Κάθε καλοκαίρι υποκλίνομαι στη δύναμη των εικόνων. Στο βαθύ πορτοκαλί που υπόσχεται ένα αξέχαστο ηλιοβασίλεμα, στο απέραντο γαλάζιο που μας αγκαλιάζει, στα παιδιά που κυνηγούν τα σωσίβια σε κάθε ριπή του ανέμου. Το ελληνικό καλοκαίρι είναι συνυφασμένο με τη θάλασσα. Ακόμα και αν μείνουμε στην πόλη, έχουμε τη δυνατότητα να κάνουμε τα μπάνια μας. Μερικές φορές όμως είναι καλύτερα να μένουμε στην ξαπλώστρα μας, λένε οι ειδικοί. Το γεγονός ότι είμαστε υγιή άτομα δεν σημαίνει ότι οι αντοχές μας είναι ανεξάντλητες, ούτε αποτελεί εγγύηση ότι δεν θα μας συμβεί τίποτα κακό την ώρα που χαιρόμαστε τη θάλασσα. Μπορεί η κολύμβηση να προσφέρει σωματική και ψυχική ευεξία, αλλά πάντοτε χρειάζεται προσοχή. Η κακιά συνήθεια των κολυμβητών να πέφτουν στη θάλασσα αμέσως μετά το φαγητό και η υπερεκτίμηση των δυνατοτήτων τους αποτελούν τις πιο συχνές αιτίες πνιγμού. Τα καρδιολογικά προβλήματα έχουν ένα μικρό ποσοστό. Τα στατιστικά στοιχεία επίσης δείχνουν ότι τα περισσότερα ατυχήματα στην παραλία γίνονται στα πρώτα 10 μέτρα από την ακτή, γιατί εκεί όλοι νιώθουμε ότι είμαστε δίπλα στη στεριά, άρα και ασφαλείς.
Βγείτε από τη θάλασσα αν… … αισθανθείτε ναυτία
Αν καθώς κολυμπάτε αισθανθείτε αδιαθεσία, ζαλάδα και τάση προς εμετό, βγείτε αμέσως στην ακτή, γιατί υπάρχει πιθανότητα η ζάλη να εξελιχθεί σε λιποθυμία και αν σας συμβεί αυτό μες στο νερό, είναι άκρως επικίνδυνο. Η ζάλη μπορεί να προκληθεί από διάφορους παράγοντες: είτε γιατί αποφασίσατε να κολυμπήσετε ενώ δεν αισθανόσασταν καλά είτε γιατί είστε πολλή ώρα μες στη θάλασσα και έχετε κουραστεί είτε γιατί έχετε πάθει ηλίαση είτε γιατί δεν πήρατε αρκετά υγρά και αφυδατωθήκατε είτε γιατί είστε νηστικοί και ο οργανισμός σας εξαντλήθηκε είτε ακόμα γιατί πέσατε στη θάλασσα με γεμάτο στομάχι. Αν η ζαλάδα συνοδεύεται και από εφίδρωση, κάτι που δεν συμβαίνει συχνά μες στο νερό, τότε είναι ένα ακόμα σημάδι που προμηνύει λιποθυμία. Με τα πρώτα σημάδια αδιαθεσίας ζητήστε αμέσως βοήθεια από τους διπλανούς σας κολυμβητές. Όποιο και αν είναι το αίτιο, φροντίστε μόλις βγείτε από τη θάλασσα να ξαπλώσετε σε σκιερό μέρος μέχρι να αισθανθείτε καλύτερα.
… πονάτε σε κάποιο σημείο του σώματός σας
Ένας ξαφνικός πόνος στο στήθος πρέπει να σας προβληματίσει και να σας οδηγήσει αμέσως έξω από το νερό, γιατί μπορεί να είναι σημάδι εμφράγματος ή κάποιου καρδιακού επεισοδίου. Το γεγονός ότι δεν έχετε ιστορικό προβλήματος με την καρδιά δεν θα πρέπει να σας κάνει να επαναπαυτείτε, γιατί όλοι είμαστε καλά μέχρι να αποκτήσουμε κάποιο πρόβλημα. Γι’ αυτό, βγείτε από τη θάλασσα χωρίς πανικό και φροντίστε να ζητήσετε ιατρική βοήθεια. Το ίδιο θα πρέπει να κάνετε σε περίπτωση που νιώσετε ταχυπαλμία, αρρυθμία και γενικά ακανόνιστο χτύπο στην καρδιά. Όταν συμβαίνει κάτι τέτοιο μες στη θάλασσα, τις περισσότερες φορές οφείλεται σε κόπωση και εξάντληση∙ αν μάλιστα κολυμπούσατε αρκετή ώρα και έντονα, είναι πολύ πιθανό η ταχυπαλμία να οφείλεται σε αυτό. Ωστόσο, σε κάθε περίπτωση πρέπει να σιγουρευτείτε. Αν νιώσετε πόνο στην κοιλιά, μπορεί να είναι αποτέλεσμα ψύξης από την παρατεταμένη επίδραση του κρύου νερού στην κοιλιά σας, αλλά μπορεί να οφείλεται και σε κάποιον κολικό νεφρού ή χολής ή σε μια σπαστική κολίτιδα. Όχι σπάνια ένα έμφραγμα του μυοκαρδίου μπορεί να εκδηλωθεί με πόνο στο στομάχι. Και σε αυτήν την περίπτωση θα πρέπει να σταματήσετε το κολύμπι αμέσως.
… πάθετε κράμπα
Η κράμπα είναι ένα συνηθισμένο περιστατικό, το οποίο παρατηρείται κυρίως κατά τη διάρκεια της κολύμβησης, σε κάποιο μέλος του σώματός μας (τις περισσότερες φορές στα πόδια) και το πιάσιμο κρατάει μόνο μερικά δευτερόλεπτα. Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις κατά τις οποίες μπορεί όχι μόνο να επιμείνει για περισσότερη ώρα, αλλά και να γενικευτεί, να επεκταθεί δηλαδή σε όλο το σώμα. Γι’ αυτό, μην το ρισκάρετε. Πρώτα απ’ όλα μην πανικοβάλλεστε. Αν η κράμπα είναι στα πόδια, με ήπιες κινήσεις των χεριών, με πρόσθια ή ύπτια κολύμβηση, βγείτε στην ακτή. Αν η κράμπα είναι στα χέρια, κινώντας τα πόδια σας με ύπτια κολύμβηση, πάλι βγείτε στην ακτή.
… έχετε δύσπνοια
Η δύσπνοια είναι χαρακτηριστική αναπνευστική δυσκολία. Συχνά οι άνθρωποι αισθάνονται ότι τους λείπει αέρας και έχουν ανάγκη να παίρνουν βαθιές αναπνοές για να αισθανθούν καλύτερα. Η δύσπνοια μπορεί να είναι κλασικό σύμπτωμα αγχώδους νευρώσεως, πανικού, φόβου και έντονου στρες, μπορεί όμως να αποτελεί και σύμπτωμα που σχετίζεται με την καρδιακή λειτουργία. Τις περισσότερες φορές πάντως η δύσπνοια που προκαλείται κατά τη διάρκεια της κολύμβησης είναι αποτέλεσμα κόπωσης ή κολύμβησης σε κρύα νερά ή ακόμα και κατάποσης θαλασσινού νερού. Όπου όμως και να οφείλεται, φροντίστε μόλις βγείτε από τη θάλασσα να συμβουλευτείτε κάποιο γιατρό.
… τρέμετε
Το ρίγος που εκδηλώνεται με τρέμουλο και ανατριχίλα είναι ένα ακόμη σημάδι το οποίο θα πρέπει να σας κάνει να βγείτε από τη θάλασσα. Μπορεί να προκληθεί από πολύωρη παραμονή σας στο νερό ή από μπάνιο σε κρύα νερά. Και στις δύο περιπτώσεις, το ρίγος δείχνει ότι το σώμα σας έχει αρχίσει να χάνει πολύ περισσότερη θερμότητα από αυτήν που πρέπει και αν δεν δώσετε τη δέουσα σημασία και παραμείνετε στο νερό για αρκετή ώρα ακόμα, θα ταλαιπωρήσετε τόσο πολύ τον εαυτό σας, που μπορεί να προκληθεί ζάλη και εμετός. Τα μελανιασμένα χείλη δείχνουν επίσης ότι το έχετε παρακάνει και πρέπει να βγείτε από τη θάλασσα.
…ξεσπάσει καταιγίδα
Αν τώρα ξεσπάσει καταιγίδα και θαλασσοταραχή, δεν πρέπει να πανικοβληθείτε, ούτε να αρχίσετε να παλεύετε με τα κύματα. Δεν πρέπει να κολυμπάτε κόντρα στο κύμα, αλλά να ακολουθείτε τη φορά του. Να αφήσετε δηλαδή να σας πηγαίνει χωρίς να κάνετε έντονες κινήσεις, κατευθυνόμενοι φυσικά προς την ακτή.
Βουτήξτε υπό προϋποθέσεις
Τι να φάτε και πότε
Δεν πρέπει να μπείτε στη θάλασσα αν δεν έχουν περάσει δυόμισι με τρεις ώρες από το φαγητό ή αν έχετε καταναλώσει αλκοόλ, καθώς επίσης και σε περίπτωση που είστε κουρασμένοι ή αδιάθετοι. Το γεμάτο στομάχι καθιστά το κολύμπι προβληματικό και επικίνδυνο, γιατί η καρδιά σας αναγκάζεται να δουλέψει εντατικά τόσο για να συνεχίσει την πέψη όσο και για να αντεπεξέλθει στους ρυθμούς της κολύμβησης, με αποτέλεσμα να κινδυνεύετε να λιποθυμήσετε. Κάτι ιδιαίτερα επικίνδυνο αν συμβεί στη θάλασσα, αφού ισοδυναμεί με σοβαρή πιθανότητα πνιγμού. Βέβαια, δεν είναι καλό να κολυμπάτε ούτε με εντελώς άδειο στομάχι, γιατί μπορεί να εξαντληθείτε. Φροντίστε, λοιπόν, να έχετε φάει λίγο πριν κάτι πολύ ελαφρύ (φρυγανιά, ένα φρούτο, λίγη σοκολάτα κ.λπ.). Η κατανάλωση επίσης οινοπνευματωδών ποτών μειώνει σημαντικά τα αντανακλαστικά σας. Αν μάλιστα βρίσκεστε σε κατάσταση μέθης ή ημιμέθης, μπορεί να υποτιμήσετε κάποιους κινδύνους.
Πώς να μπείτε στο νερό
Αποφεύγετε να μπαίνετε τρέχοντας στην παγωμένη θάλασσα, προκαλώντας σοκ στο σώμα σας μετά από πολύωρο «ψήσιμο» στον δυνατό ήλιο, γιατί η απότομη αλλαγή θερμοκρασίας κουράζει την καρδιά, ταλαιπωρεί τον οργανισμό και μπορεί να σας προκαλέσει δυσφορία. Κατά την είσοδό σας στο νερό πρέπει να μπαίνετε σταδιακά, με αργές κινήσεις, για να προσαρμοστεί το σώμα στη χαμηλότερη θερμοκρασία.
Πόση ώρα να μείνετε στη θάλασσα
Αυτό είναι καθαρά θέμα δυνατοτήτων του καθενός. Βέβαια, δεν πρέπει να το παρακάνουμε, γιατί η μεγάλη παραμονή μας στο νερό μπορεί να προκαλέσει μούδιασμα των άκρων, τρέμουλο και μελάνιασμα στα χείλη. Αν νιώσετε κάτι από αυτά, όπως είπαμε και παραπάνω, πρέπει να βγείτε αμέσως από τη θάλασσα.
Η θάλασσα κάνει καλόΣτους µυϊκούς πόνους
Αν σας πονάει ο αυχένας σας, κολυμπήστε σε στυλ πρόσθιο ή ύπτιο, γιατί σε αυτά τα στυλ ο αυχένας κρατιέται σε ίσια στάση. Αν υποφέρετε συχνά από πόνους στη μέση, το κολύμπι είναι ιδανική άσκηση. Όμως δεν πρέπει να ασκείστε στην οξεία φάση του προβλήματος, όπου βοηθά πολύ η ξεκούραση. Όταν ο πόνος θα έχει περάσει, καλό είναι να επιλέξετε το κολύμπι για άσκηση, με στόχο να δυναμώσει η μέση. Κολυμπήστε σε στυλ ελεύθερο, για να δυναμώσουν οι μύες της μέσης σας χωρίς να καταπονηθούν οι σπόνδυλοι και οι δίσκοι, αφού χάρη στην άνωση δεν υπάρχουν κραδασμοί όπως στα άλλα είδη άσκησης που την επιβαρύνουν. Αν υποφέρετε από χρόνιους μυϊκούς πόνους στην πλάτη, προτιμήστε να κολυμπάτε σε στυλ πρόσθιο ή πεταλούδα, γιατί ανοίγουν και γυμνάζονται οι ωμοπλάτες. Αν συχνά πονάνε τα πόδια σας, κολυμπήστε σε στυλ πρόσθιο, για να δυναμώσετε τους μηρούς και τα ισχία και σε στυλ ελεύθερο ή ύπτιο για τα γόνατα. Προσοχή: Η θάλασσα δεν πρέπει να είναι πολύ κρύα, γιατί τότε τα προβλήματα μπορεί να επιδεινωθούν.
Στη διάθεση
Η έκθεση στο φως, αλλά και τα μπάνια στη θάλασσα, αυξάνουν τις ενδορφίνες (τις ορμόνες της ευχαρίστησης), ρυθμίζουν τις ορμόνες και κατ’ επέκταση βοηθούν στη βελτίωση της διάθεσης.
Στην αρθρίτιδα
Όσοι υποφέρετε από αρθρίτιδα, ήδη γνωρίζετε ότι το μπάνιο είναι πολύ ευεργετικό, γιατί δεν καταπονούνται οι αρθρώσεις σας όπως στα άλλα είδη άσκησης. Παράλληλα, το κολύμπι βοηθά και στο να μειωθεί ο πόνος από τις αρθρίτιδες, καθώς ελαττώνεται η δυσκαμψία των αρθρώσεων, η οποία προκαλεί σε μεγάλο βαθμό τον πόνο. Βέβαια, είναι σημαντικό να μην κολυμπάτε σε πολύ κρύα θάλασσα, γιατί το κρύο μπορεί να έχει αντίθετα αποτελέσματα, να επιδεινώσει δηλαδή τους πόνους στις αρθρώσεις.
Στο σώμα
Περπατήστε στη θάλασσα και φτιάξτε σώμα. Επιλέξτε ένα σημείο όπου ο πυθμένας έχει άμμο και η θάλασσα βαθαίνει σταδιακά. Μπείτε στο νερό έως το ύψος των αστραγάλων και αρχίστε να περπατάτε κάνοντας ζικ-ζακ, έως ότου το νερό φτάσει στο ύψος των μηρών σας. Μετά επιστρέψτε στην αρχική σας θέση. Σε κάθε σας βήμα, θα πατάει πρώτα η φτέρνα και μετά τα δάχτυλα. Να κινείτε τα χέρια αντίθετα με τα πόδια, λυγίζοντας τους αγκώνες σε γωνία 90 μοιρών. Κάντε την άσκηση για 5΄ κάθε φορά που έχετε την ευκαιρία να κάνετε μπάνιο στη θάλασσα.
Στην ιγµορίτιδα
Όταν το αλατόνερο περνάει από τη μύτη, αυτή καθαρίζεται και διευκολύνεται η διέλευση του αέρα. Έτσι, βελτιώνονται καταστάσεις όπως η χρόνια ρινίτιδα και οι παραρρινοκολπίτιδες και ευνοείται η φυσιολογική αναπνοή, που γίνεται από τη μύτη, αφού κατ’ αυτόν τον τρόπο ο αέρας προλαβαίνει να υγρανθεί, να θερμανθεί και να φιλτραριστεί πριν προχωρήσει προς το κατώτερο αναπνευστικό σύστημα.
ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟΝ κ. ΑΝΑΣΤΑΣΙΟ ΣΠΑΝΤΙΔΕΑ, παθολόγο, κλινικό φαρμακολόγο, διδάκτορα της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών.
