Τόνοι χαρτιού και μελανιού έχουν καταναλωθεί ανά τους αιώνες, από ειδικούς και μη, για την αναζήτηση του μυστικού της μακροζωίας. Μέχρι σήμερα, όμως, ένα έχουν καταφέρει να ανακαλύψουν: ότι τέτοια μυστική μαγική συνταγή δεν υπάρχει και ότι η μακροβιότητα εξαρτάται από ένα πλήθος παραγόντων. Έτσι, γίνεται προφανές ότι η μακροβιότητα δεν επιτυγχάνεται ούτε με μεγαδόσεις βιταμινών και ορμονών ούτε με μυστικά ελιξήρια. Από την άλλη πλευρά, μας διαβεβαιώνουν ότι δεν είναι μόνο θέμα καλών γονιδίων, τα οποία ούτως ή άλλως δεν μπορούμε να αλλάξουμε. Όσον αφορά την κληρονομικότητά μας, μας προτρέπουν, αντί να τη φοβόμαστε, να τη λαμβάνουμε υπόψη μας, ώστε να διαμορφώνουμε κατάλληλα ένα πρόγραμμα προληπτικών εξετάσεων και συνηθειών που θα μας βοηθήσει να μειώσουμε όσο περισσότερο γίνεται τις πιθανότητες να εμφανίσουμε τα προβλήματα των γονιών μας. Τι άλλο μπορούμε να κάνουμε; Να εστιάσουμε στους παράγοντες που θα μας βοηθήσουν να φτάσουμε υγιείς σε μεγάλη ηλικία.

Ο γηρίατρος
Η μακροζωία δεν σχετίζεται με μεμονωμένους παράγοντες, αλλά είναι ένα περίπλοκο ζήτημα που έχει να κάνει με τον τρόπο ζωής μας (οι καπνιστές ή οι υπέρβαροι άνθρωποι ζουν κατά κανόνα λιγότερο από τους υπόλοιπους), το περιβάλλον μας (το επιβαρυμένο περιβάλλον φαίνεται να λειτουργεί κατά της προοπτικής της μακροζωίας), την κοινωνικοοικονομική μας τάξη (οι μορφωμένοι, οι παντρεμένοι και οι οικονομικά ευκατάστατοι φαίνεται να έχουν προβάδισμα έναντι των συνανθρώπων τους, επειδή φροντίζουν περισσότερο την υγεία τους), αλλά και άλλους παράγοντες (π.χ. οι γυναίκες ζουν περισσότερο από τους άνδρες τόσο χάρη στη φυσική προστασία που τους παρέχουν οι ορμόνες τους όσο και επειδή είναι από τη φύση τους πιο προσεκτικές όσον αφορά τα ατυχήματα, πιο συνεπείς στις προληπτικές εξετάσεις, αλλά και έχουν ή τουλάχιστον είχαν στο παρελθόν πιο υγιεινές συνήθειες από τους άνδρες, όπως ότι δεν κάπνιζαν ή δεν είχαν πολύ στρες). Κάποτε, πριν από 30 με 40 χρόνια, οι Έλληνες, και ειδικότερα οι Κρητικοί, ήμασταν οι μακροβιότεροι άνθρωποι στον κόσμο. Δυστυχώς, δεν είμαστε πια, και γι’ αυτό φταίμε μόνο εμείς οι ίδιοι. Γίναμε παχύσαρκοι, καπνίζουμε πολύ, δεν ασκούμαστε συστηματικά, δεν ελέγχουμε την αρτηριακή μας πίεση και έχουμε εγκαταλείψει το εξαιρετικό παραδοσιακό πρότυπο της μεσογειακής διατροφής, ενώ έχουμε στραφεί προς τον δυτικό τρόπο διατροφής που προάγει λιγότερο την υγεία.

Ο διατροφολόγος
Η μικρή κατανάλωση κρασιού, τα πολλά φρούτα και λαχανικά, το ελαιόλαδο, όπως επίσης και ο περιορισμός του κρέατος, όσα καθορίζουν δηλαδή τους βασικούς κανόνες της μεσογειακής διατροφής, αποτελούν «διαβατήριο» για υγιή βαθιά γεράματα. Το υποψιαζόμασταν, αλλά πρόσφατα επιβεβαιώθηκε κιόλας από την εργασία της ομότιμης καθηγήτριας Διατροφής και Προληπτικής Ιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Αντωνίας Τριχοπούλου στο επιστημονικό περιοδικό «British Medical Journal». Η μελέτη, στην οποία συμμετείχαν 23.000 άτομα, έδειξε ότι όσοι από τους συμμετέχοντες ακολουθούσαν πιο πιστά τη μεσογειακή διατροφή είχαν 14% περισσότερες πιθανότητες να βρίσκονται ακόμη στη ζωή 8 χρόνια αργότερα. Το μυστικό της διατροφής της μακροζωίας, λοιπόν, δεν κρύβεται σε μεμονωμένα συστατικά ή τρόφιμα, αλλά στη μεσογειακή δίαιτα (δηλαδή στον συνδυασμό των διατροφικών συστατικών), όπου βάζουμε στο πιάτο μας τα πάντα, αλλά με μέτρο (κυρίως φρούτα, λαχανικά, όσπρια, δημητριακά ολικής άλεσης, ψάρια και λιγότερα γαλακτοκομικά, πουλερικά και κρέας), χρησιμοποιούμε ως μόνο προστιθέμενο λίπος το ελαιόλαδο, αποφεύγουμε τα λιπαρά γλυκά και προτιμούμε τη μαύρη σοκολάτα, πίνουμε άφθονο νερό, τσάι και αφεψήματα και λίγο κρασί.

Ο καθηγητής Φυσικής Αγωγής
Η νέα τάση στην επιστήμη είναι πως ένας άνθρωπος πρέπει να διατηρείται αδύνατος όχι περιορίζοντας το φαγητό αλλά τρώγοντας αρκετά και καίγοντας τις θερμίδες με σωματική δραστηριότητα. Το μίνιμουμ της άσκησης είναι 3 και το ιδανικό 6 ώρες εβδομαδιαία. Τα αποτελέσματα ερευνών δείχνουν πως η άσκηση (όχι η υπερβολική) σε συνδυασμό με ισορροπημένη διατροφή παίζει σημαντικό ρόλο στη μακροζωία. Μάλιστα, οι ειδικοί του Πανεπιστημίου της Ουψάλα στη Σουηδία διαπίστωσαν ότι η συστηματική γυμναστική σε μεσηλίκους παρατείνει τη ζωή τους, όπως ακριβώς θα συνέβαινε αν ήταν καπνιστές και έκοβαν το κάπνισμα.

ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟΝ κ. ΓΕΩΡΓΙΟ ΧΡ. ΣΠΑΘΑΡΑΚΗ, γηρίατρο-γεροντολόγο, διευθυντή του Κέντρου Υγείας Ιτέας, τον κ. ΧΑΡΗ ΔΗΜΟΣΘΕΝΟΠΟΥΛΟ, MMedSci.SRD, κλινικό διαιτολόγο-βιολόγο, μέλος του Δ.Σ. της Εταιρείας Μελέτης Παραγόντων Κινδύνου για Αγγειακά Νοσήματα (Ε.Μ.Πα.Κ.Α.Ν.), www.dimosthenopoulos.gr, και τον κ. ΒΑΓΓΕΛΗ Μ. ΤΣΑΜΠΑΖΗ, απόφοιτο Τ.Ε.Φ.Α.Α., διευθυντή της Ναυαγοσωστικής Βορείου Ελλάδας, www.nabe.gr