Χελμός, Παρνασσός, Δίρφη, Πάρνωνας, Ταΰγετος, Όλυμπος, Ψηλορείτης, Πίνδος, Βαρδούσια… Τα βουνά της χώρας μας κρύβουν μαγευτικές ομορφιές και προσφέρονται για εξερεύνηση. Οι ορειβατικοί σύλλογοι που δραστηριοποιούνται σε όλη την Ελλάδα μάς δίνουν την ευκαιρία να ανακαλύψουμε την άγρια ομορφιά του βουνού με την καθοδήγηση και τη βοήθεια έμπειρων εκπαιδευτών. Το σπορ για το οποίο μιλάμε είναι η ορειβασία και μάλιστα η δημοφιλέστερη μορφή της, η ορεινή πεζοπορία, ένα σπορ που όλοι μπορούμε να κάνουμε. Είναι μια ενασχόληση που μας βοηθά να διατηρήσουμε τη φυσική μας κατάσταση, να έρθουμε σε επαφή με τη φύση, να αποδράσουμε από τη ρουτίνα της καθημερινότητας και να βιώσουμε την αίσθηση της ελευθερίας πατώντας την κορυφή του βουνού.
Τα είδη της ορειβασίας
Η ορειβασία περιλαμβάνει πολλές και διαφορετικές δραστηριότητες, όπως π.χ. ορεινή πεζοπορία, αναρρίχηση σε βράχια με ή χωρίς τη βοήθεια τεχνικών μέσων (καρφιά, σκοινί κλπ.), αλπινισμό (υψηλής δυσκολίας διαδρομή σε βουνά άνω των 2.000 μ.) και ορειβατικό σκι (με ειδικά πέδιλα εκτός των χιονοδρομικών κέντρων).
Η ορεινή πεζοπορία στα μονοπάτια ενός βουνού, χωρίς απαραιτήτως να στοχεύουμε στην κατάκτηση της πιο ψηλής κορυφής, είναι η πιο απλή και δημοφιλής μορφή ορειβασίας με την οποία ασχολούνται τα περισσότερα μέλη των ορειβατικών συλλόγων στη χώρα μας. Ορεινή πεζοπορία είναι η ανάβαση, η διάσχιση ή η κατάβαση στα μονοπάτια ενός βουνού, για την οποία δεν απαιτούνται εξειδικευμένες γνώσεις, σε αντιδιαστολή με τα άλλα είδη της ορειβασίας.
Η επαφή με τις αντίξοες συνθήκες που επικρατούν στο βουνό, ο αγώνας για να φτάσουμε στον προορισμό μας -είτε πρόκειται για το καταφύγιο όπου θα διανυκτερεύσουμε είτε για την κορυφή-, η αλληλεγγύη που αναπτύσσεται με τα μέλη της ομάδας, η άγρια ομορφιά του βουνού και η επαφή με τη φύση συνθέτουν το πραγματικό νόημα της ορειβασίας, εξηγούν οι έμπειροι ορειβάτες.
Οι ορεινές διαδρομές
Ο βαθμός δυσκολίας μιας διαδρομής ορεινής πεζοπορίας ποικίλλει. Μπορεί, λόγου χάρη, να περπατήσουμε για 2-3 ώρες σε ένα σχετικά βατό μονοπάτι, να κάνουμε μια ορειβατική εξόρμηση στο βουνό το Σαββατοκύριακο -διανυκτερεύοντας σε ένα καταφύγιο- ή ακόμη και να διασχίσουμε ένα βουνό, π.χ. την Πίνδο, μέσα σε μία εβδομάδα (με τα κατάλληλα εφόδια και αντίσκηνο). Οι πεζοπορικές διαδρομές συνήθως διαβαθμίζονται με βάση 3 βαθμούς δυσκολίας, από τις πιο εύκολες στις πιο δύσκολες.
Χρειάζεται να είμαι γυμνασμένος;
Για να ξεκινήσουμε την ορεινή πεζοπορία (σε ένα βατό μονοπάτι), δεν απαιτείται να είμαστε γυμνασμένοι. Σταδιακά, καθώς συνεχίζουμε την ενασχόλησή μας με αυτό το σπορ και βελτιώνεται η φυσική μας κατάσταση, μπορούμε να αποτολμήσουμε την πεζοπορία σε πιο απαιτητικές διαδρομές.
Υπάρχουν ορειβάτες που εξακολουθούν να εξερευνούν το βουνό στα 80 ή 90 τους χρόνια, καθώς και άνθρωποι που πρωτοξεκινούν στα 50 ή τα 60 τους μετά την προτροπή του γιατρού τους να ασχοληθούν με μια φυσική δραστηριότητα.
Ο βασικός εξοπλισμός
Οι μπότες Πρέπει να συγκρατούν καλά το πόδι και να διευκολύνουν την κίνησή του. Υπάρχουν διαφορετικά μοντέλα ανάλογα με το είδος της πεζοπορίας που θα κάνουμε, π.χ. σε βουνό με πάγο, σε μονοπάτι χωρίς χιόνια κλπ. Στο χιόνι και τον πάγο συνήθως χρειάζεται να προσθέσουμε κραμπόν στις σόλες (ένα ειδικό αξεσουάρ που «πιάνει» στον πάγο).
Το σακίδιο Τα ορειβατικά σακίδια ποικίλλουν σε μέγεθος ανάλογα με το είδος της ανάβασης. Σε μια πεζοπορία λίγων ωρών, για παράδειγμα, αρκεί ένα μικρό σακίδιο (χωρητικότητας 20-30 λίτρων), στο οποίο βάζουμε το κολατσιό μας, ένα μπουκάλι νερό, ένα μικρό φαρμακείο (με γάζες, ιωδιούχο αντισηπτικό διάλυμα, απολυμαντικό, κρέμα για τσιμπήματα-εγκαύματα, αυτοκόλλητα έμπλαστρα κλπ.), δεύτερα γάντια και σκούφο. Αν πρόκειται για μια διήμερη εκδρομή με διανυκτέρευση σε καταφύγιο, τότε χρειαζόμαστε μεγαλύτερο σακίδιο (ώστε να χωράει μια αλλαξιά ρούχα, τρόφιμα και έναν υπνόσακο) χωρητικότητας 40-50 λίτρων.
Οι γκέτες Είναι από νάιλον και μπαίνουν πάνω από τις μπότες, για να εμποδίσουν το χιόνι να βρέξει τα πόδια μας. Είναι διαπνέουσες, ώστε να εξατμίζεται ο ιδρώτας του ποδιού.
Τα θερμοεσώρουχα Είναι συνθετικά και συνήθως έχουν αντιμικροβιακή επεξεργασία για την περίπτωση που τα φοράμε πολλές ημέρες.
Περιλαμβάνουν μπλούζα, παντελόνι και κάλτσες.
Η fleece μπλούζα Είναι ένα ελαφρύ ρούχο από νάιλον που διατηρεί τη θερμότητα του σώματος. Ίσως χρειαστεί να φορέσουμε ένα ή δύο λεπτά fleece, ανάλογα με τη θερμοκρασία στο βουνό.
Το τζάκετ Μας προστατεύει από τον άνεμο, τη βροχή και το χιόνι. Πρέπει να είναι ελαφρύ, αδιάβροχο και διαπνέον, επειδή στην ορειβασία ιδρώνουμε πολύ.
Το παντελόνι Μπορεί να είναι fleece ή ειδικό κολάν.
Τα αξεσουάρ Σε αυτά ανήκουν ο σκούφος, τα γάντια, τα γυαλιά ηλίου και τα μπατόν. Τα τελευταία είναι πολύ χρήσιμα όταν έχουμε πρόβλημα στα γόνατα ή μεταφέρουμε πολύ βάρος.
Οι χρυσοί κανόνες
Οι παρακάτω οδηγίες αφορούν όλους τους ορειβάτες και ιδιαίτερα όσους ξεκινούν την εξερεύνηση του βουνού χωρίς την καθοδήγηση ενός έμπειρου εκπαιδευτή.
Πηγαίνουμε ξεκούραστοι στο βουνό, ώστε να είμαστε σε θέση να αντεπεξέλθουμε σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, αν προκύψουν.
Έχουμε επίγνωση των ικανοτήτων και των ορίων μας. Κρατάμε πάντα αποθέματα δυνάμεων.
Ενημερωνόμαστε για το βουνό στο οποίο θα ανεβούμε και τις ιδιαιτερότητές του. Μελετάμε τη διαδρομή και ελέγχουμε τον εξοπλισμό και τα εφόδιά μας πριν αναχωρήσουμε.
Ενημερώνουμε τους φίλους μας και τις αρμόδιες αρχές για τα σχέδιά μας.
Όταν νιώθουμε εξαντλημένοι ή έχουμε χάσει την αυτοπεποίθησή μας, σταματάμε.
Επιλέγουμε πάντα τους κατάλληλους συντρόφους.
Προσφέρουμε τη βοήθειά μας όταν κάποιος τη χρειαστεί.
Σεβόμαστε το βουνό και δεν αφήνουμε σκουπίδια στο πέρασμά μας.
Με τον ορειβατικό σύλλογο
Οι σχολές ορειβασίας παρέχουν τη δυνατότητα να εξερευνήσουμε το βουνό με ασφάλεια. Συνήθως τα προγράμματα των συλλόγων περιλαμβάνουν 6 εκδρομές, που γίνονται τα Σαββατοκύριακα. Για να εγγραφούμε σε μια σχολή ορειβασίας, είναι απαραίτητη η ιατρική βεβαίωση (από καρδιολόγο ή παθολόγο).
Οι εκδρομές των ορειβατικών συλλόγων περίπου ξεκινούν στα μέσα Ιανουαρίου και ο στόχος τους είναι να εκπαιδεύσουν τα μέλη τους έτσι ώστε να κατορθώσουν τελικά να ανέβουν μόνοι τους (δηλαδή με τη δική τους παρέα) στο βουνό, το χειμώνα ή το καλοκαίρι.
Η πρώτη εκδρομή κατά κανόνα είναι αναγνωριστική και γίνεται σε ήπιας δυσκολίας μονοπάτια με την καθοδήγηση έμπειρων ορειβατών. Στις επόμενες εκδρομές, σταδιακά αυξάνεται ο βαθμός δυσκολίας της διαδρομής και περιλαμβάνει π.χ. τεχνικές ανεβάσματος, κατάβαση δύσκολης πλαγιάς, σταμάτημα στο χιόνι κλπ.
Τα οφέλη για την υγεία
Η ορεινή πεζοπορία συμβάλλει στην ενδυνάμωση του καρδιοαναπνευστικού συστήματος, καθώς και στην εκγύμναση όλου του ώματος και ιδιαίτερα των ποδιών. Εάν χρησιμοποιούμε μπατόν, τότε γυμνάζουμε και τα χέρια. Τα μπατόν παρέχουν μεγαλύτερη ευστάθεια τόσο σε ανηφορικές όσο και σε κατηφορικές διαδρομές, όπου καταπονούνται περισσότερο τα γόνατα.
Οι ορειβατικοί σύλλογοι
Στη χώρα μας δραστηριοποιούνται 91 ορειβατικοί σύλλογοι, για τους οποίους μπορούμε να ενημερωθούμε από την Ομοσπονδία Ορειβασίας (τηλ.: 210-36.45.904, site: www.eooa.gr). Ενδεικτικά αναφέρουμε τους:
Α.Ο.Σ. (ΑΘΗΝΑΪΚΟΣ ΟΡΕΙΒΑΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ), τηλ.: 210-32.38.775, 210-32.38.706, site: www.aos.gr
Ε.Ο.Σ. Αχαρνών, τηλ.: 210-24.61.528, site: www.eosacharnon.gr
Ε.Ο.Σ. Θεσσαλονίκης, τηλ.: 2310-24.08.89, 2310-27.82.88 site: www.eosthessalonikis.gr
Ε.Ο.Σ. ΧΑΝΙΩΝ, τηλ.: 28210-44.647, site: www.eoshanion.gr
Ε.Ο.Σ. Ιωαννίνων, 26510-22.138 site: www.orivatikos.gr
ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟΝ κ. ΑΡΗ ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟ, υπεύθυνο της σχολής ορειβασίας του Ε.Ο.Σ. Αχαρνών, διπλωματούχο οδηγό βουνού, προπονητή Oρειβασίας-Aναρρίχησης της Γενικής Γραμματείας Αθλητισμού και εκπαιδευτή από την Ελληνική και τη Γαλλική Ομοσπονδία Ορειβασίας και Αναρρίχησης (FFME).
