Οι περισσότερες γυναίκες αποφεύγουν να μιλήσουν για την ακράτεια στο γιατρό τους ή ακόμη και στους δικούς τους ανθρώπους, είτε γιατί νιώθουν αμηχανία είτε επειδή πιστεύουν ότι πρόκειται για ένα ζήτημα που απασχολεί τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας. Και όμως, η ακούσια απώλεια ούρων μπορεί να παρουσιαστεί ακόμη και σε νέες γυναίκες. Μάλιστα, εκτιμάται ότι το 30% των γυναικών άνω των 30 ετών έχουν παρουσιάσει κάποια στιγμή της ζωής τους ακράτεια. Τα αίτια για την εμφάνιση αυτού του προβλήματος είναι πολλά. Ωστόσο, τόσο οι ήπιες όσο και οι σοβαρές μορφές ακράτειας μπορούν να αντιμετωπιστούν με αποτελεσματικότητα που προσεγγίζει το 100%.
Ο τύπος μου
Η συνηθέστερη μορφή ακράτειας είναι αυτή που προκαλείται μετά απο το βήχα, το γέλιο ή το φτέρνισμα. Ονομάζεται ακράτεια από προσπάθεια και αφορά τις 9 στις 10 περιπτώσεις ακράτειας. Σε σοβαρές περιπτώσεις, η απώλεια των ούρων μπορεί να παρουσιαστεί ακόμη και με ελάχιστη προσπάθεια, όπως π.χ. την ώρα που μια γυναίκα σηκώνεται. Αυτός ο τύπος ακράτειας μπορεί να συνυπάρχει με την ακράτεια επιτακτικού τύπου, η οποία εκδηλώνεται με την ξαφνική και έντονη ανάγκη για ούρηση.
Τι φταίει
- Η μυϊκή αδυναμία-ατροφία του ουροποιητικού συστήματος. Με απλά λόγια, ατονεί η λειτουργία των μυών της ουρήθρας, ενώ μπορεί να συνυπάρχει και χαλάρωση στις ίνες του κολλαγόνου και της ελαστίνης που τους περιβάλλουν.
- Το ανατομικό πρόβλημα της ουροδόχου κύστης ή της ουρήθρας. Συνήθως πρόκειται για την πτώση τους χαμηλότερα απο τη φυσιολογική τους θέση, με αποτέλεσμα την απώλεια ούρων.
Ο δύσκολος τοκετός Στο 60% των περιπτώσεων, η ακράτεια από προσπάθεια παρουσιάζεται σε γυναίκες μετά απο ένα δύσκολο τοκετό (π.χ. πολύωρο τοκετό, γέννηση μεγαλόσωμου παιδιού ή χρήση εμβρυουλκού) ή μετά απο πολλούς τοκετούς, που έχουν ως αποτέλεσμα να προκληθούν κακώσεις στο μηχανισμό της ούρησης.
Η εμμηνόπαυση Οι μηχανισμοί στήριξης και ομαλής λειτουργίας της ουρήθρας εξαρτώνται και από τις γυναικείες ορμόνες. Η έλλειψη των οιστρογόνων που παρατηρείται στην εμμηνόπαυση, λοιπόν, προκαλεί μεταξύ άλλων και ατροφία του ουροποιητικού συστήματος (της ουρήθρας).
Οι πολλές επεμβάσεις (π.χ. γυναικολογικές), οι νευρολογικές παθήσεις (π.χ. η σκλήρυνση κατά πλάκας) ή ακομη και η ακτινονοθεραπεία της πυέλου μπορεί να οδηγήσουν σε δυσλειτουργία του ουροποιητικού συστήματος.
Στο γιατρό
Τις περισσότερες φορές, η λήψη του ιστορικού της γυναίκας και η κλινική εξέταση από το γιατρό αρκούν για τη
διάγνωση του είδους της ακράτειας από την οποία ταλαιπωρείται. Ο γιατρός θα εκτιμήσει τη βαρύτητα της ακράτειας (ήπια, μέτρια) με βάση το μέγεθος της προσπάθειας που την προκαλεί (π.χ. μετά από ένα φτέρνισμα, στο βάδισμα). Σε περίπτωση που η απώλεια ούρων είναι συνεχής και μια γυναίκα αλλάζει τα ειδικά προϊόντα (σερβιέτες ακράτειας)
3-4 φορές την ημέρα, τότε η ακράτεια θεωρείται σοβαρή. Επίσης, ο γιατρός εκτιμά και την ποσότητα των ούρων που χάνονται. Η μικρή ποσότητα συνήθως αποτελεί ένδειξη της ακράτειας από προσπάθεια, ενώ το πλήρες και ανεξέλεγκτο άδειασμα της κύστης είναι ένδειξη της επιτακτικής ούρησης. Εάν χρειαστεί, γίνεται και ουροδυναμικός έλεγχος, μια εξέταση κατά τη διάρκεια της οποία εισάγονται λεπτοί καθετήρες στην ουροδόχο κύστη, με σκοπό να μετρηθούν οι πιέσεις που ασκούνται σε αυτήν.
Stop στις διαρροές
Με φάρμακα Εάν το πρόβλημα είναι σοβαρό και συνυπάρχει η ακράτεια από προσπάθεια με την επιτακτική ούρηση, μπορεί να συστηθεί φαρμακευτική αγωγή (συνήθως δίνονται αντισπασμωδικά φάρμακα). Ωστόσο, τα φάρμακα αυτά μπορεί να προκαλέσουν ξηρότητα στο στόμα, στον κόλπο, καθώς και δυσκοιλιότητα.
Με αλοιφή οιστρογόνων Σε περίπτωση που η ακράτεια παρουσιάζεται στην εμμηνόπαυση, τότε μπορεί να συστηθεί μια κρέμα οιστρογόνων, που δρα ευεργετικά τόσο στον κόλπο όσο και στους μυς της ουροδόχου κύστης. Η κρέμα πρέπει να εφαρμόζεται σύμφωνα με τις οδηγίες του γιατρού, επειδή η παρατεταμένη χρήση της μπορεί να προκαλέσει κολπική αιμορραγία.
Φρένο χωρίς φάρμακα
Όταν η ακράτεια είναι ήπια, μπορεί να τεθεί υπό έλεγχο με τα κατάλληλα μέτρα.
Ασκήσεις Kegel Πρόκειται για ασκήσεις του πυελικού εδάφους με σκοπό την τόνωση των μυών που περιβάλλουν την ουρήθρα. Ένα απλό παράδειγμα για να κατανοήσει μια γυναίκα ποιους μυς πρέπει να γυμνάσει είναι να προσπαθήσει να σταματήσει και να ξαναξεκινήσει την ούρησή της. Οι ασκήσεις αυτές καθυστερούν την επιδείνωση της ακράτειας, εφόσον γίνονται συνεχώς, π.χ. την ώρα της οδήγησης, στο γραφείο.
Κολπικοί κώνοι Πρόκειται για κώνους διαφορετικού βάρους, που τοποθετούνται στον κόλπο με σκοπό τη συγκράτησή τους. Ο στόχος είναι παρόμοιος με εκείνον των ασκήσεων Kegel. Συνήθως, η γυναίκα ξεκινά με τους πιο ελαφρείς κώνους και σταδιακά χρησιμοποιεί τους πιο βαρείς. Στη χώρα μας δεν είναι και τόσο διαδεδομένη η χρήση τους.
Απώλεια βάρους Το αυξημένο βάρος αυξάνει την ενδοκοιλιακή πίεση, με αποτέλεσμα την επιδείνωση της ακράτειας. Γι’ αυτό και η απώλεια βάρους βοηθά στη μείωση του προβλήματος.
«Όχι» στη δυσκοιλιότητα Η ακράτεια μπορεί να επιδεινωθεί στην περίπτωση που συνυπάρχει δυσκοιλιότητα. Γι’ αυτό, συνιστάται μια διατροφή πλούσια σε φυτικές ίνες, που διευκολύνουν την κινητικότητα του εντέρου.
Προσοχή στο γυμναστήριο Κατά τη διάρκεια της άσκησης, πρέπει να αποφεύγονται τα βάρη, επειδή αυξάνουν την ενδοκοιλιακή πίεση και επιτείνουν την ακράτεια.
Food therapy Το αλκοόλ, ο καφές, το τσάι και τα αναψυκτικά τύπου κόλα είναι διουρητικά και πρέπει να αποφεύγονται. Επίσης, όταν συνυπάρχει χρόνια φλεγμονή της ουροδόχου κύστης, τότε συνιστάται να αποφεύγονται και τα τρόφιμα που μπορεί να την ερεθίσουν, όπως π.χ. τα καυτερά, τα γαλακτοκομικά, ο στιγμιαιός καφές. Να σημειώσουμε ότι τα «ένοχα» τρόφιμα δεν είναι ίδια για όλους τους ασθενείς.
Ούτε σταγόνα
Στην περίπτωση της ήπιας ακράτειας, συνιστώνται τα εξής:
- Να αποφεύγουμε τη λήψη πολλών υγρών μαζί. Μπορούμε να κατανέμουμε τη λήψη τους στη διάρκεια της ημέρας, π.χ. ένα ποτήρι ανά δίωρο.
- Να επισκεπτόμαστε την τουαλέτα τη στιγμή που νιώθουμε την ανάγκη και όχι προληπτικά ή, αντιθέτως, καθυστερημένα.
- Να χρησιμοποιούμε τα ειδικά προϊόντα (σερβιέτες ακράτειας). Εάν, όμως, μια γυναίκα παρατηρήσει ότι τα αλλάζει πολύ γρήγορα (κάθε 2-3 ώρες), τότε πρέπει να απευθυνθεί σε έναν ειδικό, επειδή το πρόβλημά της πιθανόν να είναι πιο σοβαρό.
Η χειρουργική επέμβαση αποτελεί την τελευταία επιλογή για την αντιμετώπιση της ακράτειας. Ανάλογα με τη βαρύτητα του προβλήματος, ο γιατρός μπορεί να συστήσει τη διόρθωση του προβλήματος με λαπαροσκοπικές επεμβάσεις, τα ποσοστά επιτυχίας των οποίων φτάνουν το 96%. Στις νεότερες τεχνικές ανήκουν οι περιουρηθρικές εγχύσεις (π.χ. έγχυση κολλαγόνου γύρω από την ουρήθρα). Οι κολπικές ταινίες αποτελούν την πιο πρόσφατη τεχνική, που εφαρμόζεται με στόχο την ανόρθωση και την αποκατάσταση της θέσης της ουρήθρας. Είναι πιο απλές επεμβάσεις και γίνονται με τοπική αναισθησία ή με επισκληρίδιο. Η επιλογή της κατάλληλης επέμβασης εξαρτάται από την εμπειρία του γιατρού και τις ανάγκες του ασθενούς.
ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟΝ κ. ΠΑΥΛΟ ΓΕΩΡΓΙΑΔΗ, χειρουργό-ουρολόγο, και την κ. ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΜΑΡΑΓΚΟΥ, μαιευτήρα-γυναικολόγο.
