Είναι συνηθισμένη, δεν απειλεί την υγεία μας αλλά μπορεί να χαλάσει τη διάθεσή μας, συχνά και τον ύπνο μας αφού είναι πολύ συνηθισμένο να μας απασχολεί το βράδυ μετά από ένα βαρύ και πλούσιο γεύμα, που έχουμε πιθανώς συνοδέψει με αλκοόλ. Η δυσπεψία, που δεν είναι άλλη από τη βαρυστομαχιά, όπως συνηθίζουμε να τη λέμε, μπορεί σπανιότερα να υποκρύπτει κάτι άλλο αλλά συνήθως οφείλεται σε ιδιοπαθή αίτια, όπως είναι η προσωπική ευαισθησία μας αλλά και οι κακές μας επιλογές στο φαγητό, το κάπνισμα και η υπερκατανάλωση αλκοόλ και γλυκών. Ας μάθουμε να την αναγνωρίζουμε, να την προλαβαίνουμε και να την αντιμετωπίζουμε ώστε να μη στοιχειώνει πια τις νύχτες μας και να μη μας κάνει να το μετανιώνουμε κάθε φορά που το ρίχνουμε λίγο έξω. Πώς θα την αναγνωρίσουμεΑν νιώθουμε στο πάνω μέρος της κοιλιάς, κάτω από το στέρνο, στην περιοχή του στομαχιού δηλαδή, έναν πόνο, ο οποίος μπορεί να είναι ήπιος και να υπάρχει σχεδόν συνέχεια ή να έρχεται και να φεύγει, να υποτροπιάζει δηλαδή, είναι πολύ πιθανό να υποφέρουμε από δυσπεψία. Η δυσπεψία μπορεί να εμφανίζεται επίσης με / ή να συνοδεύεται από ερυγές (ρεψίματα), καούρες, ξινίλες, τάση προς εμετό, βαρυστομαχιά και φουσκώματα (ακόμη και χωρίς να έχουμε φάει τόσο πολύ). Πώς προκαλείταιΗ δυσπεψία ταλαιπωρεί περισσότερο ανθρώπους που έχουν κάποια προσωπική ευαισθησία στο στομάχι ή / και όσους το παρακάνουν με όσα – συνήθειες, τρόφιμα, ποτά – το επιβαρύνουν. Ετσι, εκτός από τα τρόφιμα που «πειράζουν» κάποιους από εμάς επειδή παρουσιάζουμε κατά κάποιον τρόπο μια προσωπική δυσανεξία σε αυτά, γενικά η δυσπεψία προκαλείται ή επιδεινώνεται από: * Τρόφιμα με μεγάλη περιεκτικότητα σε ίνες, π.χ. η σκληρή φλούδα του μήλου ή της μελιτζάνας, η σοκολάτα, τα καρυκεύματα, τα εσπεριδοειδή, τα πολύ όξινα, το κρεμμύδι, η πιπεριά, ειδικά η καυτερή, το αβγό, το σκόρδο κ.ά. * Τα βαριά φαγητά (τσιγαριστά, πικάντικα, λιπαρά, τηγανητά, καυτερά κ.λπ.).* Το άγχος.* Το κάπνισμα.* Τον καφέ.* Το αλκοόλ.* Τα αναψυκτικά.* Την πρόσληψη μεγάλης ποσότητας υγρών με το φαγητό κ.λπ.Τι να κάνουμε για να την προλάβουμεΟ κάθε άνθρωπος και ο κάθε οργανισμός είναι διαφορετικός, οπότε το σημαντικότερο είναι να βρούμε τι μας πειράζει και να το αποφεύγουμε, μαζί με όλους τους γνωστούς ερεθιστικούς παράγοντες, που πιθανώς ενοχλούν και εμάς (π.χ. αλκοόλ, κάπνισμα, καυτερά φαγητά, λιπαρά, σοκολάτα κ.ά.). Σημαντικό είναι επίσης να προσπαθήσουμε να ελέγξουμε το στρες και το βάρος μας (σχετίζεται κυρίως με τη γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση) και να φροντίζουμε να τρώμε μικρά και συχνά γεύματα και να μην περιοριζόμαστε σε ένα πολύ βαρύ βραδινό, όπως συχνά κάνουμε. Πολύ σημαντικό είναι να μην τρώμε και στη συνέχεια να πέφτουμε στο κρεβάτι, ειδικά αν το γεύμα που έχει προηγηθεί είναι πλούσιο. Η συνήθεια που είναι σκόπιμο να υιοθετήσουμε είναι να τρώμε τουλάχιστον δύο ώρες προτού ξαπλώσουμε στο κρεβάτι και – αν είναι εφικτό – να ανασηκώνουμε την πάνω πλευρά του στρώματος ώστε να βρίσκεται ο οισοφάγος ψηλότερα από το στομάχι για να περιορίζεται η άνοδος των υγρών. Τι θα μας πει ο γιατρόςΟ γιατρός που είναι ο κατάλληλος να διερευνήσει το πρόβλημα της δυσπεψίας που πιθανώς έχουμε και να αποκλείσει άλλες παθολογικές και σοβαρότερες καταστάσεις είναι ο γαστρεντερολόγος. Αφού πάρει το ιστορικό μας και μας εξετάσει κλινικά για να δει πότε, πού και πώς προκύπτουν τα συμπτώματά μας είναι πιθανό να μας συστήσει να κάνουμε κάποιες συγκεκριμένες εξετάσεις (π.χ. γαστροσκόπηση, εξέταση για να διερευνήσει αν υπάρχει το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού, υπέρηχο άνω κοιλίας κ.ά.). Αν δεν βρεθεί τίποτε το παθολογικό (π.χ. πέτρες στη χοληδόχο κύστη, μία εγκατεστημένη γαστρίτιδα κ.τ.λ.) θα αποδώσει το πρόβλημά μας σε μια αθώα λειτουργική διαταραχή του ανώτερου πεπτικού (λειτουργική δυσπεψία) πράγμα που αφορά τελικά το 75% των ανθρώπων που υποφέρουν από δυσπεψία και θα μας συστήσει να προσπαθούμε να αποφεύγουμε τους ερεθιστικούς παράγοντες και να την αντιμετωπίζουμε συμπτωματικά όποτε και αν μας ταλαιπωρεί. Υπάρχουν άλλωστε πάρα πολλά φάρμακα που μπορούν να μας βοηθήσουν αποτελεσματικά να διαχειριστούμε τα συμπτώματά μας. Πολλοί άνθρωποι παρατηρούν ότι βοηθιούνται και αισθάνονται καλύτερα και μετά την κατανάλωση κάποιων ροφημάτων, φτιαγμένων από βότανα που ανακουφίζουν το στομάχι. Τέτοια είναι: η γλυκύρριζα, το μάραθο ή μάλαθρο, η μαντζουράνα, ο δυόσμος, η μολόχα, η μέλισσα, η αγγελική, το γλυκάνισο, το κάρδαμο, το χαμομήλι και η φτελιά. Η περιστασιακή κατανάλωσή τους από υγιείς ενηλίκους δεν απαγορεύεται, χρειάζεται όμως να είμαστε πολύ προσεκτικοί στη διάρκεια της εγκυμοσύνης, του θηλασμού και στην παιδική ηλικία, όπου δεν πρέπει να λαμβάνονται φάρμακα (ούτε βότανα ή αφεψήματα) χωρίς τη σύμφωνη γνώμη του γυναικολόγου ή του παιδιάτρου αντίστοιχα.Γιατί εμένα;Εχουμε παρατηρήσει όλοι, κυρίως όσοι ταλαιπωρούμαστε από το στομάχι μας τακτικά, ότι υπάρχουν άνθρωποι που τρώνε άστατα, μεγάλα γεύματα, πίνουν πολύ, δεν προσέχουν τι και ποιες ώρες τρώνε ή πίνουν, έχουν παραπανίσια κιλά και παρ’ όλα αυτά το στομάχι τους δεν τους ενοχλεί ποτέ. Και, από την άλλη πλευρά, υπάρχουν άλλοι που, ενώ είναι προσεκτικοί, με την παραμικρή ατασθαλία το στομάχι τους τούς εκδικείται και τους ταλαιπωρούν τα ενοχλητικά συμπτώματα της δυσπεψίας.Γιατί; Πιθανώς επειδή το στομάχι αυτών των ανθρώπων είναι το σημείο όπου έχουν ευαισθησία και στο οποίο σωματοποιούν και εκφράζουν το άγχος τους, αλλά και εξαιτίας του γεγονότος ότι στο στομάχι υπάρχουν κατά διαστήματα αυξημένες συσπάσεις και παροδική υπερέκκριση γαστρικού υγρού (είναι όξινο και γι’ αυτό ερεθιστικό) που ευθύνονται για τα συμπτώματα που τους ταλαιπωρούν. Το έναυσμα για την υπερέκκριση του γαστρικού υγρού και τις συσπάσεις και κατά συνέπεια για αυτά τα συμπτώματα δίνουν το άγχος, η κούραση, το ξενύχτι, συγκεκριμένα τρόφιμα, τα ποτά και οι υπόλοιπες συνήθειες που περιγράψαμε και παραπάνω και που πιθανώς ενοχλούν κάποιους ανθρώπους. Σύμφωνα με τους ειδικούς μπορεί να παίζει ρόλο και η σχετική γενετική προδιάθεση, ειδικά αν παρατηρήσουμε ότι πολύ συχνά οι άνθρωποι που αντιμετωπίζουν τέτοιου είδους προβλήματα ανήκουν στην ίδια οικογένεια. Ολοι αυτοί οι άνθρωποι όταν για κάποιους λόγους (π.χ. επειδή μεγαλώνουν, γίνονται φοιτητές, έχουν μια απαιτητική δουλειά) υιοθετούν συνήθειες όπως να καπνίζουν, να πίνουν πολύ καφέ και αλκοόλ και να τρέφονται πιο άστατα αρχίζουν να εμφανίζουν ενοχλήσεις κυρίως σε περιόδους που είναι πιο πιεσμένοι και το πρόγραμμά τους πιο ασταθές, απρόσεκτο και περιλαμβάνει τροφές και ποτά που ενοχοποιούνται για τη δυσπεψία.Ευχαριστούμε για τη συνεργασία τον κ. Βασίλη Σαζανίδη, γαστρεντερολόγο – ηπατολόγο.