Οι θετικές και αρνητικές επιδράσεις του αλκοόλ στο σώμα
Εγκέφαλος – Μνήμη
– «Θα πιω για να ξεχάσω», έχουμε ακούσει πολλές φορές να λένε. Και μάλλον κάτι ξέρουν, αφού, σύμφωνα με έρευνες, η κατανάλωση αλκοόλ ενισχύει την επιλεκτική μνήμη. Βρετανική μελέτη του Πανεπιστημίου του Σάσεξ έδειξε ότι το αλκοόλ μάς βοηθά να απωθούμε τις κακές αναμνήσεις της ζωής μας και να θυμόμαστε τις καλές. Αυτό, όμως, ισχύει όσο είμαστε υπό την επήρεια του αλκοόλ, καθώς σε βάθος χρόνου η υπερβολική και συστηματική κατανάλωση αλκοολούχων ποτών, αλλά ακόμα και οι σποραδικές καταχρήσεις βλάπτουν τη μνήμη. Πειράματα, επίσης, δείχνουν ότι εκτός από τη μνήμη επηρεάζονται και άλλες γνωσιακές λειτουργίες, όπως η μάθηση, η δυνατότητα να σκεφτόμαστε πολύπλοκα, καθώς και ο χρόνος αντίδρασής μας σε ερεθίσματα του περιβάλλοντος. Αίσθηση στην επιστημονική κοινότητα είχαν προκαλέσει φωτογραφίες του ανθρώπινου εγκεφάλου με τρύπες, τις οποίες είχε προκαλέσει η χρόνια και υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ. Συγκεκριμένα, η υπερβολική χρήση αλκοόλ είχε ως αποτέλεσμα την απόφραξη των αιμοφόρων αγγείων του εγκεφάλου, προκαλώντας το θάνατο των εγκεφαλικών κυττάρων και ιδιαίτερα εκείνων που βρίσκονταν στον προμετωπιαίο φλοιό, ο οποίος συνδέεται με τον έλεγχο της συμπεριφοράς. Η βλάβη του μπορεί να οδηγήσει σε αδυναμία ελέγχου των παρορμητικών συμπεριφορών, καθώς και σε αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης κατάθλιψης. Όταν μάλιστα η κατανάλωση γίνεται από εφήβους ή και νεαρούς ενηλίκους, τα πράγματα είναι ακόμα πιο σοβαρά, αφού η ανάπτυξη του εγκεφάλου τους δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί.
– Τα άτομα που είναι εξαρτημένα από το αλκοόλ (οι αλκοολικοί) συνήθως υποσιτίζονται, και αυτό, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι το αλκοόλ παρεμποδίζει την απορρόφηση βιταμινών και ιδιαίτερα εκείνων του συμπλέγματος Β, οδηγεί συχνά σε βλάβη και εκφύλιση των περιφερικών νεύρων, προκαλώντας αλκοολική νευρίτιδα.
Καρδιά
+ Πλήθος ερευνητικών δεδομένων εδώ και χρόνια σχετίζει την ήπια κατανάλωση αλκοόλ (2 ποτηράκια κρασί για τους άνδρες και 1 για τις γυναίκες, καθημερινά) με χαμηλότερη θνησιμότητα από εμφράγματα του μυοκαρδίου σε σχέση ακόμη και με εκείνους που απέχουν τελείως από το αλκοόλ. Λίγο κόκκινο κρασί οδηγεί σε αύξηση της «καλής» HDL χοληστερίνης στο αίμα, καθώς και σε οξείδωση της «κακής» LDL χοληστερίνης, λόγω των αντιοξειδωτικών ουσιών που περιέχει. Αναλύσεις μεγάλων μελετών, όπως της έρευνας Framingham, δείχνουν ότι η ήπια κατανάλωση οδηγεί στη μείωση των επιπέδων κάποιων παραγόντων στο αίμα που σχετίζονται με την πήξη, και έτσι βοηθά στη μείωση του σχηματισμού θρόμβων και της απόφραξης των αγγείων.
– Όταν όμως κάνουμε μεγαλύτερη κατανάλωση, παρουσιάζεται αύξηση της αρτηριακής πίεσης και των τριγλυκεριδίων. Αυτό σημαίνει περισσότερα αγγειακά-εγκεφαλικά επεισόδια. Επιπλέον, η κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων οινοπνεύματος για μεγάλο χρονικό διάστημα προκαλεί εκφύλιση του καρδιακού μυός, δημιουργώντας μια σοβαρή παθολογική κατάσταση που είναι γνωστή ως αλκοολική μυοκαρδιοπάθεια.
Στήθος
– Το αλκοόλ ανεβάζει τα επίπεδα των οιστρογόνων στο αίμα, τα οποία αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου του μαστού, ειδικά σε γυναίκες με επιβαρυμένο κληρονομικό ιστορικό ή με άλλους παράγοντες κινδύνου. Έρευνες, μάλιστα, δείχνουν ότι ακόμα και 1 ποτηράκι την ημέρα συνδέεται με αύξηση του κινδύνου αυτού.
Πεπτικό σύστημα
– Το πεπτικό σύστημα επιβαρύνεται ιδιαίτερα από το αλκοόλ. Η υπερβολική και παρατεταμένη κατανάλωση οινοπνεύματος μαζί με άλλους παράγοντες έχει ενοχοποιηθεί για πρόκληση καρκίνων στο ανώτερο πεπτικό σύστημα. Η τοξική, επίσης, επίδραση του οινοπνεύματος στο στομάχι μπορεί να προκαλέσει γαστρίτιδα και να επιδεινώσει τη γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση.
Ήπαρ
– Αν το ρίχνετε έξω συστηματικά, μπορεί να κινδυνέψετε, μετά από χρόνια καταχρήσεων, το αλκοόλ να γίνει ιδιαίτερα τοξικό για το συκώτι σας και, αν δεν λάβετε τα μέτρα σας, να πάθετε ακόμα και κίρρωση του ήπατος (βλάβη μη αναστρέψιμη) ή και καρκίνο. Επιπλέον, οι υπέρβαροι και οι παχύσαρκοι κινδυνεύουν ακόμα περισσότερο, σύμφωνα με πρόσφατη βρετανική μελέτη.
Οστά
– Το αλκοόλ μειώνει τη δυνατότητα του οργανισμού να απορροφά το ασβέστιο και ακυρώνει τη θετική δράση των οιστρογόνων στα οστά, γι’ αυτό και η μεγάλη κατανάλωσή του συνδέεται με επιδείνωση της οστεοπόρωσης.
Μύες
– Η μεγάλη κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να οδηγήσει σε εκφύλιση και βλάβη των μυών, προκαλώντας αλκοολική μυοσίτιδα. Πρόκειται για φλεγμονή των μυών, κυρίως στους ώμους και το στήθος, η οποία προκαλεί πόνο και εμφανίζεται σε βαρείς πότες.
Επιδερμίδα
– Η συστηματική κατανάλωση αλκοόλ αφυδατώνει το δέρμα και προκαλεί οξειδωτική γήρανση. Η επιδερμίδα γίνεται πιο ξηρή, θαμπή και φαίνεται πιο γερασμένη. Σύμφωνα με επιστημονικές έρευνες, το αλκοόλ επιδεινώνει και την ψωρίαση. Παράλληλα, η περιφερική αγγειοδιαστολή που δημιουργεί το αλκοόλ προκαλεί χαρακτηριστικό κοκκίνισμα ορισμένων τμημάτων του προσώπου και του σώματος (η χαρακτηριστική κόκκινη μύτη των αλκοολικών).
Χολή
+ Μελέτες δείχνουν ότι η μέτρια κατανάλωση αλκοόλ μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης πέτρας στη χολή κατά 50%.
Στόμα
– Το οινόπνευμα επηρεάζει τη χλωρίδα του στόματός μας, στεγνώνει το βλεννογόνο και αλλάζει το pH, με αποτέλεσμα να αυξάνονται οι φλεγμονές των ούλων (ουλίτιδα, περιοδοντίτιδα) και η τερηδόνα. Οι υδατάνθρακες, επίσης, των αλ-κοολούχων ποτών ευνοούν τη δημιουργία τερηδόνας. Επιπλέον, το οινόπνευμα αυξάνει και τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του στόματος και του λάρυγγα. Τέλος, προκαλεί δυσάρεστη αναπνοή, αφού, παρόλο που το συκώτι μεταβολίζει τη μεγαλύτερη ποσότητα αλκοόλ, το 5-10% αποβάλλεται από τα ούρα, την αναπνοή και τον ιδρώτα.
Προστάτης
+ Η λελογισμένη κατανάλωση αλκοόλ μειώνει την πιθανότητα εμφάνισης καλοήθους υπερπλασίας του προστάτη, υποστηρίζουν οι έρευνες.
Αναπαραγωγικό σύστημα
– Το αλκοόλ «σκοτώνει» τη γονιμότητα και των ανδρών και των γυναικών. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα αμερικανικής μελέτης της Ιατρικής Σχολής του Χάρβαρντ, ακόμη και μικρές ποσότητες αλκοόλ μπορούν να μειώσουν σημαντικά τις πιθανότητες μιας πετυχημένης εγκυμοσύνης σε γυναίκες που υποβάλλονται σε εξωσωματική γονιμοποίηση. Η μεγαλύτερη πτώση στα ποσοστά επιτυχίας σημειώθηκε μεταξύ των γυναικών που κατανάλωναν συχνά λευκό κρασί. Συγκεκριμένα, 2-3 ποτήρια λευκού κρασιού μείωναν την αποτελεσματικότητα της εξωσωματικής κατά 24%. Αλλά και οι γυναίκες που οι σύντροφοί τους έπιναν καθημερινά μπίρα είχαν κατά 30% λιγότερες πιθανότητες να αποκτήσουν παιδί, ενώ η επιτυχία της εξωσωματικής μειωνόταν κατά 38%.
Τι είναι η μέτρια κατανάλωση;
Ερευνητικά δεδομένα που αφορούν τις θετικές επιδράσεις του αλκοόλ στην υγεία θεωρούν ως αποδεκτή την ημερήσια κατανάλωση 15 γρ. αλκοόλ για τις γυναίκες και 25-30 γρ. για τους άνδρες.
Οι ποσότητες αυτές, ανάλογα με το ποτό, αντιστοιχούν περίπου σε:
➜ 1 ποτήρι μπίρας 250 ml για τις γυναίκες και τη διπλάσια ποσότητα για τους άνδρες.
➜ 1 ποτηράκι κρασί για τις γυναίκες και 2 για τους άνδρες.
➜ 1 μεζούρα «σκληρού» ποτού, όπως ουίσκι, για τους άνδρες και περίπου το μισό για τις γυναίκες.
Οι εν λόγω ποσότητες αλκοόλ διαφοροποιούνται όταν κάποιος ακολουθεί ένα πρόγραμμα απώλειας βάρους ή όταν υπάρχει κάποιο πρόβλημα υγείας, οπότε και απαιτείται περιορισμός της κατανάλωσης αλκοόλ. Άνθρωποι με προβλήματα υγείας (π.χ. ηπατικά προβλήματα) πρέπει να συμβουλεύονται το γιατρό τους.
Οι θερμίδες του αλκοόλ
Η παγωμένη μπίρα, τα ουζάκια, αλλά και τα αλκοολούχα κοκτέιλ τυγχάνουν ιδιαίτερης προτίμησης το καλοκαίρι. Ωστόσο, καλό είναι να λάβετε υπόψη σας και τις θερμίδες που σας προσδίδουν. Μην ξεχνάτε, επίσης, ότι το θερμιδικό τους περιεχόμενο αυξάνεται όταν προσθέτετε αναψυκτικά, χυμούς ή ζάχαρη.
| 105 Κρασί γλυκό 100 Σαμπάνια 160 Λικέρ | 85 Κρασί κόκκινο ή ροζέ 80 Κρασί λευκό ξηρό | 107 Μπίρα 179 Ρακί 158 Ούζο | 97 Τζιν 163 Βότκα 158 Τεκίλα | 116 Ουίσκι 107 Ρούμι 106 Κονιάκ | 178 Manhattan 156 Martini 116 Bloody Mary |
Σημ.: Οι θερμίδες έχουν υπολογιστεί με βάση την ποσότητα σερβιρίσματος στα μπαρ που αναλογεί σε κάθε είδος ποτού.
Ευχαριστούμε για τη συνεργασία το δρ. Αναστάσιο Σπαντιδέα, παθολόγο, κλινικό φαρμακολόγο, την κ. Δέσποινα Νάστου, ειδ. γαστρεντερολόγο, την κ. Φιλιώ Σακελλαροπούλου, χειρουργό-οδοντίατρο, και τον κ. Χάρη Γεωργακάκη, κλινικό διαιτολόγο-διατροφολόγο και πρόεδρο του Ελληνικού Ινστιτούτου Διατροφής.
