αφορά εκατομμύρια ανθρώπους σε ολόκληρο τον κόσμο, επηρεάζοντας την ποιότητα της καθημερινότητάς τους και θέτοντας σε κίνδυνο, μερικές φορές, ακόμα και τη ζωή τους.
Σύμφωνα με στοιχεία από το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τον Καρκίνο (2011-2015), ο καρκίνος του προστάτη αποτελεί σήμερα τον συχνότερο καρκίνο που διαγιγνώσκεται στους άνδρες, ενώ αποτελεί τη δεύτερη αιτία θανάτου των ανδρών άνω των 50 ετών, μετά τον καρκίνο του πνεύμονα. Ο καρκίνος του προστάτη αφορά κυρίως άνδρες 50-80 ετών και παραμένει κλινικά ασυμπτωματικός μέχρι να φτάσει σε προχωρημένο στάδιο.
Ο προστάτης είναι ένας αδένας που μοιάζει με κάστανο. Βρίσκεται στο εσωτερικό του σώματος, κάτω από την ουροδόχο κύστη του άνδρα, και περιβάλλει την ουρήθρα. Με τη λειτουργία του συμβάλλει στον έλεγχο της ούρησης, το οποίο το πετυχαίνει λόγω της ανατομικής του θέσης, στον εμπλουτισμό του σπέρματος με απαραίτητα συστατικά και στη λειτουργία της εκσπερμάτισης.
Τι είναι ο καρκίνος του προστάτη;
Ο καρκίνος του προστάτη είναι μια νόσος σοβαρή, αλλά όχι πάντοτε θανατηφόρα. Προέρχεται από τον ανώμαλο πολλαπλασιασμό των κυττάρων του προστάτη, ο οποίος βρίσκεται κάτω από την ουροδόχο κύστη των ανδρών. Οι όγκοι σχηματίζονται αρχικά στο εξωτερικό του προστάτη και στη συνέχεια εξαπλώνονται στους γύρω ιστούς. Με τα σημερινά δεδομένα, ένας στους επτά άνδρες θα εμφανίσει καρκίνο του προστάτη κάποια στιγμή στη ζωή του. Όσο μεγαλώνει η ηλικία, μεγαλώνει και ο κίνδυνος.
Ποιοι διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο;
*Άτομα με οικογενειακό ιστορικό (η ύπαρξη ιστορικού καρκίνου του προστάτη στην οικογένεια, καθώς και η έναρξή του σε ηλικία κάτω των 55 ετών σε άτομα της οικογένειας, αυξάνουν τις πιθανότητες στον άνδρα να εμφανίσει το νόσημα αυτό).
*Άτομα ηλικίας άνω των 50 ετών (το ποσοστό των νέων διαγνώσεων του καρκίνου του προστάτη αυξάνεται με την αύξηση της ηλικίας περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη μορφή καρκίνου).
Αν διαγνωστεί έγκαιρα, η θεραπεία του καρκίνου του προστάτη είναι συνήθως πολύ πετυχημένη.
Τα συμπτώματα
Η πλειονότητα των προστατικών καρκίνων σε πρώιμα στάδια δεν προκαλεί καθόλου συμπτώματα, κάτι που κάνει ακόμα πιο σημαντική την τακτική εξέταση από τον γιατρό. Όταν υπάρχουν συμπτώματα, μπορεί να περιλαμβάνουν τα παρακάτω:
*Συχνή ή επιτακτική ανάγκη ούρησης, με διακοπτόμενη ή καθυστερημένη ροή.
*Αίμα στα ούρα ή στο σπέρμα.
*Δυσουρία (δυσκολία στην ούρηση).
*Συχνουρία, ιδιαίτερα το βράδυ.
*Πόνος ή τσούξιμο κατά τη διάρκεια της ούρησης.
*Ατελής κένωση της κύστης.
*Συνεχής πόνος στη ράχη, τη λεκάνη ή τους γλουτούς.
*Επώδυνη εκσπερμάτιση.
*Στυτική δυσλειτουργία.
*Απώλεια όρεξης και βάρους.
*Επίμονος πόνος στα οστά.
Τακτική εξέταση
Δεδομένου ότι η νόσος είναι συνήθως ασυμπτωματική, μπορεί να εντοπιστεί σε πρώιμα στάδια μόνο μέσα από τακτικό κλινικό έλεγχο, ο οποίος πρέπει να ξεκινάει στην ηλικία των 50 ετών και περιλαμβάνει:
*Τη δακτυλική εξέταση του προστάτη, κατά την οποία ο αδένας ψηλαφείται για να διαπιστωθεί εάν υπάρχουν ανωμαλίες στο μέγεθος, το σχήμα και την υφή του. Η δακτυλική εξέταση πρέπει να περιλαμβάνεται στον ετήσιο γενικό έλεγχο όλων των ανδρών ηλικίας 50 ετών και άνω.
*Την ειδική εξέταση αίματος με μέτρηση του ειδικού προστατικού αντιγόνου PSA κάθε 3 έτη και μετά τα 60 κάθε 2 έτη.
Εάν έχετε οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του προστάτη σε συγγενείς πρώτου βαθμού, η εξέταση πρέπει να ξεκινά από την ηλικία των 40 ετών. Η διάγνωση του καρκίνου του προστάτη επιβεβαιώνεται μόνο με βιοψία του προστάτη, ενώ εξετάσεις όπως η ανάλυση ούρων μπορούν να συμβάλλουν στον αποκλεισμό ή την επιβεβαίωση άλλων παθήσεων με παρόμοια συμπτώματα.
Προσοχή στη διατροφή
Η διατροφή που περιλαμβάνει υψηλή πρόσληψη κορεσμένων λιπαρών, επεξεργασμένων τροφών και κόκκινου κρέατος ενοχοποιείται για την ανάπτυξη της νόσου. Ο κίνδυνος για καρκίνο του προστάτη μπορεί να μειωθεί αν η διατροφή μας είναι πλούσια σε φρούτα, λαχανικά και φυτικές ίνες, αν διατηρούμε το βάρος μας φυσιολογικό και αν κάνουμε καθημερινές σωματικές δραστηριότητες.
Μελέτες επίσης δείχνουν ότι βοηθούν οι τροφές που είναι πλούσιες σε αντιοξειδωτικό λυκοπένιο, όπως οι ωμές ή μαγειρεμένες ντομάτες, το γκρέιπφρουτ και το καρπούζι. Το σκόρδο και λαχανικά όπως το μπρόκολο, τα λαχανάκια Βρυξελλών, το λάχανο και το κουνουπίδι έχουν επίσης αντικαρκινική δράση.
Η σωματική άσκηση δυναμώνει το ανοσοποιητικό σύστημα, βελτιώνει την κυκλοφορία και επιταχύνει την πέψη, λειτουργίες που διαδραματίζουν κάποιο ρόλο στην πρόληψη του καρκίνου. Επιπλέον, η άσκηση βοηθά στην πρόληψη της παχυσαρκίας, που και αυτή αποτελεί δυνητικό παράγοντα κινδύνου για εμφάνιση ορισμένων μορφών καρκίνου.
Τέλος, η καθημερινή άσκηση ενδέχεται να ελαχιστοποιεί τα συμπτώματα και να ελαττώνει την πιθανότητα διόγκωσης του προστατικού αδένα ή της καλοήθους υπερπλασίας του προστάτη.
Θεραπεία
Η ολική αφαίρεση του προστάτη (ριζική προστατεκτομή) αποτελεί την πιο συχνή θεραπεία του εντοπισμένου καρκίνου του προστάτη. Συνήθως συμπεριλαμβάνει την αφαίρεση και των κοντινών λεμφαδένων. Η εγχείρηση συνήθως συνιστάται σε άνδρες που είναι 50 με 70 ετών.
Για πιο ηλικιωμένους άνδρες ή για αυτούς που δεν μπορούν να αντέξουν την εγχείρηση συνιστάται η θεραπεία με ακτινοβολία προκειμένου να καταστραφούν τα καρκινικά κύτταρα.
Σε ειδικές περιπτώσεις που ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί η αφαίρεση των όρχεων ή η ορμονοθεραπεία μπορεί να καθυστερήσει την ανάπτυξη του καρκίνου του προστάτη και επομένως να μειώσει ή να αναστείλει την περαιτέρω εξάπλωση της νόσου.
