Ο Οκτώβριος είναι ο μήνας που όλοι αρχίζουμε σιγά-σιγά να «ντύνουμε» το σπίτι μας με χαλιά. Κάποιοι θα στρώσουμε αυτά που ήδη έχουμε, ενώ κάποιοι άλλοι χρειάζεται να αγοράσουμε καινούργια. Η αγορά, όμως, ενός χαλιού και μάλιστα χειροποίητου ή μιας μοκέτας χρειάζεται προσοχή.
Γι’ αυτό, το Vita σάς μυεί στα μυστικά των χειροποίητων χαλιών και σας δίνει χρήσιμες πληροφορίες, για να κάνετε μια πετυχημένη αγορά που θα είναι ανθεκτική στο χρόνο, θα ικανοποιεί την αισθητική σας και θα σας εξασφαλίζει άνετη και υγιεινή διαμονή, καθώς και μόνωση από το κρύο και το θόρυβο. Θα βρείτε, επίσης, οδηγίες για να τα φροντίζετε και να τα διατηρείτε σε καλή κατάσταση όλο το χρόνο.

Εξερευνώντας την αγορά
Στην αγορά θα βρείτε διάφορων ειδών χαλιά, ωστόσο στα περισσότερα σπίτια συναντάμε μοκέτες, χαλιά μηχανής και χειροποίητα χαλιά.


Πολύτιμα, ακριβά και ξεχωριστά, τα χειροποίητα χαλιά κοσμούν τα ωραιότερα σημεία του σπιτιού μας. Γι’ αυτούς που ξέρουν την τέχνη που κρύβουν και τη δουλειά που έχουν, είναι πέρα από κάθε σύγκριση. Η τέχνη της δημιουργίας τους χάνεται στα βάθη της ιστορίας. Τα πιο ονομαστά χειροποίητα χαλιά προέρχονται από την Περσία, το Πακιστάν, το Αφγανιστάν, την Τουρκία, την Ινδία, το Νεπάλ, τον Καύκασο, εκεί δηλαδή που οι παραδόσεις και οι τέχνες μένουν έως ένα βαθμό ανεπηρέαστες από τη βιομηχανοποίηση. Ωστόσο, και η Κίνα έχει αξιόλογη παραγωγή χαλιών.
Η Περσία το 1935 μετονομάστηκε σε Ιράν, αλλά η πρώτη της ονομασία έμεινε ως προσδιορισμός στα χαλιά της. Τα περσικά χαλιά θεωρούνται τα καλύτερα στον κόσμο. Στην αγορά θα βρείτε μεγάλα περσικά χαλιά, αλλά και πολύ μικρά, όπως τα χαλιά της προσευχής. Τα σχέδια που κοσμούν τα περσικά χαλιά είναι στρογγυλά με λουλούδια (συνηθίζονται στις πόλεις) ή γεωμετρικά (συνηθίζονται στα χωριά). Τα χρώματα που κυριαρχούν είναι το βαθύ μπλε, που είναι και το εθνικό χρώμα της χώρας, και το βυσσινί. Το σχήμα τους είναι συνήθως παραλληλόγραμμο. Το χαλί στην προσευχή του πιστού έχει σκοπό να τον προστατεύσει από τη βρομιά τη στιγμή που ακουμπά το κεφάλι του στο έδαφος και κάνει το ναμάζι του.
Τα χαλιά που υφαίνονται σε αυτή τη χώρα είναι προϊόν των νομαδικών φυλών και, γι’ αυτό το λόγο, σπάνια είναι μεγάλου μεγέθους. Έχουν διάφορες αποχρώσεις του κόκκινου κυρίως χρώματος και του πορτοκαλί που συμβολίζει την αγνότητα της ψυχής.
Τα χαλιά που υφαίνονται στο Πακιστάν αναγνωρίζονται από την επανάληψη του χαρακτηριστι­κού οκταγωνικού μοτίβου της Μπου­χάρας (πόλη του Ουζμπεκιστάν), που μοιάζει με πατημασιά ελέφαντα.
Στην Τουρκία φτιάχνονται τα πιο λεπτοδουλεμένα μεταξωτά χαλιά του κόσμου, τα γνωστά από την πόλη Hereke, που κοσμούν τα παλάτια των σουλτάνων. Τα σχέδια είναι συχνά γεωμετρικά, καθώς αποφεύγεται η απεικόνιση ανθρώπων και ζώων για θρησκευτικούς λόγους. Το κυρίαρχο χρώμα είναι το κεραμιδί. Στα χαλιά προσευχής, όμως, χρησιμοποιούν το ιερό πράσινο χρώμα.
Στην Ινδία φτιάχνονται εντυπωσιακά, μεταξωτά, φθηνά χαλιά, που όμως η αντοχή τους είναι ανάλογη της τιμής τους.
Τα χαλιά που προέρχονται από την Κίνα έχουν εντελώς διαφορετικά θέματα από αυτά των ισλαμικών χωρών. Τα σχέδιά τους είναι καμωμένα με λιγότερη φαντασία και είναι πιο λιτά. Συχνά, στα κινεζικά χαλιά απεικονίζονται στοιχεία από την κινεζική κουλτούρα. Οι αποχρώσεις που κυριαρχούν είναι παστέλ. Τα μεταξωτά, τα μάλλινα και τα μαλλινομέταξα είναι αντιγραφές των περσικών και τουρκικών σχεδίων.
Πολλά από τα θιβετιανά χειροποίητα χαλιά παράγονται στο Νεπάλ, όπου εγκαταστάθηκαν θιβετιανοί υφαντουργοί. Τα σχέδιά τους απεικονίζουν βουδιστικά σύμβολα, ενώ οι αποχρώσεις τους εναρμονίζονται με τα χρώματα των εποχών, γκρι, καφέ, πράσινα και κόκκινα.



Προτιμήστε χαλιά μικρών διαστάσεων, όχι μόνο γιατί μεγαλώνουν οπτικά το χώρο σας, αλλά και γιατί η αξία τους αναδεικνύεται καλύτερα. Στο σαλόνι, το χαλί δεν πρέπει να περνά κάτω από τους καναπέδες, ενώ, αν βρίσκεται στην τραπεζαρία σας, πρέπει οι διαστάσεις του να είναι τέτοιες ώστε οι καρέκλες, ακόμη και αν συρθούν για να σηκωθείτε, να πατάνε πάνω στο χαλί.




Επειδή η αγορά του χειροποίητου χαλιού είναι μια ακριβή υπόθεση και μια επένδυση που δεν γίνεται κάθε μέρα, χρειάζεται προσοχή:
● Απευθυνθείτε σε επώνυμα και εξειδικευμένα καταστήμα­τα ανατολίτικου χαλιού, ώστε να είστε σίγουροι για την αυθεντικότητά τους. Αποφεύγετε να τα προμηθεύεστε από πλανόδιους, άγνωστους πωλητές, γιατί μπορεί η τιμή τους κάποιες φορές να είναι πιο ελκυστική, αλλά ­ενδέχεται να μην είναι εγγυημένη η ποιότητα και η αυθεντικότητά τους.
● Τα ολόμαλλα είναι εξαιρετικής ποιότητας χαλιά, χάρη στα πολλά φυσικά πλεονεκτήματα που προσφέρει το μαλλί. Δεν λεκιάζουν εύκολα, το πέλος δεν πέφτει, δεν καίγονται, αντέχουν στην ταλαιπωρία, είναι γενικά πιο ανθεκτικά και πιο ζεστά.
● Τα φυσικά μεταξωτά χαλιά είναι εντυπωσιακά, πιο γυαλι­στερά και έχουν τα ίδια πλεονεκτήματα με τα ολόμαλλα.
● Τα σχέδια και τα χρώματά τους είναι αμέτρητα. Επιλέξτε όποιο σχέδιο σας αρέσει. Την ποιότητά τους εγ­γυώνται ο τόπος και ο τρόπος κατασκευής τους, η πολυπλοκότητα του σχεδίου τους, καθώς και το είδος και ο αριθμός των κόμπων τους. Πιο συγκεκριμένα, εξετάστε προσεκτικά το πέλος τους• όσο πιο λεπτομερή είναι τα σχέδιά τους και όσο πιο πολύπλοκη η ­τεχνική των κόμπων τους, τόσο περισσότερος χρόνος χρειάστηκε για να δημιουργηθούν και τόσο πιο ακριβά θα σας στοιχίσουν.
● Μην αρκεστείτε μόνο στον έλεγχο της μπροστινής όψης ενός χαλιού, οπωσδήποτε ελέγξτε και την πίσω πλευρά του. Εκεί πρέπει να φαίνονται εξίσου καλά το σχέδιο, η διάταξη, η πυκνότητα των κόμπων (όσο πιο πυκνοί είναι οι κόμποι του, τόσο πιο πολύπλοκο είναι το σχέδιό του και τόσος περισσότερος χρόνος χρειάστηκε για να δημιουργηθεί). Ελέγξτε, επίσης, αν υπάρχουν σοβαρά ελαττώματα, μπαλώματα ή σκισίματα.


Η μοκέτα από τοίχο σε τοίχο παλιά «έντυνε» τα περισσότερα δωμάτια ενός σπιτιού. Σήμερα, όμως, φαίνεται ότι δεν είναι από τις πρώτες μας επιλογές. Η ζήτησή της έχει μειωθεί αρκετά και αυτό οφείλεται τόσο στο γεγονός ότι τα δάπεδα πλέον -ειδικά των νεόδμητων κατοικιών- είναι καλής ποιότητας και δεν χρειάζεται να καλύπτονται από άκρη σε άκρη, όσο και στο ότι δεν αποτελούν τόσο πρακτική λύση, αφού είναι κολλημένες στο δάπεδο, με αποτέλεσμα να μην μπορείτε να τις ξεστρώσετε το καλοκαίρι, αλλά ούτε και να τις τινάξετε ή να τις αερίσετε. Αν επιλέξετε μοκέτα, προτιμήστε αυτές με το ρέλι, που δεν απαιτούν τοποθέτηση απο τοίχο σε τοίχο.
› Οι μοκέτες είναι συνήθως μονόχρωμες και διατίθενται σε όλα τα χρώματα και τις αποχρώσεις. Οι μονόχρωμες μοκέτες δεν πνίγουν το χώρο. Οι σκουρόχρωμες, αντίθετα από ό,τι πιστεύουμε, λερώνονται πιο εύκολα από τις ανοιχτόχρωμες.
› Προτιμάτε αυτές που είναι φτιαγμένες από αγνό μαλλί, γιατί έχουν ελαστικότητα, είναι ανθεκτικές στη φθορά, καθαρίζονται εύκολα και είναι βραδύκαυστες.
› Ένα από τα βασικά πλεονεκτήματα της μοκέτας είναι ότι εξασφαλίζει πολύ μεγαλύτερη ηχομόνωση και θερμομόνωση από ό,τι τα χαλιά.
› Στην αγορά θα βρείτε και μοκέτες που είναι φτιαγμένες από τεχνητές ίνες. Κοστίζουν φθηνότερα, αλλά δεν διαθέτουν τη ζεστασιά και την υφή του μαλλιού.
› Φροντίστε να τοποθετούνται από ειδικούς τεχνίτες, ώστε να προσαρμόζονται τέλεια στις διαστάσεις και στο σχήμα του χώρου σας.
› Να ξέρετε ότι η κόλλα που θα χρησιμοποιηθεί, για να κολλήσει η μοκέτα και να σταθεροποιηθεί, είναι πολύ πιθανό να καταστρέψει τα δάπεδα του σπιτιού, ειδικά αν αυτά είναι ξύλινα.



Μην επιλέξετε τη λύση της μοκέτας απο τοίχο σε τοίχο αν εσείς ή κάποιο μέλος της οικογένειάς σας υποφέρει από αλλεργία. Ένα από τα βασικά της μειονεκτήματα είναι ότι δεν μπορεί να σηκωθεί, να τιναχθεί, να αεριστεί, να λιαστεί και γενικά να καθαριστεί όπως πρέπει, με αποτέλεσμα ο ελλιπής καθαρισμός της να ευνοεί την ανάπτυξη μικροβίων και ακάρεων. Επίσης, μη χρησιμοποιείτε μοκέτες σε δωμάτια όπου κοιμούνται παιδιά με άσθμα.




Στοιχίζουν φθηνότερα από τα χειροποίητα χαλιά και γι’ αυτό τα συναντάμε στα περισσότερα σπίτια. Δεν θα δυσκολευτείτε να βρείτε αυτό που ταιριάζει στο χώρο σας, καθώς διατίθενται σε πολλά χρώματα, σχέδια και σχήματα.
› Προτιμάτε τα λεπτά χαλιά, γιατί είναι πρακτικότερα. Μπορείτε να τα σηκώνετε πιο εύκολα, να τα τινάζετε, να τα πλένετε και γενικά να τα διατηρείτε καθαρά.
› Επιλέξτε κάποιο με αντιολισθητικό υπόστρωμα, για να μη ζαρώνει ή γλιστρά και φεύγει από τη θέση του.
› Βεβαιωθείτε ότι τα χρώματά του είναι ανεξίτηλα και δεν θα ξεβάψουν με το πλύσιμο, ούτε και θα ξεθωριάσουν με το πέρασμα του χρόνου.


● Συνιστάται να σκουπίζετε τα χαλιά σας μία φορά την εβδομάδα με ηλεκτρική σκούπα. Βέβαια, η συχνότητα του σκουπίσματος εξαρτάται και από τη χρήση του χαλιού όσο και από την πυκνότητά του. Όσο πυκνότερο είναι το πέλος του χαλιού σας, τόσο λιγότερο σκούπισμα χρειάζεται. Μην ξεχνάτε, ανά τακτά χρονικά διαστήματα, να τα σκουπίζετε και από την ανάποδη πλευρά.
● Στα χαλιά από μετάξι είναι προτιμότερο να χρησιμοποιείτε βούρτσα ξεσκονίσματος αντί για ηλεκτρική σκούπα, γιατί είναι πιο ευαίσθητα.
● Τα χρώματα του χαλιού διατηρούνται ζωντανά αν τα περνάτε πού και πού με μια μαλακιά βούρτσα που έχετε βουτήξει σε ξιδόνερο.
● Όσον αφορά τον ετήσιο καθαρισμό τους, μπορείτε να τα καθαρίσετε μόνοι σας με κάποιον ειδικό αφρό για χαλιά και μοκέτες. Ωστόσο, μία φορά στα δύο χρόνια πρέπει να τα δίνετε σε κάποιο ταπητοκαθαριστήριο, γιατί δεν τα απαλλάσσει μόνο από λεκέδες και σκόνη, αλλά τα προστατεύει από τη μούχλα και το στατικό ηλεκτρισμό, απομακρύνει τις δυσάρεστες οσμές, τα βακτηρίδια και τους οργανισμούς που επιδεινώνουν τις αλλεργίες. Αν, όμως, είναι χειροποίητα, οι ειδικοί συνιστούν πλύσιμο 1-2 φορές στα 5 χρόνια και μόνο από ειδικά ταπητοκαθαριστήρια που γνωρίζουν από χειροποίητα χαλιά.
● Είναι καλό πού και πού να βγάζετε το χαλί σας έξω να αερίζεται για 2-3 ώρες.
● Αν στο σπίτι υπάρχουν κατοικίδια (σκύλοι και γάτες), επιβάλλεται πιο εντατικός καθαρισμός. Σε αυτές τις περιπτώσεις, δεν ενδείκνυνται οι μοκέτες.
● Τα κρόσσια του χαλιού σας είναι το πιο τρωτό σημείο του. Αν καταστραφούν τα κρόσσια, απειλείται ολόκληρο το χαλί. Αν λερωθούν, το πλύσιμό τους πρέπει να γίνεται τοπικά και πολύ προσεκτικά με απορρυπαντικό και μια μαλακιά βούρτσα, προσέχοντας να μη βραχεί το πέλος.



Πριν στρώσετε το σπίτι σας με χαλιά για τη χειμερινή σεζόν, χρειάζεται μια μικρή προετοιμασία.
› Ξετυλίξτε τα και βγάλτε όλα τα αντισκορικά (π.χ. ναφθαλίνες).
› Απλώστε τα στα κάγκελα της βεράντας και αφήστε τα να αεριστούν καλά.
› Καθαρίστε καλά το δάπεδο που θα τα στρώσετε, χωρίς όμως να χρησιμοποιήσετε υγρά καθαρισμού που γυαλίζουν τα πατώματα, γιατί τα χαλιά θα γλιστρούν.
› Σκουπίστε τα για να «ζωντανέψει» το πέλος τους και, έπειτα, στρώστε τα.




Ευχαριστούμε για τη συνεργασία τον κ. Κυριάκο Ιωακειμίδη, ταπητουργό και ιδιοκτήτη του «Οίκου Ιωακειμίδη» στην Κομοτηνή, και την κ. Γιώτα Δημάκα, αλλεργιολόγο, διευθύντρια στο Αλλεργιολογικό Τμήμα του 1ου Νοσοκομείου ΙΚΑ.