Παρ’ όλα αυτά, όλες αυτές οι αντιλήψεις κάθε άλλο παρά σωστές είναι. Oι γυναίκες μπαίνουν κατά μέσο όρο στην εμμηνόπαυση στα 51-52 τους χρόνια και συνεχίζουν να θεωρούνται νέες, καθώς έχουν ακόμα μπροστά τους τουλάχιστον άλλα 30 χρόνια υγιούς και παραγωγικής ζωής. Όσο για τα όποια προβλήματα επιφέρει η κλιμακτήριος και η εμμηνόπαυση σε ορισμένες περιπτώσεις, η επιστήμη στις μέρες μας έχει πολλές προτάσεις για να βοηθήσει τις γυναίκες.
Η κλιμακτήριος, που διαρκεί συνήθως 1-2 χρόνια, αλλά μπορεί να φτάσει και τα 5-6, είναι η περίοδος μετάβασης από την αναπαραγωγική ηλικία στην εμμηνόπαυση. Oυσιαστικά, στην κλιμακτήριο ξεκινούν οι διαταραχές κύκλου, που στην αρχή γίνονται μικρότεροι, παραδείγματος χάρη από 28 ημέρες μπορεί ο κύκλος να μικρύνει στις 24-26 ημέρες, αργότερα γίνονται αραιότεροι (π.χ. κάθε 2-3 μήνες), μέχρι να σταματήσουν τελείως. Όταν οι κύκλοι αρχίσουν να γίνονται ακανόνιστοι, είναι σκόπιμο να κάνετε έναν αιματολογικό ορμονικό έλεγχο και ένα υπερηχογράφημα μήτρας-ωοθηκών, ώστε να είναι σίγουρο ότι οι ανωμαλίες του κύκλου οφείλονται στην εμμηνόπαυση. Αν επιβεβαιωθεί η κλιμακτήριος, τότε χρειάζεται να γίνουν οι εξετάσεις (έλεγχος βάσης) που συστήνουν οι ειδικοί και να αποφασιστεί αν είναι απαραίτητο να πάρετε κάποια ειδική θεραπεία (π.χ. για την πρόληψη ή την αντιμετώπιση της οστεοπόρωσης). Κατά τη διάρκεια της κλιμακτηρίου, η πιθανότητα κύησης είναι χαμηλή μεν, υπαρκτή δε, γι’ αυτό δεν πρέπει να σταματά η αντισύλληψη. Κατά την περίοδο αυτή, συνεχίζουν να παράγονται οιστρογόνα, σε περιορισμένο βαθμό, μέχρι τα επίπεδά τους να φτάσουν να είναι τελικά πολύ χαμηλά.
Καταρχήν θα πρέπει να γνωρίζετε ότι δεν έχουν όλες οι γυναίκες ενοχλητικά συμπτώματα στην περίοδο της κλιμακτηρίου. Μάλιστα, το 20% των γυναικών δεν έχουν καθόλου συμπτώματα, το 60% έχουν ήπια συμπτώματα και το 20% βαριά. Το αν μια γυναίκα θα έχει ή όχι συμπτώματα στην κλιμακτήριο δεν μπορεί εύκολα να προβλεφθεί. Oι ειδικοί εξηγούν ότι οι γυναίκες που έχουν έντονο προεμμηνορρυσιακό σύνδρομο μπορεί να βιώσουν πιο «άσχημα» την κλιμακτήριο, επειδή το νευρικό τους σύστημα είναι πιο ευαίσθητο στις ορμονικές αλλαγές. Το ίδιο μπορεί να συμβεί και με γυναίκες που έχουν πάθει κατάθλιψη λοχείας, αλλά και με όσες έχουν χειρουργική εμμηνόπαυση (π.χ. λόγω αφαίρεσης της μήτρας, επειδή υπήρχαν μεγάλα ινομυώματα), επειδή η πτώση των ορμονών είναι πολύ απότομη. Επειδή τα συμπτώματα αυτά έχουν να κάνουν με τη διακοπή παραγωγής οιστρογόνων από τις ωοθήκες, όλα εξαρτώνται και από το πόσο χαμηλά θα φτάσουν τελικά τα επίπεδα των οιστρογόνων στον οργανισμό. Oι ορμόνες αυτές επηρεάζουν τη λειτουργία της μήτρας, του κόλπου, των μαστών, επιδρούν άμεσα και έμμεσα στη λειτουργία άλλων οργάνων και επίσης επηρεάζουν τον ψυχισμό της γυναίκας.
Τα συμπτώματα που συχνά απασχολούν τις γυναίκες στην κλιμακτήριο (το κλιμακτηριακό σύνδρομο δηλαδή, που αποτελεί τη βασικότερη άμεση επίπτωση της εμμηνόπαυσης) είναι:
●Εξάψεις (αίσθηση ζεστού και κρύου), φουντώματα, εφιδρώσεις.
●Έλλειψη σεξουαλικού ενδιαφέροντος, ξηρότητα του κόλπου, που έχει ως συνέπεια τον πόνο κατά την ερωτική επαφή (δυσπαρευνία), την αύξηση των λοιμώξεων στην περιοχή του κόλπου, καθώς και διαταραχές της ούρησης (απώλεια ούρων και επιτακτική ούρηση).
●Ψυχοσυναισθηματική αστάθεια, ευερεθιστότητα, ξεσπάσματα κλάματος, αίσθημα κόπωσης, αϋπνία και απώλεια ενδιαφέροντος για τις συνήθεις ασχολίες.
Περίπου το 50% των γυναικών φθάνουν στην εμμηνόπαυση γύρω στα 50 τους χρόνια και το 95% των γυναικών έχουν πια μπει στην εμμηνόπαυση μέχρι την ηλικία των 56 ετών. Η ακριβής ηλικία που θα μπει η κάθε γυναίκα στην εμμηνόπαυση δεν μπορεί να προβλεφθεί, αν και θεωρείται ότι η ηλικία εμμηνόπαυσης της μητέρας μπορεί να αποτελέσει σημείο-οδηγό. Γενικά, η εμμηνόπαυση ξεκινάει νωρίτερα σε όσες γυναίκες καπνίζουν και σε όσες έχουν εκτεθεί σε τοξικούς παράγοντες και ακτινοβολία. Όσον αφορά τις παχύσαρκες γυναίκες, που έχει γίνει πολύς λόγος ότι μπαίνουν νωρίτερα στην εμμηνόπαυση, η αλήθεια είναι ότι επειδή έχουν πιο πολλά οιστρογόνα -λόγω λίπους-, έχουν ίσως πιο παρατεταμένη κλιμακτήριο. Από την άλλη πλευρά, η εμμηνόπαυση που συμβαίνει πολύ νωρίς, πριν τα 40 (πρώιμη ωοθηκική ανεπάρκεια), είναι συνήθως κληρονομική και συμβαίνει στο 1-2% των γυναικών.
Πώς θα την προλάβετε
Η οστεοπόρωση είναι ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα που μπορεί να απασχολήσουν τις γυναίκες στην εμμηνόπαυση. Άλλωστε, μια αργή συρρίκνωση της οστικής μάζας παρατηρείται τόσο στις γυναίκες όσο και στους άνδρες ήδη από την ηλικία των 35 ετών. Κατά τη διάρκεια της εμμηνόπαυσης, η μείωση των επιπέδων των οιστρογόνων προκαλεί αυξημένη απώλεια ασβεστίου από τα οστά.
●Αν η μέτρηση οστικής πυκνότητας είναι φυσιολογική, τότε δεν χρειάζεται να πάρετε κάποιο ειδικό σκεύασμα. Μόνο αν δεν παίρνετε την απαιτούμενη ποσότητα από τη διατροφή σας ίσως χρειαστείτε συμπλήρωμα ασβεστίου (που περιλαμβάνει κατά κανόνα και βιταμίνη D). Τα σκευάσματα αυτά πρέπει να λαμβάνονται καθημερινά (1-2 την ημέρα, ανάλογα με την πρόσληψη ασβεστίου από τη διατροφή).
●Αν η μέτρηση της οστικής πυκνότητας δείξει ότι υπάρχει κάποιο πρόβλημα, τότε θα πρέπει είτε να ακολουθήσετε ειδική θεραπεία για την οστεοπόρωση (κυκλοφορούν πολλά σκευάσματα – όχι μόνο ορμονικά), που περιορίζει την αποικοδόμηση των οστών, είτε να ακολουθήσετε ορμονική θεραπεία, που προστατεύει από την οστική απώλεια.
Μια ισορροπημένη διατροφή με πολλά φρούτα, λαχανικά και τρόφιμα πλούσια σε ασβέστιο συμβάλλει στη διατήρηση της υγείας των οστών. Όσον αφορά το ασβέστιο, η συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη είναι 1.500 mg ασβεστίου για τις γυναίκες στην εμμηνόπαυση. Για να το καταλάβουμε: Αν μια γυναίκα δεν τρώει καθόλου γαλακτοκομικά, παίρνει από τη διατροφή περίπου 500 mg ασβεστίου. Η κάθε μερίδα γαλακτοκομικών προσθέτει περίπου 250 mg ασβεστίου. Oπότε, χρειάζονται 3-4 μερίδες γαλακτοκομικών την ημέρα.
Αυτές οι 3-4 μερίδες αντιστοιχούν σε:
●100 γρ. γραβιέρα, κεφαλογραβιέρα, κεφαλοτύρι, έμενταλ ή παρμεζάνα, που είναι τα πιο πλούσια σε ασβέστιο τυριά.
●4 ποτήρια γάλα (ημιαποβουτυρωμένο).
●2 ποτήρια γάλα και 100 γρ. φέτα.
●1 γιαούρτι, 1 ποτήρι γάλα και 1 κομμάτι τυρί.
Εκτός από τα γαλακτοκομικά, αρκετό ασβέστιο περιέχουν και οι σαρδέλες, η αθερίνα, η πέστροφα, ο σολομός, το σπανάκι, το σουσάμι και τα αμύγδαλα. Εκτός όμως από τα τρόφιμα που περιέχουν ασβέστιο, υπάρχουν και κάποια στοιχεία, όπως είναι η βιταμίνη D (που τη συνθέτουμε κυρίως μέσω του ήλιου) και ο φώσφορος (τον βρίσκουμε κυρίως στα κρέατα, τα ψάρια και τα πουλερικά), που βοηθούν σημαντικά στην απορρόφηση του ασβεστίου από τον οργανισμό. Αντίθετα, υπάρχουν και κάποια άλλα τρόφιμα, στοιχεία ή συνήθειες που «υπονομεύουν» την απορρόφηση του ασβεστίου από τον οργανισμό. Αυτά είναι:
●Oι πρωτεΪνες: Η υπερκατανάλωσή τους προκαλεί την αποβολή του ασβεστίου από τα ούρα, ενώ η κατανάλωσή τους σε μέτριο βαθμό βοηθά στην απορρόφησή του.
●Το αλάτι: Η υπερκατανάλωσή του φαίνεται να σχετίζεται με την οστεοπόρωση.
●Η καφεΪνη και το αλκοόλ:Φαίνεται να παρεμποδίζουν την εναπόθεση του ασβεστίου στα οστά.
●Το κάπνισμα: Σύμφωνα με κάποιες έρευνες, εμποδίζει τον οργανισμό να απορροφά το ασβέστιο που προσλαμβάνει.
Με την άσκηση δυναμώνουν όχι μόνο οι μύες, αλλά και τα κόκαλα. Παράλληλα, βελτιώνεται η ψυχική διάθεση, η φυσική κατάσταση και η αίσθηση της ισορροπίας, με αποτέλεσμα να μειώνεται ο κίνδυνος των πτώσεων, που προκαλούν συχνά κατάγματα σε ηλικιωμένους ανθρώπους, τα οποία είναι πιο εύκολο να προκύψουν όταν προϋπάρχει πρόβλημα οστεοπόρωσης.
Από πολύ παλιά ήταν γνωστό ότι οι γυναίκες στην αναπαραγωγική ηλικία έχουν, χάρη στα οιστρογόνα τους, πολύ χαμηλότερο κίνδυνο να παρουσιάσουν καρδιοπάθεια σε σχέση με τους άνδρες αντίστοιχης ηλικίας. Η προστατευτική αυτή δράση των οιστρογόνων χάνεται κατά την εγκατάσταση της εμμηνόπαυσης, με αποτέλεσμα ο κίνδυνος να εξισώνεται σύντομα με αυτόν των ανδρών. Επιπλέον, η εμμηνόπαυση μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση της χοληστερίνης, διαταραχή στο μεταβολισμό της γλυκόζης, αύξηση της αρτηριακής πίεσης, του σωματικού βάρους και ειδικά του κοιλιακού λίπους, που θεωρείται και το πιο επιβλαβές. Γι’ αυτό οι γυναίκες θα πρέπει μετά την αρχή της εμμηνόπαυσης να δίνουν ιδιαίτερη προσοχή και σε όλους αυτούς τους παράγοντες, να φροντίζουν τη διατροφή τους, να αποφεύγουν το κάπνισμα, να εντάσσουν την άσκηση στη ζωή τους και κυρίως να μην αμελούν τις προληπτικές εξετάσεις.
Η ορμονική υποκατάσταση φαίνεται να έχει ευνοϊκή δράση στο καρδιαγγειακό σύστημα όταν ξεκινάει με την αρχή της εμμηνόπαυσης και δεν διαρκεί περισσότερο από 5-7 χρόνια. Όταν ξεκινάει σε ηλικίες μεγαλύτερες των 60 ετών, τότε οι κίνδυνοι υπερσκελίζουν τα οφέλη.
Τα ναι και τα όχι
Τι είναι: Η ορμονική θεραπεία είναι ουσιαστικά η υποκατάσταση της ωοθηκικής λειτουργίας σε δόσεις πολύ χαμηλότερες σε σχέση με τα αντισυλληπτικά, που χορηγείται σε γυναίκες που έχουν κλιμακτηριακό σύνδρομο ή οστική απώλεια. Αυτό που θα πρέπει να θυμάστε είναι ότι η ορμονική υποκατάσταση δεν είναι ελιξίριο νεότητας, δεν επαναφέρει τη γονιμότητα, έχει ενδείξεις και αντενδείξεις και πρέπει -αν χορηγηθεί τελικά- να ληφθεί άμεσα μετά την αρχή της εμμηνόπαυσης και για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα.
Σε τι συνίσταται: Το βασικό σκέλος της ορμονικής υποκατάστασης είναι τα οιστρογόνα, αλλά επειδή με τα σκέτα οιστρογόνα υπάρχει φόβος ανάπτυξης καρκίνου της μήτρας, εκτός από τις γυναίκες που έχουν κάνει υστερεκτομή (και μπορούν να πάρουν μόνο οιστρογόνα), οι υπόλοιπες παίρνουν οιστρογόνα μαζί με προγεστερόνη.
Oι μορφές: Η ορμονική θεραπεία μπορεί να ληφθεί σε χάπια, σπρέι από τη μύτη, δερματικά ζελέ, διαδερμικά αυτοκόλλητα, υποδόρια εμφυτεύματα κ.ά.
Πότε και για πόσο διάστημα: Η ορμονική υποκατάσταση πρέπει να χορηγηθεί άμεσα μετά την έναρξη της εμμηνόπαυσης (τα πρώτα 5 χρόνια) και για 5 χρόνια περίπου (εφόσον συνεχίζει να είναι απαραίτητη και δεν υπάρχουν άλλες αντενδείξεις). Μετά το πέρας της πενταετίας, αν υπάρχει λόγος να συνεχίσει η γυναίκα να παίρνει την αγωγή, αφενός θα πρέπει να μειωθεί η δόση και αφετέρου θα πρέπει να συζητήσει με το γιατρό της για τα υπέρ και τα κατά της θεραπείας.
Πώς μπορεί να βοηθήσει: Σύμφωνα με έρευνες, η θεραπεία με ορμονική υποκατάσταση βοηθά στην καλή κατάσταση του σκελετού των γυναικών στην τρίτη ηλικία, καθώς περιορίζεται η οστική απώλεια, μειώνει τις πιθανότητες εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου και περιορίζει τα ενοχλητικά συμπτώματα που συνοδεύουν συνήθως την κλιμακτήριο (εφιδρώσεις, εξάψεις, ξηρότητα του κόλπου κλπ.). Εφόσον χορηγηθεί άμεσα μετά την αρχή της εμμηνόπαυσης, πιθανόν να λειτουργεί καρδιοπροστατευτικά.
Oι απαραίτητες εξετάσεις: Πριν μια γυναίκα πάρει θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης, θα πρέπει να κάνει κάποιες βασικές εξετάσεις για τη διερεύνηση της κατάστασης του ήπατος και για να αποκλειστούν σοβαρές ασθένειες (π.χ. κάποια ασθένεια του αίματος). Φυσικά, θα πρέπει να κάνει και όλες τις εξετάσεις, τις οποίες οι γυναίκες κάνουν ούτως ή άλλως συστηματικά σε αυτή την ηλικία (μαστογραφία, τεστ Παπανικολάου κλπ.).
Σε ποιες γυναίκες αντενδείκνυται: Σε όσες έχουν ατομικό ιστορικό γυναικολογικού καρκίνου (μαστού ή ενδομητρίου) ή θρομβοεμβολής. Όσον αφορά το οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του μαστού, αλλά και το ατομικό ιστορικό ινοαδενώματος στο στήθος, οι απόψεις διίστανται.
Oι κίνδυνοι: Μπορεί να υπάρξει αύξηση των καρδιαγγειακών προβλημάτων (εμφράγματα και εγκεφαλικά), κυρίως όταν η ορμονική υποκατάσταση ξεκινήσει μετά τα 60. Επίσης, μπορεί να δημιουργήσει μια μικρή αύξηση στη συχνότητα του καρκίνου του μαστού, όταν η θεραπεία διαρκέσει για περισσότερα από 5-7 χρόνια.
Μια γυναίκα που δεν θέλει για κάποιο λόγο να καταφύγει στη λύση της ορμονικής υποκατάστασης, μπορεί να δοκιμάσει κάποια από τις εναλλακτικές λύσεις που της προσφέρει η επιστήμη ώστε να αντιμετωπίσει τα
συμπτώματα της εμμηνόπαυσης. Τέτοιες είναι:
Τα φυτοοιστρογόνα
Τι είναι: Πρόκειται για ουσίες φυτικής προέλευσης που βρίσκονται κατά κύριο λόγο στη σόγια. Κυκλοφορούν σε χάπια και οι ενδιαφερόμενες πρέπει να παίρνουν 1-2 την ημέρα.
Πώς λειτουργούν: Oι ουσίες αυτές έχουν ασθενή οιστρογονική δράση, που βοηθά να μειωθούν τα αγγειοκινητικά συμπτώματα (εξάψεις, εφιδρώσεις κλπ.).
Τι δεν γνωρίζουμε: Επειδή τα φυτοοιστρογόνα κυκλοφορούν τα τελευταία λίγα χρόνια, οι ειδικοί δεν γνωρίζουν ποια ακριβώς είναι τα μακροπρόθεσμα αποτελέσματά τους. Δεν ξέρουν, δηλαδή, αν έχουν θετική επίδραση στην οστεοπόρωση, ούτε αν η χορήγησή τους μπορεί να συνδέεται με πιθανούς κινδύνους στο μέλλον.
Τι είναι: Πολυβιταμινούχα συμπληρώματα, συνήθως με βιταμίνες Ε, Β6 και μαγνήσιο.
Πώς λειτουργούν: Η χορήγηση των συμπληρωμάτων στοχεύει στο να βοηθήσει τις γυναίκες που βρίσκονται στην εμμηνόπαυση να νιώθουν γενικά καλύτερα. Ειδικότερα, θεωρείται ότι η βιταμίνη Β6 και το μαγνήσιο βελτιώνουν τα αγγειοκινητικά συμπτώματα (εξάψεις, εφιδρώσεις κλπ.) και ότι η βιταμίνη Ε έχει ευνοϊκή δράση στο δέρμα, μειώνοντας την ξηρότητα. Παρ’ όλα αυτά, οι ειδικοί δεν διαθέτουν χειροπιαστές αποδείξεις ότι είναι πράγματι αποτελεσματικά. Αυτό που είναι αποδεδειγμένο είναι ότι ακόμα κι αν δεν βοηθήσουν ιδιαίτερα τις γυναίκες, μπορεί να θεωρηθεί βέβαιο ότι δεν θα τις βλάψουν.
Τι είναι: Πρόκειται για υπόθετα οιστρογόνων που χρησιμοποιούνται τοπικά στον κόλπο, με στόχο να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της ξηρότητας.
Πώς λειτουργούν: Τα σκευάσματα αυτά έχουν τοπική δράση, επομένως εξασφαλίζουν την καλύτερη ποιότητα του δέρματος του κόλπου και του αιδοίου, με αποτέλεσμα να βελτιώνεται η σεξουαλική επαφή και να μειώνονται τα προβλήματα των τοπικών λοιμώξεων και της ούρησης. Καθώς δεν έχουν συστηματική δράση, πράγμα που σημαίνει ότι δεν λειτουργούν όπως η θεραπεία με ορμονική υποκατάσταση, δεν μπορούν να βοηθήσουν καθόλου στην οστεοπόρωση ή στις εξάψεις και στις εφιδρώσεις. Επειδή όμως επηρεάζουν λίγο το ενδομήτριο, συστήνεται να χρησιμοποιούνται για 1 μήνα και στη συνέχεια (για τους επόμενους 2 μήνες) οι γυναίκες να βάζουν ένα ειδικό μη ορμονικό ζελέ, συνήθως 2 φορές την εβδομάδα.
●Υιοθετήστε μια διατροφή πλούσια σε γαλακτοκομικά, φρούτα, λαχανικά, λιπαρά ψάρια και δημητριακά ολικής άλεσης.
●Τρώτε 2 μερίδες λιπαρών ψαριών την εβδομάδα, γιατί είναι καλή πηγή ω-3
λιπαρών οξέων (π.χ. σαρδέλες, σολομό, κολιό, σκουμπρί, πέστροφα).
●Μην καταναλώνετε πολλά λιπαρά και προτιμήστε ελαιόλαδο.
●Περιορίστε την κατανάλωση αλκοόλ και καφεΐνης και φροντίστε να πίνετε πολύ νερό.
●Περιορίστε την κατανάλωση πρωτεϊνών.
●Μειώστε το αλάτι στο μαγείρεμα.
●Μην καπνίζετε.
●Εντάξτε την άσκηση καθημερινά στη ζωή σας. Στην εμμηνόπαυση παρατηρείται μια αργή αλλά σημαντική μείωση της μυϊκής μάζας που έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση των ημερήσιων καύσεων, πράγμα που μπορεί να οδηγήσει σε βαθμιαία αύξηση του βάρους. Μετριάζοντας την πρόσληψη των θερμίδων και αυξάνοντας τις καύσεις με την καθημερινή σωματική άσκηση, μπορεί να υπάρξει σοβαρή διαφορά. Τριάντα λεπτά γρήγορο περπάτημα την ημέρα μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια περίπου 7 κιλών το χρόνο και μείωση του κινδύνου εμφάνισης οστεοπόρωσης, διαβήτη, υπέρτασης και καρδιαγγειακών προβλημάτων.
●Κοιμηθείτε σε καλά αεριζόμενο χώρο, με βαμβακερά και ελαφριά σκεπάσματα.
●Φορέστε βαμβακερά εσώρουχα και ρούχα για να αντιμετωπίσετε τις νυχτερινές εφιδρώσεις.
●Μη διστάζετε να εκμυστηρευτείτε τα προβλήματα και τις ανησυχίες σας στο σύντροφό σας ή ακόμη και να συμμετάσχετε σε ειδικά προγράμματα ψυχολογικής υποστήριξης.
●Μην αμελείτε τις εξετάσεις σας.
●Χρησιμοποιήστε τα ειδικά ζελέ για τη δυσπαρευνία.
●Πηγαίνετε στο γιατρό σας, συμμορφωθείτε με τις οδηγίες του.
Πρωινό: 1 ποτήρι γάλα, 1 αυγό βραστό και 1 πορτοκάλι
Δεκατιανό: 1 κουλούρι και 1 κομμάτι κίτρινο τυρί
Μεσημεριανό: 1 μερίδα ψητές σαρδέλες, σαλάτα μαρούλι και 1 φέτα ψωμί
Απογευματινό: 1 γιαούρτι με φρούτα
Βραδινό: 1 μερίδα φακές, 1 κομμάτι φέτα
●Η μελέτη W.H.I. (Women’s Health Initiative), που έγινε στις ΗΠΑ (το πρώτο σκέλος δημοσιεύτηκε τον Ιούλιο του 2002 και το δεύτερο σκέλος τον Απρίλιο του 2004), έδειξε ότι οι γυναίκες που έκαναν ορμονική θεραπεία (με οιστρογόνα και προγεστερόνη) για περισσότερο από 5 χρόνια είχαν μεγαλύτερη επιβάρυνση στο μαστό -σε σχέση με τις γυναίκες που δεν υποβλήθηκαν ποτέ σε τέτοια θεραπεία- της τάξης των 4 επιπλέον γυναικών στις 1.000. Από την άλλη πλευρά, φάνηκε ότι όσες έπαιρναν μόνο οιστρογόνα για 7,5 χρόνια δεν είχαν αυξημένο κίνδυνο για καρκίνο του μαστού. Όσον αφορά τα καρδιαγγειακά, φαίνεται να υπάρχει αύξηση εγκεφαλικών και εμφραγμάτων σε γυναίκες μεγάλης ηλικίας που έπαιρναν μεγάλες δόσεις ορμονών μετά τα 60.
●Η μελέτη Million Women Study, που έγινε στην Αγγλία και δημοσιεύτηκε τον Αύγουστο του 2003, ήταν μελέτη παρατήρησης. Oι ερευνητές στο Ηνωμένο Βασίλειο κατέγραψαν το σύνολο των κρουσμάτων καρκίνου στις γυναίκες και μελέτησαν ποιες από αυτές είχαν πάρει ορμονική θεραπεία. Τα αποτελέσματα της μελέτης έδειξαν ότι με όλες τις μορφές ορμονικής θεραπείας υπήρχε αύξηση των καρκίνων ήδη από το πρώτο εξάμηνο της θεραπείας. Oι ενστάσεις των ειδικών είναι ότι πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι η γυναίκα που παίρνει ορμονική υποκατάσταση κάνει μαστογραφία κάθε 6 μήνες με 1 φορά το χρόνο, σε αντίθεση με τις υπόλοιπες γυναίκες, που πιθανώς την αμελούν, οπότε είναι μοιραίο, όταν υπάρξει κάποιο πρόβλημα, να εντοπιστεί πολύ πιο γρήγορα.
Η ομοιοπαθητική προσπαθεί κι αυτή με τη σειρά της να αντιμετωπίσει τα αγγειοκινητικά συμπτώματα (εξάψεις, εφιδρώσεις, αϋπνία, εκνευρισμός κλπ.). Η αγωγή, όμως, εξατομικεύεται ανάλογα με τα προβλήματα που απασχολούν την κάθε ασθενή, αλλά και την ιδιοσυγκρασία της. O στόχος της ομοιοπαθητικής δεν είναι να καταστείλει τα συμπτώματα αυτά καθαυτά, αλλά να ενισχύσει τον τρόπο λειτουργίας του οργανισμού, ώστε να μπορέσει να αντιμετωπίσει τα προβλήματά του.
Ιατρεία για άμεση βοήθεια
Εκτός από το γυναικολόγο ή/ και τον ενδοκρινολόγο σας, μπορείτε να απευθυνθείτε και σε κάποιο από τα ειδικά τμήματα/ιατρεία κλιμακτηρίου–εμμηνόπαυσης που λειτουργούν σε ορισμένα δημόσια νοσοκομεία της χώρας και παρακολουθούν γυναίκες που είτε βρίσκονται στη φάση της κλιμακτηρίου είτε της εμμηνόπαυσης, με στόχο να τις βοηθήσουν όχι μόνο να αντιμετωπίσουν τα συμπτώματα της κλιμακτηρίου, αλλά και να προλάβουν ή να θεραπεύσουν και άλλα προβλήματα που σχετίζονται με την εμμηνόπαυση, π.χ. οστεοπόρωση, δυσλιπιδαιμίες, καρδιαγγειακά προβλήματα κ.ά. Αυτά τα τμήματα είναι:
●Το τμήμα κλιμακτηρίου-εμμηνόπαυσης της Β΄ Μαιευτικής και Γυναικολογικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών στο «Αρεταίειο» Νοσοκομείο Αθηνών (Βασ. Σοφίας 76). Λειτουργεί καθημερινά (9.00-14.00). Τηλέφωνο για ραντεβού: 210-72.86.284.
●Το τμήμα κλιμακτηρίου-εμμηνόπαυσης της Γ΄ Μαιευτικής και Γυναικολογικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών στο Πανεπιστημιακό-Γενικό Νοσοκομείο «Αττικόν» (Ρίμινι 1, Χαϊδάρι). Λειτουργεί κάθε Δευτέρα και Πέμπτη (9.00-11.30). Τηλέφωνο για ραντεβού: 1535.
●Το τμήμα κλιμακτηρίου-εμμηνόπαυσης της Α΄ Μαιευτικής και Γυναικολογικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών στο Γενικό Νοσοκομείο «Αλεξάνδρα» (Βασ. Σοφίας 80). Λειτουργεί καθημερινά (8.30-12.15). Τηλέφωνο για ραντεβού: 1535.
●Το τμήμα κλιμακτηρίου-εμμηνόπαυσης του Γενικού Κρατικού Νοσοκομείου Νικαίας (Δ. Μαντούβαλου 3). Λειτουργεί κάθε Τρίτη (10. 00-12.00). Τηλέφωνο για ραντεβού:213-20.77.418.
●Το ιατρείο εμμηνόπαυσης στο Γενικό Νοσοκομείο-Μαιευτήριο «Έλενα Βενιζέλου» (πλατεία Έλενας Βενιζέλου 2). Λειτουργεί κάθε Τρίτη και Πέμπτη (9.00-14.00). Τηλέφωνο για ραντεβού: 210-64.02.599, 210-64.24.068.
●Το τμήμα κλιμακτηρίου-εμμηνόπαυσης του Δημοτικού Νοσοκομείου Αθηνών «Η Ελπίς» (Δημητσάνας 7). Λειτουργεί κάθε Πέμπτη (10.00-11.30). Τηλέφωνο για ραντεβού: 210-64.94.212.
●Το τμήμα κλιμακτηρίου-εμμηνόπαυσης στο Γενικό Νοσοκομείο «Άγιος Δημήτριος» (Ε. Ζωγράφου 2). Λειτουργεί κάθε Πέμπτη (9.00-14.00). Τηλέφωνο για ραντεβού: 2310-201.221.
●Το τμήμα κλιμακτηρίου-εμμηνόπαυσης στο Γενικό Νοσοκομείο «Παπαγεωργίου» (Δυτική Περιφερειακή Οδός, Ευκαρπία, Ωραιόκαστρο). Λειτουργεί κάθε Δευτέρα και Τετάρτη (10.30-11.15). Τηλέφωνο για ραντεβού: 2310-693.229.
●Τα ιατρεία κλιμακτηρίου-εμμηνόπαυσης στο Ιπποκράτειο Νοσοκομείο (Κωνσταντινουπόλεως 49). Λειτουργούν στη Β΄ Κλινική κάθε Τρίτη (11.00-13.00), στη Γ΄ Κλινική κάθε Δευτέρα και Τετάρτη (12.00-13.00) και στη Δ΄ Κλινική κάθε Τρίτη και Πέμπτη (από τις 12.00 το μεσημέρι). Τηλέφωνο για ραντεβού: 2310-850.850.
●Το ιατρείο κλιμακτηρίου-εμμηνόπαυσης στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ηρακλείου (Βούτες Ηρακλείου). Λειτουργεί κάθε Τρίτη και Πέμπτη (9.30-13.30). Τηλέφωνο για ραντεβού: 2810-542.107-9.
●Το τμήμα κλιμακτηρίου-εμμηνόπαυσης στο Γενικό Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ιωαννίνων (Λεωφόρος Σταύρου Νιάρχου). Λειτουργεί κάθε μέρα εκτός Παρασκευής (από τις 10.30). Τηλέφωνο για ραντεβού: 26510-99.504-5.
●Το ιατρείο κλιμακτηρίου-εμμηνόπαυσης στο Γενικό Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Λάρισας (Μεζούρλο, Λάρισα). Λειτουργεί κάθε Πέμπτη (πρωινές ώρες). Τηλέφωνο για ραντεβού: 1535.
●Το ιατρείο ενδοκρινολογίας-αναπαραγωγής στο Γενικό Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Πατρών (Ρίο, Πάτρα). Λειτουργεί κάθε Δευτέρα, Τρίτη και Παρασκευή (πρωινές ώρες). Τηλέφωνο για ραντεβού: 2410-639.6390.
Ευχαριστούμε για τη συνεργασία τον κ. Γεώργιο Κρεατσά, μαιευτήρα-γυναικολόγο, αντιπρύτανη Πανεπιστημίου Αθηνών, καθηγητή Γυναικολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και διευθυντή της Β΄ Μαιευτικής και Γυναικολογικής Κλινικής Πανεπιστημίου Αθηνών, και την κ. Ειρήνη Λαμπρινουδάκη, ενδοκρινολόγο, λέκτορα Β΄ Μαιευτικής και Γυναικολογικής Κλινικής Πανεπιστημίου Αθηνών
Στην αρχή της εμμηνόπαυσης, συστήνεται ένας κύκλος εξετάσεων (έλεγχος βάσης). Αυτές είναι:
Μαστογραφία, που πρέπει να γίνεται μία φορά το χρόνο. Το σωστό είναι βέβαια να ξεκινήσετε από νωρίτερα τις μαστογραφίες, από την ηλικία των 40 ετών. (Για περισσότερες πληροφορίες, μπορείτε να διαβάσετε στο παρόν τεύχος το θέμα «19 SOS ερωτήσεις για τη μαστογραφία!»).
●Τεστ Παπανικολάου μία φορά το χρόνο. Εξέταση που η γυναίκα πρέπει να κάνει ούτως ή άλλως από την έναρξη της σεξουαλικής της ζωής.
●Μέτρηση οστικής πυκνότητας, που ιδανικά πρέπει να γίνεται σε δύο σημεία (στο ισχίο και στη σπονδυλική στήλη). Επειδή όμως τα ασφαλιστικά ταμεία δικαιολογούν μόνο τη μία μέτρηση, οι ειδικοί συστήνουν μέχρι τα 60-65 η μέτρηση να γίνεται στη σπονδυλική στήλη, που είναι και η πιο ευαίσθητη στην έλλειψη των οιστρογόνων, και από τα 65 και πάνω να γίνεται στο ισχίο. Η εξέταση της οστικής πυκνότητας πρέπει να γίνει πρώτη φορά στα 50 χρόνια. Αν είναι απόλυτα φυσιολογική, μπορεί να επαναληφθεί μετά από 2-3 χρόνια, αν όμως υπάρχουν ευρήματα, θα πρέπει να επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο. Αν υπάρχει πρόβλημα στην οστική πυκνότητα, συστήνονται και συμπληρωματικές αιματολογικές εξετάσεις (δείκτες οστικού μεταβολισμού για να διερευνηθεί η φάση της απώλειας της οστικής μάζας, ακτινογραφία στη σπονδυλική στήλη για τη διερεύνηση τυχόν ύπαρξης κατάγματος και άλλες εξετάσεις για προβλήματα που συνδυάζονται με την οστεοπόρωση, όπως νοσήματα θυρεοειδούς, νοσήματα μεταβολισμού του ασβεστίου, ηπατικά ή νεφρολογικά προβλήματα κ.ά.).
●Διακολπικό υπερηχογράφημα μήτρας ωοθηκών μία φορά το χρόνο (κυρίως για να ελέγχεται η κατάσταση των ωοθηκών).