Τοκετός: Τι νιώθει το μωρό;

Το μωρό είναι έτοιμο για το μεγάλο βήμα. Περνάει ήρεμα τις τελευταίες του μέρες στην κοιλιά της μαμάς. Έχει μεγαλώσει αρκετά, είναι πια ψηλό και βαρύ, και έτσι δεν μπορεί να κάνει πολλές κινήσεις στον περιορισμένο του χώρο – εκτός, βέβαια, από το να πιπιλίζει τον αντίχειρά του. Μερικές φορές παθαίνει λόξιγκα, και τότε η μαμά κρατάει σφιχτά την κοιλιά της, που ανεβοκατεβαίνει ρυθμικά. Το μωράκι αισθάνεται πια πολύ καθαρά και πολύ κοντά στο δερματάκι του τα καθησυχαστικά χάδια της μαμάς κάθε φορά που προσπαθεί να τεντωθεί και ζορίζεται. Πού και πού συμβαίνει κάτι που διαταράσσει την ηρεμία του: το σπιτάκι του, δηλαδή η μήτρα της μαμάς, κινείται (πρόκειται για τις προπαρασκευαστικές ωδίνες). Δηλαδή, τα τοιχώματά της κλίνουν προς τα μέσα, στενεύουν και πιέζουν το μωράκι. Όταν συμβαίνει αυτό, η μαμά σταματάει ό,τι κάνει, παίρνει βαθιές ανάσες και η καρδιά της χτυπά πιο δυνατά και πιο γρήγορα. Χαϊδεύει την κοιλιά της και του μιλά με την απαλή φωνή της – που εκείνο τη γνωρίζει πια καλά πια. Τα χάδια και τα λόγια της ηρεμούν το μωρό και του αρέσουν πολύ ύστερα από αυτό το παράξενο και ανησυχητικό ταρακούνημα.

Όταν ξεκινάει ο τοκετός

Οι δονήσεις και οι αναταραχές στην κοιλιά έχουν αρχίσει να γίνονται όλο και πιο έντονες. Ευτυχώς, όμως, το μωράκι αισθάνεται δυνατό, ξεκούραστο και γεμάτο ενέργεια. Όλο και πιο συχνά νιώθει τη φωλίτσα του, που μέχρι πρότινος ήταν το πιο γαλήνιο καταφύγιο του κόσμου, να ταράζεται λες και γίνεται σεισμός. Αισθάνεται λες και το τραβούν, το σπρώχνουν, το πιέζουν από παντού, σχεδόν νιώθει να συνθλίβεται. Και το μόνο που μπορεί να κάνει είναι να αφήνεται σε αυτή την απερίγραπτη και άγνωστη δύναμη, που το πιέζει και το μετακινεί προς τα κάτω, προς τις άκρες της σπηλιάς του, εκεί όπου είναι ακόμη πιο στενά. Και κάτι άλλο, όμως, έχει αλλάξει: Μέχρι πρότινος ένιωθε το κεφαλάκι του να ακουμπά προστατευμένο σε κάτι μαλακό, γνώριμο και ασφαλές. Τώρα αισθάνεται από κάτω του ένα ασυνήθιστο κενό και κάτι πολύ σκληρό που του φράζει την έξοδο. Πώς, λοιπόν, θα το ξεπεράσει αυτό το εμπόδιο; Γιατί πρέπει να το ξεπεράσει, νιώθει ότι πρέπει να το ξεπεράσει. Και να τι κάνει: Στην αρχή αποστρέφει το κεφάλι του μακριά από το εμπόδιο, γιατί καταλαβαίνει ότι δεν πρόκειται να το περάσει ποτέ με μια… κατά μέτωπο επίθεση. Όχι. Αυτό που χρειάζεται -σκέφτεται- είναι στρατηγική, δηλαδή να γίνει ευέλικτο και υποχωρητικό. Έτσι, μαζεύει το κεφάλι του πάνω στο στήθος του και προσπαθεί να γίνει σαν μια μικρή μπαλίτσα. Αρχίζει να πιέζει, να περιστρέφει το κεφάλι του και σιγά-σιγά προσπερνάει το σκληρό σαν κόκαλο εμπόδιο που του έφραζε το δρόμο. Ένας πολύ δυνατός «πόνος» σπρώχνει το κεφαλάκι του προς τα εμπρός. Έχει πια αφήσει πίσω του το πιο στενό κομμάτι της στενωπού, από τη στιγμή που προσπέρασε το σκληρό εμπόδιο. Τώρα, όμως, έχει αρχίσει να αναρωτιέται πού ακριβώς οδηγεί αυτός ο δρόμος στον οποίο μπήκε…

Λίγο πριν από τις εξωθήσεις

Η ηρεμία κάνει καλό στο μωρό. Οι δονήσεις στο σπιτάκι του δεν το τρομάζουν πια τόσο πολύ, κι αυτό γιατί υπάρχουν αυτές οι ανάπαυλες ησυχίας που το βοηθούν να γεμίσει τις μπαταρίες του. Σε αυτά τα διαλείμματα, η μαμά αναπνέει κανονικά και ήρεμα. Όλα μοιάζουν σχεδόν όπως τον παλιό καλό καιρό. Όμως, το μωρό αισθάνεται ότι αυτή η ησυχία δεν μπορεί να κρατήσει για πολύ. Οι υπέροχες στιγμές γαλήνης ακολουθούν απλώς τις έντονες αναταραχές, και είναι για το μωρό μόνο μια ευχάριστη ανάπαυλα, κάτι σαν παρηγοριά για τις έντονες στιγμές που περνάει. Να, πάλι ξεκίνησαν οι αναταραχές στο σπιτάκι του. Αυτή τη φορά, το διάλειμμα διήρκεσε πιο λίγο, οι ρυθμοί έχουν ανέβει και όλα γίνονται πιο γρήγορα, πιο έντονα. Το μικρούλι έχει χάσει πια… το λογαριασμό: ταρακούνημα, διάλειμμα, ταρακούνημα, μίνι διάλειμμα, βίαιο ταρακούνημα, μεγάλο διάλειμμα. Και από τη μαμά δεν έχει πια κανένα μήνυμα. Εδώ και αρκετή ώρα δεν έχει χαϊδέψει την κοιλιά της και δεν του έχει μιλήσει με τη γλυκιά φωνή της.

Επιτέλους, στο φως!

Αν και όλα όσα συμβαίνουν τα ζει για πρώτη φορά, ωστόσο το μωράκι ξέρει ακριβώς τι πρέπει να κάνει. Σαν ένας μικρός μάγος που απελευθερώνεται από τις αλυσίδες του, σαν ένας χορευτής κλασικού χορού, το μωράκι, με αρμονικές κινήσεις, σπρώχνει το σωματάκι του έξω από τη λεκάνη, με κατεύθυνση το φως. Η μαμά βοηθάει το μικρό σε αυτή την προσπάθειά του, το πιέζει με όλη της τη δύναμη προς τα κάτω. Το μωρό αισθάνεται πως ανοίγει η σπηλιά του. Ακόμη, όμως, είναι πολύ μικρή και στενή για το μωρό η πύλη για τον έξω κόσμο, κι έτσι όλο και γλιστρά και πάλι πίσω. Όμως, η αντίσταση όλο και χαλαρώνει, και τελικά το μωρό, ύστερα από προσπάθειες και πιέσεις, τα καταφέρνει να περάσει το κεφαλάκι του από την πύλη. Η τελευταία δυσκολία είναι να καταφέρει να περάσει και το υπόλοιπο σώμα του από την έξοδο. Κανένα πρόβλημα! Με αρμονικές λεπτές κινήσεις, το μωράκι στριφογυρνά τους ώμους του μέχρι να χωρέσουν στο άνοιγμα. Γλιστρά έξω από το σκοτάδι, τη ζέστη, τον περιορισμένο παλιό του κόσμο, στο φως, στο κρύο, στον απέραντο κόσμο.

Μαμά + μωρό = Μια αχτύπητη ομάδα

Όπως λένε οι ειδικοί, όταν ένα μωρό είναι έτοιμο να γεννηθεί, το δείχνει και είναι συνεργάσιμο στον τοκετό. Όταν, όμως, δεν θέλει να αφήσει τη φωλίτσα του, τότε η διαδικασία γίνεται πιο δύσκολη. Υπάρχουν πολλές στιγμές στη διάρκεια του τοκετού στις οποίες το μωρό πρέπει να κάνει ακριβώς τις σωστές κινήσεις (π.χ. να γυρίσει το κεφάλι του, να το σκύψει, να στριφογυρίσει σαν βίδα στη λεκάνη). Μπορούν να γίνουν όλα αυτά αυτόματα, από μόνα τους, ερήμην του μωρού; Μάλλον όχι… Το μωρό πρέπει να συμμετέχει, να συνεργαστεί. Αν δεν το κάνει, τότε όλη η διαδικασία του τοκετού διαρκεί περισσότερο και όλα γίνονται πιο δύσκολα. Μερικά μωρά, παρ’ όλες τις εξωθήσεις, τις ωδίνες και τους καλούς καρδιακούς παλμούς, δεν κινούνται ούτε εκατοστό μπροστά. Αντίθετα, κάποια άλλα πιέζουν με τα ποδαράκια τους το σώμα τους μπροστά, ώστε να μπορέσουν να εκμεταλλευτούν σωστά ακόμη και την πιο αδύναμη εξώθηση.

Με τη συνεργασία του Βασίλη Παπαδημητρίου (χειρουργός – μαιευτήρας – γυναικολόγος).