Αν μόλις μάθατε ότι έχετε κάποια πέτρα στο ουροποιητικό σας σύστημα, είτε εξαιτίας ενός κολικού που σας ταλαιπώρησε ξαφνικά είτε τυχαία σε μια εξέταση, μην πανικοβληθείτε. Για να απαλλαγείτε από τις πέτρες και κυρίως από τον έντονο πόνο που μπορεί να τις συνοδεύσει, υπάρχουν πολλοί τρόποι. Μάλιστα, αυτό που συστήνουν ανεπιφύλαχτα όλοι οι γιατροί είναι η μεγάλη κατανάλωση νερού – μέθοδος απλή και ασφαλώς χωρίς καμία παρενέργεια. Ο γιατρός όμως, δεν θα σας ανακουφίσει απλώς από τα συμπτώματα, αλλά θα βρει και την καταλληλότερη λύση για την περίπτωσή σας.


Όταν συγκεντρώνονται μεγάλες ποσότητες αλάτων στα ούρα, σχηματίζονται κρύσταλλοι (άμμος), στους οποίους επικάθεται συνήθως και ασβέστιο. Oι κρύσταλλοι αυτοί ενώνονται και δημιουργούν πέτρες. Το μέγεθός τους ποικίλλει. Μικρές πέτρες (3-8 χιλιοστά περίπου) εμφανίζονται σε όλα τα όργανα του ουροποιητικού συστήματος (νεφρά, ουρητήρας, ουροδόχος κύστη). Μεγαλύτερες σχηματίζονται κυρίως στα νεφρά και στην ουροδόχο κύστη. Μάλιστα, η λεγόμενη κοραλλιοειδής λίθος, που μοιάζει με κοράλλι, μπορεί να «γεμίσει» ολόκληρο το νεφρό.


Υπάρχουν πέτρες που σχηματίζονται στα νεφρά, παραμένουν εκεί και μεγαλώνουν. Oι ίδιες μπορεί να κατεβούν προς τον ουρητήρα και να σφηνώσουν σε κάποιο σημείο του ή να προχωρήσουν ακόμη περισσότερο και να φτάσουν στην ουροδόχο κύστη. Επίσης, είναι πιθανό να σχηματιστούν εξαρχής πέτρες στην ουροδόχο κύστη, λόγω κάποιου προβλήματος στην περιοχή. Για παράδειγμα, εάν ένας άνδρας έχει υπερτροφία προστάτη ή ένα στένωμα στην ουρήθρα, ενδέχεται η κύστη του να μην αδειάζει από τα ούρα και τα άλατα που συγκεντρώνονται να δημιουργήσουν πέτρες.


Εμφανίζονται κυρίως σε ανθρώπους ηλικίας 20-40 ετών. Το πρόβλημα εντοπίζεται πιο συχνά στους άνδρες σε σχέση με τις γυναίκες. Επίσης, πέτρες εμφανίζει περίπου το 2-3% των παιδιών.


Oρισμένες κληρονομικές παθήσεις ευνοούν την εμφάνιση λιθίασης. Η πιο συνηθισμένη είναι η κυστινουρία, δηλαδή η παρουσία κυστίνης (ενός αμινοξέος) στα ούρα. Αν λοιπόν ένας γονέας έχει αυτή την πάθηση, είναι πιθανό να αντιμετωπίσει και το παιδί του αντίστοιχα προβλήματα.


Αν και υπάρχει το ενδεχόμενο να μην καταλάβετε ότι έχετε πέτρα στο ουροποιητικό και να το μάθετε τυχαία, κάνοντας κάποια εξέταση, υπάρχουν ορισμένα συμπτώματα που δίνουν οι πέτρες: Αν αρχίσει η πέτρα να κινείται, θα σας προκαλέσει πόνο, που μπορεί να είναι και ιδιαίτερα οξύς (κολικός του νεφρού). Ενδέχεται, επίσης, να δείτε αίμα στα ούρα σας (αιματουρία). Έντονο πόνο θα νιώσετε κι όταν η πέτρα κατεβαίνει προς τα κάτω, δηλαδή στην περιοχή του ουρητήρα ή της ουροδόχου κύστης.
O πόνος αυτός μπορεί να ξεκινάει από την περιοχή της κοιλιάς και να αντανακλάται στα γεννητικά όργανα.


Εάν διαπιστώσετε κάποιο από τα παραπάνω συμπτώματα, επισκεφτείτε το γιατρό σας. Αρχικά θα κάνετε μια γενική εξέταση ούρων και μια καλλιέργεια, για να αποκλειστεί το ενδεχόμενο ανάπτυξης μικροβίων. Απαραίτητο είναι επίσης ένα υπερηχογράφημα άνω-κάτω κοιλίας και μια ακτινογραφία νεφρών, ουρητήρα και κύστης. Αν ο γιατρός σας το κρίνει απαραίτητο, ίσως χρειαστεί να κάνετε και άλλες εξετάσεις, όπως γενική αίματος, πυελογραφία και αξονική τομογραφία.


Ανάλογα με το μέγεθος της πέτρας, το σημείο όπου έχει εμφανιστεί και τα συμπτώματα που δίνει, ο γιατρός θα καθορίσει και την αγωγή που θα ακολουθήσετε.
• Αν διαπιστώσει ότι έχετε απλώς λίγη άμμο ή μια πολύ μικρή πέτρα, τότε πιθανότατα δεν θα σας προτείνει κάτι ιδιαίτερο. Μόνο να πίνετε πολλά υγρά, για να κατέβει η άμμος ή η πέτρα και να αποβληθεί από τα ούρα. Για τον πόνο θα σας συστήσει αναλγητικά ή και σπασμολυτικά και αντιφλεγμονώδη.
• Μια μικρή πέτρα (3-8 χιλιοστών) στα νεφρά ή ψηλά στον ουρητήρα μπορεί να αφαιρεθεί με εξωσωματική λιθοτριψία. Με τη χρήση ειδικής τεχνολογίας, θα σπάσουν την πέτρα σε μικρότερα κομμάτια, ώστε να αποβληθεί μόνη της από τον οργανισμό. Μια άλλη τεχνική είναι η ουρητηρολιθοτριψία, που εφαρμόζεται για την αφαίρεση πέτρας από τον ουρητήρα. Ένα ειδικό εργαλείο που περνά μέσα από την ουροδόχο κύστη διαλύει την πέτρα με laser ή βαλλιστικά κύματα. Με ειδικά εργαλεία, μπορεί να αφαιρεθεί και κάποια πέτρα που βρίσκεται στην ουροδόχο κύστη.
• Η ανοιχτή χειρουργική επέμβαση, όπως και η διαδερμική μέθοδος, ενδείκνυται για την αφαίρεση μιας μεγάλης πέτρας από οποιοδήποτε όργανο του ουροποιητικού. Επίσης, με ανοιχτό χειρουργείο μπορεί να αφαιρεθεί και μια πέτρα που έχει σφηνωθεί σε ένα σημείο του ουρητήρα ή της ουροδόχου κύστης και δεν μπορεί να κατέβει ή όταν μια πέτρα δεν έχει σπάσει σε πολύ μικρά κομμάτια μετά από εξωσωματική λιθροτριψία.


Αν η πέτρα στο νεφρό δημιουργεί επιμόλυνση στα ούρα (επειδή φράζει το νεφρό ή επειδή έχει και μικρόβια), είναι πιθανό να πάθετε πυελονεφρίτιδα, που εμφανίζεται με πόνο, υψηλό πυρετό και αίσθημα καύσου κατά την ούρηση. Η πυελονεφρίτιδα είναι και η πιο επικίνδυνη κατάσταση που μπορεί να προκαλέσει μια πέτρα. Αν μείνει αθεράπευτη, μπορεί να οδηγήσει σε μόνιμες βλάβες των νεφρών και σε σηψαιμία. Σε αυτή την περίπτωση, απαιτείται άμεση νοσοκομειακή αντιμετώπιση με χορήγηση αντιβιοτικών και έπειτα αφαίρεση της πέτρας.


1. Όταν έχω πέτρα στο ουροποιητικό και πονάω, να πίνω νερό;
Δεν θα πρέπει να κάνετε κάτι τέτοιο, γιατί η πέτρα θα μετακινηθεί κι άλλο, προκαλώντας σας ακόμη μεγαλύτερο πόνο. Το σωστό είναι να ξαπλώσετε, να βάλετε μια θερμοφόρα στο σημείο όπου πονάτε και να πάρετε αναλγητικά ή αντιφλεγμονώδη, σύμφωνα με τις οδηγίες του γιατρού σας. Πολύ νερό πρέπει να πίνετε όταν έχετε πέτρα, δεν πονάτε και θέλετε να τη βοηθήσετε να κατέβει.

2. Η υπερβολική πρόσληψη ασβεστίου μπορεί να δημιουργήσει πέτρες;
Σύμφωνα με πρόσφατες επιστημονικές μελέτες, η μεγάλη πρόσληψη ασβεστίου αυξάνει τις πιθανότητες για το σχηματισμό λίθων στο ουροποιητικό. Επιπλέον, αυξάνεται η συγκέντρωσή του στα ούρα, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται πιο εύκολα οι πέτρες. Όταν είναι επιβεβλημένη η χρήση σκευασμάτων ασβεστίου, όπως για παράδειγμα σε περιπτώσεις εγκυμοσύνης, οστεοπόρωσης κλπ., επιβάλλεται η κατανάλωση άφθονου νερού.

3. Πίνω αφεψήματα βοτάνων για να διαλυθεί η πέτρα. Είναι επικίνδυνο για την υγεία μου;
Η κλασική ιατρική υποστηρίζει να μην καταφεύγετε σε τέτοιου είδους λύσεις, επειδή τα διάφορα αφεψήματα δεν είναι πάντα αθώα. Αν επιμένετε πάντως να τα πίνετε, καλό είναι να γνωρίζετε ότι «λειτουργούν» βοηθώντας την πέτρα να κατέβει, επειδή έχουν έντονη διουρητική δράση. Γι’ αυτό και υπάρχει πάντα ο κίνδυνος να σας προκαλέσουν κολικό. Είναι ωστόσο πάντα ασφαλές να πίνετε μεγάλες ποσότητες νερού.

4. Μετά τη θεραπεία, τι να κάνω για να μην εμφανιστούν ξανά οι πέτρες;
α) Γενικά πρέπει να πίνετε πολύ νερό (περίπου 10-11 ποτήρια την ημέρα). Έτσι, ακόμη και στην περίπτωση που έχετε ήδη άμμο, θα αποβληθεί από τον οργανισμό σας και δεν θα σχηματίσει πέτρες.
β) Επιπλέον, θα πρέπει να τρέφεστε ισορροπημένα, αποφεύγοντας το πολύ λίπος και το αλάτι.
γ) Καλό είναι επίσης να ασκείστε, γιατί με αυτό τον τρόπο βοηθάτε την άμμο ή τις πέτρες που τυχόν υπάρχουν να κατέβουν.