Με την πάροδο του χρόνου, αλλά και την επίδραση του περιβάλλοντος, το δέρμα μας χάνει την ελαστικότητα και τη λάμψη του. Ωστόσο, οι καθημερινές μας συνήθειες, όπως το κάπνισμα και οι τροφές που βάζουμε στο τραπέζι μας, μπορούν να επιταχύνουν ή να επιβραδύνουν την πορεία αυτή, που τα σημάδια της φαίνονται πρώτα από όλα στο δέρμα μας. Ας μην ξεχνάμε, όμως, ότι τα σημάδια της γήρανσης, πέρα από ρυτίδες, συνεπάγονται και άλλα προβλήματα, όπως μειωμένη φυσική αντοχή, μειωμένη εγκεφαλική λειτουργία, απώλεια μνήμης, αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης χρόνιων νοσημάτων (π.χ. καρδιαγγειακά νοσήματα, οστεοπόρωση). Αν θέλουμε, λοιπόν, να καθυστερήσουμε το πέρασμα των χρόνων από το πρόσωπο και το σώμα μας, καλό είναι να αλλάξουμε τρόπους, όχι μόνο στη ζωή μας αλλά και στο τραπέζι μας.

Στο fast forward
Δυστυχώς, πολλές από τις τροφές που περιλαμβάνει σήμερα το καθημερινό μας διαιτολόγιο μπορούν να γίνουν «τοξικές» αν δεν προσέξουμε τις ποσότητες στις οποίες τις καταναλώνουμε, επιταχύνοντας έτσι τη γήρανση. Το φαγητό είναι απόλαυση, αλλά πάντα χρειάζεται η αίσθηση του μέτρου.

Στην άκρη τα τυποποιημένα
Ο ένοχος Τα κορεσμένα και τα τρανς λιπαρά οξέα. Υπάρχουν 2 ειδών λιπαρά και είναι γνωστά ως «καλά» και «κακά». Τα κορεσμένα και τα τρανς λιπαρά ανήκουν στη δεύτερη κατηγορία και επιβαρύνουν σημαντικά την υγεία μας.
Τι συμβαίνει Η γήρανση είναι αποτέλεσμα μιας χρόνιας φλεγμονώδους κατάστασης και έρευνες έχουν δείξει ότι η κατανάλωση κορεσμένων και τρανς λιπαρών οξέων μπορεί να οδηγήσει στη δημιουργία φλεγμονής στον ανθρώπινο οργανισμό.
Πού βρίσκονται Τα κορεσμένα λιπαρά βρίσκονται σε τηγανητά τρόφιμα, λιπαρά κρέατα, καθώς και σε ζωικά προϊόντα, όπως οι κρέμες γάλακτος, τα πλήρη γαλακτοκομικά προϊόντα, τα λουκάνικα, το ζωικό βούτυρο. Κορεσμένα λιπαρά υπάρχουν, επίσης, σε έτοιμα κέικ και προϊόντα ζαχαροπλαστικής, σε πολλά φαγητά των φαστ φουντ και σε σνακ. Όσο για τα τρανς λιπαρά οξέα, περιέχονται σε έτοιμα σνακ και στα περισσότερα «γρήγορα» γεύματα.
Τι να κάνουμε Προσπαθούμε να μειώσουμε την κατανάλωση «κακών» λιπαρών οξέων, καταναλώνοντας χαμηλά σε λιπαρά γαλακτοκομικά προϊόντα, αφαιρώντας την πέτσα από τα πουλερικά και το ορατό λίπος από το κόκκινο κρέας, περιορίζοντας το delivery και μειώνοντας την κατανάλωση των σνακ που τα περιέχουν.

Γλυκός πειρασμός
Ο ένοχος Η ζάχαρη και τα απλά σάκχαρα.
Τι συμβαίνει Η ζάχαρη που προσλαμβάνουμε από τις τροφές οδηγεί στον σχηματισμό των «Τελικών Προϊόντων Προχωρημένης Γλυκοζυλίωσης» ή αλλιώς AGEs, ενώσεων που διεγείρουν το ανοσοποιητικό, προκαλώντας φλεγμονή και βλάβες στους ιστούς. Τι είναι, όμως, όλα αυτά; Η γλυκοζυλίωση προκαλείται από μια χημική αντίδραση της γλυκόζης που βρίσκεται στον οργανισμό και των ινών του δέρματος. Τα καινούργια μόρια που σχηματίζονται «κολλάνε» στις πρωτεΐνες και τον στηρικτικό ιστό του κολλαγόνου και της ελαστίνης και έτσι δημιουργούνται μοριακοί δεσμοί που επιταχύνουν τη γήρανση.
Πού βρίσκεται Πέρα από τα γλυκά, τα μπισκότα, τις καραμέλες και τις σοκολάτες, η ζάχαρη βρίσκεται σε αναψυκτικά, φρουτοποτά, καφέδες με σιρόπια, κάποια δημητριακά πρωινού.
Τι να κάνουμε Η ποσότητα που λαμβάνουμε δεν πρέπει να ξεπερνά το 10% της ημερήσιας πρόσληψης θερμίδων, γι’ αυτό μειώνουμε την κατανάλωση ζάχαρης. Διαβάζουμε, επίσης, τις ετικέτες των τροφίμων, καθώς αν βρίσκεται στις πρώτες θέσεις της λίστας με τα συστατικά, τότε η ποσότητα που περιέχεται είναι μεγάλη. Γενικά, αποφεύγουμε τα τρόφιμα με υψηλό γλυκαιμικό δείκτη, όπως οι επεξεργασμένες τροφές, και προτιμούμε σύνθετους υδατάνθρακες (π.χ. τρόφιμα ολικής άλεσης), που δεν προκαλούν απότομη αύξηση της ινσουλίνης.

On the rocks
Ο ένοχος Το αλκοόλ.
Τι συμβαίνει Μελέτες δείχνουν πως η μεγάλη κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να επιταχύνει τα σημάδια της γήρανσης, ενώ θεωρείται πιθανό να αυξάνει τον κίνδυνο για καρκίνο. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, το αλκοόλ φαίνεται να προκαλεί στρες και φλεγμονές στις άκρες των χρωμοσωμάτων, τα λεγόμενα τελομερή. Τα τελομερή είναι αυτά που, με απλά λόγια, ρυθμίζουν τη διάρκεια ζωής των κυττάρων.
Πού βρίσκεται Σε κάθε έξοδο βραδινή, σε κάθε γιορτή και εκδήλωση.
Τι να κάνουμε Προτιμάμε την μπίρα και το κρασί, ποτά τα οποία προέρχονται από ζύμωση, αντί για τα ποτά που προέρχονται από απόσταξη, καθώς έχουν μικρότερη περιεκτικότητα σε αλκοόλ. Βάζουμε στο ποτό μας νερό ή παγάκια, έτσι ώστε να αυξάνεται ο όγκος του ποτού, χωρίς όμως να αυξάνεται η περιεκτικότητά του σε αλκοόλη. Φυσικά, δεν ξεχνάμε να καταναλώνουμε πολύ νερό μαζί με το αλκοόλ, για να διευκολύνουμε την αποβολή του.

Μετρώντας το αλάτι!
Ο ένοχος Το χλωριούχο νάτριο ή αλλιώς το γνωστό μας αλάτι.
Τι συμβαίνει Μπορεί να μη μας παχαίνει, ωστόσο είναι υπεύθυνο για την κατακράτηση υγρών και κατά συνέπεια συμβάλλει στην κυτταρίτιδα, το θαμπό δέρμα, την αφυδάτωση. Επιπλέον, αν και η υψηλή κατανάλωσή του επηρεάζει όλες τις ηλικίες, εντούτοις οι κίνδυνοι που μπορεί να επιφέρει -λόγω και άλλων παραγόντων που σχετίζονται με τη διαδικασία γήρανσης- εμφανίζονται συχνότερα μετά τα 50 έτη ή σε ανθρώπους που παρουσιάζουν ευαισθησία στο νάτριο.
Πού βρίσκεται Στα περισσότερα τυποποιημένα τρόφιμα (γάλα, κονσέρβες, σάλτσες, ψωμιά), στα τρόφιμα εστιατορίου, σε διάφορα σνακ (πατατάκια, κρακεράκια). Μάλιστα, το μεγαλύτερο μέρος του το παίρνουμε από τα παραπάνω τρόφιμα. Σε μικρές ποσότητες το βρίσκουμε σε σοκολάτες, κέικ, ενώ νάτριο περιέχουν τα περισσότερα τρόφιμα, καθώς και το πόσιμο νερό, ως φυσικό συστατικό τους.
Τι να κάνουμε Το μεγαλύτερο μέρος του αλατιού προέρχεται από τα τρόφιμα που αγοράζουμε. Έτσι, η ετικέτα θα μας δείξει πόσο περιέχουν. Αν είναι στα τρία πρώτα συστατικά, τότε η περιεκτικότητα είναι μεγάλη. Γενικά, αν το προϊόν περιέχει νάτριο 0,5 γρ. και πάνω ανά 100 γρ. (1,5 γρ. αλάτι), θεωρείται υψηλής περιεκτικότητας, 0,5 γρ. έως 0,1 γρ. μεσαίας και μέχρι 0,1 γρ. (0,3 γρ. αλάτι) χαμηλής.

Λίγο νερό, παρακαλώ!
Ο ένοχος Η αφυδάτωση.
Τι συμβαίνει Συνήθως, όταν ακούμε τις λέξεις νερό και ενυδάτωση, το πρώτο πράγμα που σκεφτόμαστε είναι ένα λαμπερό δέρμα. Χάρη στο νερό, η επιδερμίδα μας διατηρείται ελαστική και υγιής, ενώ είναι αυτό που συμβάλλει στη ζωή και την αναπαραγωγή των κυττάρων. Αποτελεί το κύριο μέσο μεταφοράς θρεπτικών συστατικών (π.χ. αμινοξέα, βιταμίνες, μέταλλα, ιχνοστοιχεία) στα κύτταρα και κατ’ επέκταση στα όργανα. Ταυτόχρονα, όμως, αποτελεί και μέσο απομάκρυνσης τοξικών και άχρηστων ουσιών. Το δέρμα είναι το τελευταίο όργανο στο οποίο φτάνει το νερό και το πρώτο που θα «αισθανθεί» τις επιπτώσεις της έλλειψής του.
Τι να κάνουμε Οι νέες συστάσεις του Ινστιτούτου Ιατρικής της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών αναφέρουν ότι οι γυναίκες χρειάζονται τουλάχιστον 9 μερίδες υγρών την ημέρα και οι άνδρες 13 (1 μερίδα = 250 ml).

3 κιλά σε 1 εβδομάδα;
Ο ένοχος Η απότομη απώλεια βάρους.
Τι συμβαίνει Συνήθως η γρήγορη απώλεια βάρους συνδέεται με κακή και χαμηλή ενεργειακά διατροφή, που αποδυναμώνει την άμυνα του οργανισμού και αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης λοιμώξεων του δέρματος. Επίσης, οι χημικές δίαιτες, στις οποίες αποκλείονται ολόκληρες ομάδες τροφίμων, δεν βοηθούν στη διατήρηση μιας καλής κατάστασης του δέρματός μας και η έλλειψη θρεπτικών συστατικών προκαλεί συμπτώματα παρόμοια με αυτά των δερματοπαθειών (κοκκίνισμα, φαγούρα, ξηρότητα).
Τι να κάνουμε Αν θέλουμε να χάσουμε βάρος, η καλύτερη λύση είναι να απευθυνθούμε σε έναν ειδικό και να μη βιαστούμε να δούμε αποτελέσματα.

Αναστρέψτε τις επιδράσεις
Πέρα από τις τροφές «φαρμάκι», υπάρχουν και οι τροφές «φάρμακο», που μπορούν να περιορίσουν τις αρνητικές συνέπειες των κακών συνηθειών μας. Ωστόσο, ας μην ξεχνάμε ότι θαύματα δεν γίνονται. Γι’ αυτό, καλό είναι να αρχίσουμε γενικά να αναθεωρούμε τις συνήθειές μας.
➜ Φρούτα & λαχανικά με έντονο χρώμα Είναι τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε αντιοξειδωτικά. Το οξειδωτικό στρες και η φλεγμονή σε κυτταρικό επίπεδο επιταχύνουν ή δημιουργούν τη γήρανση και οι αντιοξειδωτικές ουσίες βοηθούν τα κύτταρα να προστατευτούν από τις ελεύθερες ρίζες, συμβάλλοντας στην επιβράδυνση της φθοράς τους.
➜ Ψάρια Τα ω-3 λιπαρά οξέα έχουν ισχυρή αντιφλεγμονώδη δράση και μπορούν να προστατεύουν από τη φθορά. Επίσης, η πρόσληψη πολυακόρεστων λιπαρών έχει φανεί ότι σχετίζεται αντιστρόφως ανάλογα με την ταχύτητα καταστροφής των τελομερών.
➜ Ελαιόλαδο Πρόκειται για μια εξαιρετική πηγή αντιοξειδωτικών ουσιών και μικροσυστατικών με αντιφλεγμονώδη δράση. Το ελαιόλαδο αποτελεί βασικό συστατικό της μεσογειακής διατροφής, η οποία έχει συνδεθεί με τη μακροζωία.
➜ Πράσινο τσάι Μελέτες δείχνουν πως οι κατεχίνες που περιέχονται στο πράσινο τσάι προστατεύουν από το οξειδωτικό στρες.

Κακές διατροφικές συνήθειες
Ορισμένες διατροφικές πρακτικές που στις μέρες μας γίνονται συνήθεια φαίνεται ότι μπορούν επίσης να επιταχύνουν τη διαδικασία γήρανσης.

ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΤΗΝ κ. ΑΣΤΕΡΙΑ ΣΤΑΜΑΤΑΚΗ, διαιτολόγο-διατροφολόγο, επιστημονική συνεργάτιδα της Γαστρεντερολογικής Κλινικής του Νοσοκομείου Νίκαιας.