Ηχορύπανση: Πώς μας εκδικείται ο θόρυβος

Ζούμε σε ένα θορυβώδη κόσμο. Λατρεύουμε τις μεγάλες πόλεις, τις μοντέρνες υποδομές, τις ζωντανές συνοικίες. Κυκλοφορούμε σε πολυσύχναστους δρόμους, παρακολουθούμε συναυλίες, συμμετέχουμε σε πάρτι, τα «δίνουμε όλα» στο γήπεδο, πηγαίνουμε σε εκδηλώσεις με τόσο δυνατή μουσική, που δύσκολα ακούμε το διπλανό μας. Στο σπίτι συχνά η ένταση της τηλεόρασης, των CD players και των παιχνιδιών του Η/Υ δεν μας επιτρέπει να ακούσουμε το κουδούνι της πόρτας ή το τηλέφωνο. Όμως, ο θόρυβος μας εκδικείται αργά και σταθερά. Τα πολλά ντεσιμπέλ (db) που «βομβαρδίζουν» καθημερινά τα αυτιά μας κλονίζουν τα νεύρα μας και ανεβάζουν την πίεση και τη χοληστερίνη μας σε επικίνδυνα επίπεδα.

Η πόλη ποτέ δεν κοιμάται
Σύμφωνα με μετρήσεις, η Αθήνα, ο Πειραιάς, η Θεσσαλονίκη, η Πάτρα, το Ηράκλειο και η Λαμία είναι από τις πιο θορυβώδεις πόλεις της Ευρώπης. Σε δυσμενέστερη θέση βρίσκονται όσοι ζουν κοντά σε λεωφόρους με πυκνή κυκλοφορία. Η ένταση του θορύβου ξεπερνά τα 75 db, ενώ υπάρχουν περιοχές του κέντρου στις οποίες η ένταση μπορεί να φτάσει και τα 100 db τις περισσότερες ώρες της ημέρας και της νύχτας. Οι κύριες πηγές θορύβου στην Ελλάδα προέρχονται από τα αυτοκίνητα και τα δίκυκλα, επειδή πολλά από αυτά εκπέμπουν υψηλότερες στάθμες θορύβου από τις επιτρεπόμενες. Μαρσαρίσματα, κόρνες, συναγερμοί, θόρυβοι από κομπρεσέρ και οικοδομικές εργασίες μάς… ξεκουφαίνουν καθημερινά.

Πως τα ντεσιμπέλ κλονίζουν την υγεία μας
Η ηχορύπανση σε οποιαδήποτε μορφή της, είτε πρόκειται για το θόρυβο από τα μέσα μεταφοράς είτε για τους ενοχλητικούς θορύβους των γειτόνων είτε για θόρυβο στην εργασία, αποτελεί ένα από τα δεινά της σύγχρονης εποχής και δεν «τεντώνει» μόνο τα νεύρα μας, αλλά, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, μπορεί να βλάψει σοβαρά και την υγεία μας.

Ανεβάζει την πίεσή μας
Τα υψηλά επίπεδα θορύβου αυξάνουν τα επίπεδα χοληστερίνης στο αίμα, αλλά και τον κίνδυνο να εμφανιστεί υψηλή αρτηριακή πίεση. Σύμφωνα με έρευνα σουηδών επιστημόνων του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Λουντ, που έγινε σε δείγμα 28.000 ανθρώπων, η έκθεση σε θορύβους που υπερέβαιναν τα 64 db αύξησε κατά 90% τον κίνδυνο εμφάνισης υπέρτασης και κατά 25% όταν κυμαινόταν στα 60-63 db. Ο θόρυβος των αυτοκινήτων είναι η κυριότερη πηγή ηχορύπανσης στις πόλεις. Όσοι κατοικούν κοντά σε κεντρικούς πολύβοους δρόμους απειλούνται περισσότερο και, όπως φάνηκε στην έρευνα, από τις συγκεκριμένες παρενέργειες του θορύβου επηρεάζονται περισσότερο οι νέοι και οι μεσήλικοι. Σε ανθρώπους, επίσης, που ζουν κοντά σε αεροδρόμια με έκθεση άνω των 70 db, η συχνότητα καρδιαγγειακών παθήσεων είναι μεγαλύτερη. Σύμφωνα, μάλιστα, με έρευνα του «Imperial College» του Λονδίνου, η πίεση των ανθρώπων που ζουν κοντά σε αεροδρόμια αυξάνεται ακόμα και στον ύπνο τους όταν περνάει αεροπλάνο. Στην ουσία, η ηχορύπανση προκαλεί ένα φαύλο κύκλο στον οργανισμό μας. Διεγείρει το νευρικό σύστημα, αυξάνει το σάκχαρο, τους καρδιακούς παλμούς, την αναπνοή και την αρτηριακή πίεση και οδηγεί σε στρες. Αλλά και αντίστροφα, το στρες που προκαλεί αυξάνει την πίεση και αυτή με τη σειρά της τις πιθανότητες εμφράγματος ή εγκεφαλικού.

Διαταράσσει τον ύπνο μας
Ο θόρυβος είναι ο μεγαλύτερος εχθρός του ύπνου, καθώς τον διαταράσσει σε σημαντικό βαθμό. Τα αποτελέσματα συνήθως φαίνονται την επόμενη ημέρα, κατά την οποία είμαστε ευερέθιστοι, πιο νευρικοί, απρόσεκτοι, κουρασμένοι, λιγότερο αποδοτικοί. Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι για έναν καλό ύπνο τα επίπεδα θορύβου στο υπνοδωμάτιο δεν πρέπει να ξεπερνούν τα 30-35 db.

Προκαλεί αδιαθεσία
Εργαζόμενοι σε κλαμπ, κέντρα διασκέδασης και οικοδομές, που είναι υποχρεωμένοι να υφίστανται έντονο θόρυβο καθημερινά επί πολλές ώρες και για πολλά χρόνια, υποφέρουν από πονοκεφάλους, ναυτίες, ιλίγγους, κόπωση, έλλειψη ευεξίας, αϋπνίες, νευρικά ξεσπάσματα και άλλες ψυχοσωματικές αντιδράσεις. Επιπλέον, έχει αποδειχτεί σε πειράματα ότι εργαζόμενοι που εκτέθηκαν σε πηγές υψηλού θορύβου 90 db ήταν λιγότερο παραγωγικοί, πιο επιρρεπείς σε ατυχήματα, εμπλέκονταν συστηματικά σε διενέξεις και απουσίαζαν συχνότερα από την εργασία τους.

Μειώνει την ακοή μας
Κάθε φορά που ακούμε δυνατά μουσική, που χρησιμοποιούμε την ηλεκτρική σκούπα ή το μίξερ, η ακοή μας «βομβαρδίζεται» από δεκάδες ντεσιμπέλ. Η χρόνια έκθεση σε στάθμη θορύβου άνω των 85 db καταλήγει συνήθως σε απώλεια της ακουστικής οξύτητας. Συγκεκριμένα, η απώλεια ακοής μπορεί να προκληθεί είτε με συνεχή έκθεση σε μετρίου επιπέδου θόρυβο είτε με σύντομη έκθεση σε πολύ δυνατό θόρυβο. Θόρυβος 110 db είναι δυνατό να προκαλέσει βλάβες στην ακοή ύστερα από 1,5 λεπτό, ενώ τα επίπεδα άνω των 140 db αγγίζουν τα όρια του πόνου και μπορούν να βλάψουν την ακοή ύστερα από μία και μόνο έκθεση.

Πιο ευαίσθητα τα παιδιά
Ιδιαίτερη ευαισθησία στην ηχορύπανση εμφανίζουν τα παιδιά. Η Αμερικανική Εταιρεία Ωτολογίας ανακοίνωσε ότι περίπου 1 στα 8 παιδιά εμφανίζει απώλεια ακοής που προκλήθηκε από θορύβους. Ο έντονος, όμως, και συνεχόμενος θόρυβος επιδρά δυσμενώς και στη μαθησιακή διαδικασία. Μελέτες που έγιναν σε παιδιά έδειξαν ότι ακόμα και ένα περιβάλλον με μέτριας έντασης θόρυβο μπορεί να επηρεάσει την εκμάθηση ξένης γλώσσας. Διαπιστώθηκε, επίσης, ότι παιδιά που έκαναν μάθημα σε τάξεις που βρίσκονταν στην πιο θορυβώδη πλευρά του σχολείου, είχαν χαμηλότερους βαθμούς από ό,τι εκείνα των οποίων οι τάξεις ήταν στην ήσυχη πλευρά.

Ενδεικτικές τιμές θορύβου σε db (ντεσιμπέλ)

Ξυπνητήρι………………………………………………………………….80 db
Κουδούνι πόρτας………………………………………………………….80 db
Χτύπημα τηλεφώνου ……………………………………………………………80 db
Ομιλία με απόσταση 1 μ. από το συνομιλητή μας σε ήσυχο μέρος χωρίς θορύβους ……..50 db
Συνήθης δραστηριότητα στο σπίτι (πλυντήριο, απορροφητήρας, τηλεόραση, παιδιά κλπ.) ..40-55 db
Ηλεκτρική σκούπα …………………………………………………………………………60-70 db
Κομπρεσέρ …………………………………………………………….100 db
Κυκλοφοριακό (κόρνες αυτοκινήτων, μαρσαρί­σματα κλπ.)………80-85 db
Οικοδομικές εργασίες …………………………………………………………….90 db

Έχει υπολογιστεί ότι μια μηχανή που προκαλεί θόρυβο 110 db έχει τη δυνατότητα να ξυπνήσει 100.000 άτομα περίπου μέχρι να διασχίσει όλη την Πατησίων!

Το lifestyle που μας ξεκουφαίνει
Μπορεί τα MP3 players να αποτελούν απαραίτητο αξεσουάρ ή να καμαρώνουμε όταν οδηγούμε ένα κάμπριο αυτοκίνητο, αλλά μάλλον δεν ξέρουμε πόσο μπορούν να βλάψουν την ακοή μας.
• Περισσότεροι από το 50% όσων χρησιμοποιούν συσκευές αναπαραγωγής μουσικής (MP3 players) αναμένεται να οδηγηθούν στην κώφωση, εκτιμούν οι ειδικοί του βρετανικού Εθνικού Βασιλικού Ινστιτούτου Κωφών.
• Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη, οι οδηγοί «ανοιχτών» αυτοκινήτων και οι επιβάτες τους εκθέτουν την ακοή τους σε μεγάλη ταλαιπωρία, αφού, όταν οδηγούν με ταχύτητα 80-112 χλμ., ο θόρυβος που αναπτύσσεται φτάνει τα 88-99 db και θα μπορούσε να συγκριθεί με το διαπεραστικό ήχο ενός τρυπανιού.

Οδηγίες επιβίωσης από το θόρυβο
• Φυτέψτε στον κήπο ή σε μεγάλες γλάστρες στο μπαλκόνι σας φυτά με πυκνές φυλλωσιές που φτάνουν έως και το 1,5 μ., δηλαδή βιβούρνα, ελαίαγνο, φωτίνια, γιατί λειτουργούν ως ηχομονωτικά φράγματα και μειώνουν το θόρυβο κατά 40-50 db.
• Χαμηλώστε την ένταση των MP3 players, αν ακούτε πολλές ώρες την ημέρα μουσική. Συνιστάται, όταν ακούτε επί 40΄ μουσική μέτριας έντασης με ακουστικά «ψείρες», να κάνετε ένα διάλειμμα 30΄ για να προλαβαίνει το αυτί σας να «ξεκουράζεται».
• Μην παραμένετε σε κλαμπ και άλλα θορυβώδη μέρη πάνω από 2 ώρες.
• Προτιμάτε τις ηλεκτρικές συσκευές νέας τεχνολογίας, που είναι πιο αθόρυβες.
• Αν μένετε σε περιοχή με δρόμο μεγάλης κυκλοφορίας, μονώστε το σπίτι σας από το θόρυβο με διπλά τζάμια. • Αν εργάζεστε σε χώρους που αναπτύσσονται υψηλά επίπεδα θορύβου (άνω των 90 db), προμηθευτείτε ειδικά ακουστικά προστασίας από το θόρυβο και προσπαθήστε να κάνετε ανά μισή ώρα ένα 10λεπτο διάλειμμα.
• Αποφεύγετε να αγοράζετε στα παιδιά σας παιχνίδια που κάνουν δυνατούς θορύβους, γιατί μπορεί να βλάψουν την ακοή τους.
• Τα παιδιά που συμμετέχουν σε δυνατές μπάντες θα πρέπει να προφυλάσσουν τα αυτιά τους με ειδικά ακουστικά.
• Μην παραμελείτε να υποβάλλεστε σε τακτικές προληπτικές εξετάσεις από ωτορινολαρυγγολόγο.

Σαν το παθητικό κάπνισμα
Κι ενώ η μουσική αποδεικνύεται βάλσαμο για την ψυχή και την καρδιαγγειακή υγεία μας, η «αγχωτική» μουσική που δεν μας αρέσει (π.χ. χέβι μέταλ, ραπ), όταν είναι σε δυνατή ένταση φέρνει αντίθετα αποτελέσματα. Έρευνες δείχνουν ότι σε τέτοιες περιστάσεις τα αιμοφόρα αγγεία συρρικνώνονται κατά 6%. Οι ειδικοί, μάλιστα, της σχετικής μελέτης του Κέντρου Προληπτικής Καρδιολογίας από το Πανεπιστήμιο του Μέριλαντ συμβουλεύουν τους γονείς να μην ακούν στη διαπασών μουσική που ενοχλεί τα παιδιά τους, καθώς θεωρούν ότι η ηχορύπανση βλάπτει την υγεία τους όσο και το παθητικό κάπνισμα.

Ευχαριστούμε για τη συνεργασία τον κ. Νίκο Μαρουδιά, ωτορινολαρυγγολόγο, διευθυντή της Ωτορινολαρυγγολογικής Κλινικής του Νοσοκομείου «Κωνσταντοπούλειο (Αγ. Όλγα)», και τον κ. Κώστα Τσιούφη, λέκτορα Καρδιολογίας στην Α΄ Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική και υπεύθυνο της Μονάδας Υπέρτασης στο «Ιπποκράτειο» Νοσοκομείο.