Η αντικαπνιστική πολιτική που εφαρμόζεται τα τελευταία χρόνια και στη χώρα μας έχει τα πρώτα ενθαρρυντικά αποτελέσματα. Η Ομάδα Διακοπής Καπνίσματος της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας (ΕΠΕ) στέλνει αισιόδοξο μήνυμα, καθώς αποτελέσματα πρόσφατης έρευνάς της δείχνουν ότι σχεδόν οι μισοί καπνιστές στην Ελλάδα επιθυμούν να κόψουν τη βλαβερή αυτή συνήθεια μέσα στο επόμενο εξάμηνο. Από την έρευνα όμως προέκυψαν κι άλλα εξαιρετικά ενδιαφέροντα συμπεράσματα. Ενα από αυτά είναι ότι οι καπνιστές στην πλειονότητά τους δεν γνωρίζουν ότι μπορούν να κόψουν το κάπνισμα με ιατρική βοήθεια γρήγορα και αποτελεσματικά. Ως εκ τούτου εντατικοποιείται η ανάγκη για περαιτέρω ενημέρωση του κοινού σχετικά με τη λειτουργία των Ιατρείων Διακοπής Καπνίσματος.
Ειδικότερα, στην έρευνα έλαβαν μέρος 800 καπνιστές από την Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη, τη Λάρισα και το Ηράκλειο Κρήτης. Από αυτούς το 45% των καπνιστών δήλωσε αποφασισμένο να κόψει το κάπνισμα εντός των επόμενων έξι μηνών. Παράλληλα, διπλασιάστηκε το ποσοστό των καπνιστών που επιχείρησαν να κόψουν το τσιγάρο τα τελευταία δύο χρόνια. Το 61% αυτών ανήκει στο ηλικιακό γκρουπ 30 ως 40 ετών, γεγονός που αποδεικνύει ότι πλέον και οι νέοι έχουν συνειδητοποιήσει τη μεγάλη σημασία της διακοπής του καπνίσματος για τη βελτίωση της ποιότητας της ζωής τους. Ως κυριότερος λόγος για τη διακοπή του καπνίσματος καταγράφεται η υγεία, με ποσοστό 66%. Ακολουθεί ο οικονομικός παράγοντας με ποσοστό 20%.
Τα ποσοστά επιτυχίας για τη διακοπή του τσιγάρου πολλαπλασιάζονται στα Ιατρεία Διακοπής Καπνίσματος και αγγίζουν το 65%. Παρ’ όλο που ένα μεγάλο ποσοστό (54%) καπνιστών δήλωσε ότι γνωρίζει τα Ιατρεία Διακοπής Καπνίσματος, λιγότεροι από τους μισούς γνώριζαν ότι τα συγκεκριμένα ιατρεία λειτουργούν στα περισσότερα δημόσια νοσοκομεία της χώρας και απαρτίζονται από ομάδα γιατρών ειδικών στη διακοπή καπνίσματος (μεγάλη μερίδα νομίζει ότι είναι ιδιωτικά κέντρα που πληρώνεις για εναλλακτικές μεθόδους). Ακόμη κι αυτοί που είχαν καλύτερη εικόνα για τα εν λόγω ιατρεία δεν ήξεραν πώς μπορούν να κλείσουν ραντεβού (71%) – δηλαδή ότι πρέπει να καλέσεις το 1535 (γραμμή ΙΑΣΙΣ), όπως γίνεται για όλα τα ραντεβού στα νοσοκομεία. Επίσης, μόλις το 34% γνωρίζει ότι πλέον υπάρχει και ασφαλές φάρμακο ειδικό για τη διακοπή του καπνίσματος.
Τα Ιατρεία Διακοπής Καπνίσματος μπορούν να βοηθήσουν τους καπνιστές να διακόψουν το τσιγάρο γρήγορα, οικονομικά και αποτελεσματικά. Δυστυχώς όμως από τα ευρήματα της έρευνας προκύπτει ότι οι καπνιστές δεν έχουν τη σωστή πληροφόρηση. Συγκεκριμένα, πιστεύουν ότι απαιτούνται 1.000 ευρώ για να λάβει κάποιος την ολοκληρωμένη παρακολούθηση και αγωγή. Η αλήθεια είναι ότι το κόστος ανέρχεται σε μόλις 5 ευρώ για την επίσκεψη σε νοσοκομείο συν – αν χρειαστεί – το κόστος του φαρμάκου για δύο ως τρεις μήνες, εφόσον πλέον αυτό δεν αποζημιώνεται από τα ασφαλιστικά ταμεία. Επίσης, πιστεύουν ότι απαιτούνται πολλοί μήνες, ενώ στην πραγματικότητα ο χρόνος θεραπείας είναι μικρός, αφού συνήθως στα Ιατρεία Διακοπής Καπνίσματος ο επιθυμητός στόχος επιτυγχάνεται από τον πρώτο μήνα.
Επιπρόσθετα στη δυσκολία απεξάρτησης από το τσιγάρο ήρθε και η νέα τάση για το ηλεκτρονικό τσιγάρο, η οποία υιοθετήθηκε από χιλιάδες καπνιστές. Οι ειδικοί επιστήμονες, εκπρόσωποι της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας, δηλώνουν ότι δεν υπάρχει επιστημονική τεκμηρίωση της ασφάλειας του ηλεκτρονικού τσιγάρου και επομένως δεν μπορεί η μέθοδος αυτή να υποστηριχθεί ως επιστημονική θεραπευτική προσέγγιση της διακοπής του καπνίσματος. «Παράλληλα, υπάρχουν διεθνείς μελέτες, και μάλιστα πρόσφατα και από τη χώρα μας, που αποδεικνύουν την επικινδυνότητα του ηλεκτρονικού τσιγάρου» τονίζουν.
Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι για το ίδιο το τσιγάρο μόλις τη δεκαετία του 1970 αποδείχτηκε επιστημονικά ότι προκαλεί καρκίνο του πνεύμονα. «Θέλουμε έτσι να τονίσουμε», σημειώνουν, «ότι κατά το χρονικό διάστημα που απαιτείται για να γίνουν έγκυρες ερευνητικές μελέτες, ώστε να αποδειχθεί η ασφάλεια ενός προϊόντος, δεν πρέπει να χρησιμοποιείται αυθαίρετα το προϊόν αυτό για κερδοσκοπικούς λόγους».

Η νικοτίνη πιο εθιστική και από την κοκαΐνη

Συνολικά το 60% των καπνιστών δήλωσε ότι έχει κάνει τουλάχιστον μία προσπάθεια να κόψει το κάπνισμα χωρίς επιτυχία. Αυτό είναι απόλυτα αναμενόμενο τη στιγμή που η εξάρτηση από τη νικοτίνη είναι ισχυρότερη κι από αυτήν κάποιων ναρκωτικών, όπως η κοκαΐνη. Ετσι η διακοπή του καπνίσματος είναι ιδιαίτερα δύσκολη όταν γίνεται με ατομική και μόνο προσπάθεια (αναφερόμενα ποσοστά επιτυχίας 3% – 5%). Επιπλέον, ακόμη και οι λίγοι που τα καταφέρνουν και δηλώνουν αποφασισμένοι να παραμείνουν μακριά από το τσιγάρο συχνά υποτροπιάζουν. Τα ποσοστά αυτά είναι ιδιαίτερα χαμηλά ακόμη κι όταν υπάρχει ιατρικός λόγος που επιβάλλει τη διακοπή καπνίσματος, όπως στους ανθρώπους που έχουν υποστεί έμφραγμα (14%). Τα παραπάνω στοιχεία φαίνεται να αγνοούνται από τους καπνιστές, καθώς το 57% των ερωτηθέντων πιστεύει ότι μπορεί να κόψει το κάπνισμα μόνο με τη δύναμη της θέλησής του.