Μπορεί η χρονολογία στην ταυτότητά σας να μαρτυρά την πραγματική σας ηλικία, αλλά η ταχύτητα και η ακρίβεια με την οποία λειτουργεί ο νους σας αποκαλύπτουν την πραγματική του ηλικία, που μπορεί να είναι μικρότερη ή μεγαλύτερη της βιολογικής. Αν και δεν είναι εύκολο να μετρηθεί ο βαθμός στον οποίο τα χρόνια επιβαρύνουν το μυαλό μας, υπάρχουν ορισμένοι παράγοντες που επηρεάζουν την κατάσταση και τον ρυθμό φθοράς του νου μας. Κάντε το τεστ και διαπιστώστε πόσο νεανικό είναι το μυαλό σας και πόσο μακριά σας είναι ο κίνδυνος της άνοιας. 1. Κοιμάστε 7-8 ώρες κάθε νύχτα o Ναι o Όχι Ο καλός ύπνος θεωρείται σημαντικός για την προστασία της μνήμης, με τη φάση REM του ύπνου (τον βαθύ ύπνο, όπου ονειρευόμαστε) να χαρακτηρίζεται άκρως ευεργετική. Ο εγκέφαλός μας εισέρχεται στη φάση REM 60-90΄ αφότου αποκοιμηθούμε και κατά τη διάρκειά της, εκτός από το να αναπαύεται, ανασυγκροτεί και ξεδιαλύνει τις πληροφορίες της ημέρας.2. Σπανίως τρώτε πρόχειρο φαγητόo Ναι o Όχι Η αυξημένη κατανάλωση πρόχειρου φαγητού έχει συσχετιστεί με πολλά δεινά για την υγεία, ακόμη και με χημικές μεταβολές στον εγκέφαλο, παρόμοιες με αυτές που παρατηρούνται στους ασθενείς με Αλτσχάιμερ, σύμφωνα με έρευνα σε πειραματόζωα που διενεργήθηκε από το Ινστιτούτο Καρολίνσκα της Σουηδίας. 3. Η διατροφή σας είναι κατά βάση μεσογειακή o Ναι o Όχι Η μεσογειακή διατροφή (φρούτα και λαχανικά καθημερινά, ψάρια και όσπρια σε εβδομαδιαία βάση, άφθονο ελαιόλαδο) θεωρείται ευεργετική για τον νου για πολλούς λόγους. Κατ’ αρχάς, λόγω των καλών ω-3 λιπαρών οξέων που περιέχονται στα ψάρια και τα καρύδια, τα οποία θεωρούνται ευεργετικά για την απομνημόνευση και τη μάθηση. Επίσης, η μεσογειακή διατροφή διασφαλίζει ικανοποιητικά επίπεδα της «καλής» HDL χοληστερίνης, τα χαμηλά επίπεδα της οποίας έχουν συνδεθεί βάσει ερευνών με διαταραχές της μνήμης.4. Πίνετε κρασί με μέτρο (όχι πάνω από ένα ποτήρι την ημέρα οι γυναίκες και δύο οι άνδρες); o Ναι o Όχι Πολυάριθμες έρευνες συσχετίζουν τη μετρημένη κατανάλωση αλκοόλ με την καλύτερη λειτουργία της μνήμης. Σύμφωνα δε με πρόσφατη αμερικανική έρευνα, ένα ποτήρι μπίρα ή κρασί την ημέρα δυναμώνει τη μνήμη και απομακρύνει τον κίνδυνο άνοιας. Το αλκοόλ φαίνεται ότι ενισχύει τον ιππόκαμπο, την περιοχή του εγκεφάλου όπου εδράζεται η μνήμη. Από την άλλη μεριά όμως, η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ αυξάνει τον κίνδυνο. Βάσει ερευνών, έχει φανεί ότι όσοι πίνουν 8-14 ποτά την εβδομάδα έχουν 37% λιγότερες πιθανότητες να αναπτύξουν προβλήματα άνοιας. Όσοι όμως καταναλώνουν περισσότερα από 14 ποτά τη βδομάδα διπλασιάζουν τον κίνδυνο να νοσήσουν.5. Περπατάτε σχεδόν καθημερινά τουλάχιστον μισή ώρα τη φορά; o Ναι o Όχι Η ήπια άσκηση δεν βοηθά μόνο στη διατήρηση της φυσικής σας κατάστασης, αλλά και στην καλύτερη αγγειακή λειτουργία του εγκεφάλου. Αποτελεί αποτελεσματικό αντίδοτο στην καθιστική ζωή και τη συνακόλουθη νοητική αδράνεια στην οποία αυτή οδηγεί. Άλλωστε, οι έρευνες αποκαλύπτουν ότι οι μεγαλύτερης ηλικίας άνθρωποι που είναι σε καλή φυσική κατάσταση σημειώνουν καλύτερο σκορ σε τεστ μνήμης και λογικής συγκριτικά με όσους κάνουν καθιστική ζωή. Σε έρευνα που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό «Neurology», παρατηρήθηκε ότι η άσκηση στην ηλικία των 70 ετών μπορεί να αποτρέψει τη συρρίκνωση του εγκεφάλου και να καθυστερήσει τα συμπτώματα που σχετίζονται με την άνοια.6. Λύνετε σταυρόλεξα και Sudoku; o Ναι o Όχι Οποιαδήποτε νοητική δραστηριότητα απαιτεί την εξάσκηση πολλών λειτουργιών ταυτόχρονα, όπως η ανάκληση, η οργάνωση και η ταξινόμηση των πληροφοριών, αποτελεί ιδανική γυμναστική για το μυαλό. Γι’ αυτό και τα σταυρόλεξα, που συνδυάζουν τα παραπάνω, θεωρούνται ότι προσφέρουν ιδανική εξάσκηση στο μυαλό και οι έρευνες αναφέρουν ότι η άνοια συνιστά μικρότερη απειλή για τους δυνατούς λύτες που λύνουν 4-5 σταυρόλεξα την εβδομάδα. Προσοχή, όμως: Μετά από ένα διάστημα, κάποια πράγματα γίνονται μηχανικά. Όταν αυτό συμβεί, είναι η ώρα να αλλάξουμε νοητική δραστηριότητα. Για παράδειγμα, κάποιος που επί μακρόν λύνει σταυρόλεξα, καλό είναι να αρχίσει να λύνει Sudoku. 7. Δεν καπνίζετε o Ναι o Όχι Το κάπνισμα έχει συσχετιστεί με την πρόκληση αγγειοπάθειας, η οποία είναι ακόμη πιο επιζήμια στην περίπτωση του εγκεφάλου, όπου προκαλούνται βλάβες στα μικρά αγγεία που τον αιματώνουν.8. Διαχειρίζεστε αποτελεσματικά το στρες o Ναι o Όχι Η μνήμη, η συγκέντρωση και η προσοχή επηρεάζονται από το χρόνιο στρες, το οποίο μπορεί να αλλοιώσει ακόμη και τη δομή και τη λειτουργία του εγκεφάλου. Υπάρχουν ενδείξεις ότι ο ιππόκαμπος του εγκεφάλου, ο οποίος σχετίζεται με τη ρύθμιση της μνήμης, μπορεί να βλαφτεί και να συρρικνωθεί από τα υψηλά επίπεδα των ορμονών του στρες, όπως η κορτιζόλη και η αδρεναλίνη. Επομένως, είναι σημαντικό να ελέγχετε το στρες της καθημερινής ζωής για το καλό του κεφαλιού σας.9. Στην οικογένειά σας δεν έχετε ιστορικό άνοιας. Οι περισσότεροι πρόγονοί σας ξεπέρασαν τα 80 διατηρώντας τη νοητική τους διαύγεια o Ναι o Όχι Τυχόν βεβαρημένο οικογενειακό ιστορικό (συγγενής πρώτου βαθμού με άνοια) μπορεί να αυξάνει τις πιθανότητες εκδήλωσης άνοιας κατά 3-4 φορές συγκριτικά με τον γενικό πληθυσμό. Και πάλι όμως ο πιθανός κίνδυνος δεν είναι και τόσο υψηλός, σύμφωνα με τους ειδικούς. Με άλλα λόγια, σε ό,τι αφορά τη σποραδική μορφή της νόσου, που αποτελεί το 95% των περιπτώσεων και εκδηλώνεται με την πάροδο της ηλικίας (μετά τα 65), στους κυριότερους προδιαθεσικούς παράγοντες ανήκουν οι λεγόμενοι αγγειακοί παράγοντες κινδύνου και η ποιότητα του τρόπου ζωής, με την κληρονομικότητα να παίζει μικρό ρόλο.10. Έχετε έναν ικανοποιητικό κοινωνικό κύκλο και περνάτε αρκετό χρόνο με φίλους και συγγενείς o Ναι o Όχι Το δίκτυο των φίλων σας αποκαλύπτει τον βαθμό της κοινωνικότητάς σας και ταυτόχρονα αποτελεί ένα αποδεδειγμένα αποτελεσματικό δίχτυ προστασίας κατά της άνοιας. Εκτιμάται ότι ο κίνδυνος άνοιας είναι κατά 60% μικρότερος για όσους απολαμβάνουν την παρέα και τη στήριξη των φίλων και των συγγενών τους.Σκορ Λιγότερα από 5 «ναι» Μάλλον πρέπει να προσθέσετε μία πενταετία στη βιολογική σας ηλικία για να ανακαλύψετε την ηλικία του μυαλού σας. Προσπαθήστε να αυξήσετε το σκορ σας φροντίζοντας περισσότερο την ποιότητα του τρόπου ζωής σας, τη διατροφή και τη συχνότητα της άθλησής σας, αλλά και τον τρόπο που διαχειρίζεστε το στρες και την κοινωνικότητά σας. 5 «ναι» Η ηλικία του μυαλού σας συμβαδίζει με τη βιολογική σας ηλικία. Δώστε του μία επιπλέον ώθηση προσέχοντας περισσότερο τον τρόπο ζωής σας. 6-10 «ναι» Όσο περισσότερο πλησιάζετε το «10» τόσο πιο νεανικό είναι το μυαλό σας. Συνεχίστε να λύνετε σταυρόλεξα, να βγαίνετε με τους φίλους σας, να πίνετε λίγο κρασάκι και να βλέπετε τη ζωή… χαλαρά. Με αυτόν τον τρόπο, θα διατηρήσετε το μυαλό σας νέο μέχρι τα βαθιά σας γεράματα. 5 μυστικά για γερό μυαλό * Σπάμε τη ρουτίνα και δοκιμάζουμε καινούργιες δραστηριότητες.* Μειώνουμε τις ώρες που περνάμε παρακολουθώντας παθητικά τηλεόραση.* Ακονίζουμε τις αισθήσεις μας (π.χ. παρατηρώντας λεπτομέρειες στο ντύσιμο των άλλων, κάνοντας μαστορέματα, διαβάζοντας φωναχτά κ.λπ.). * Φροντίζουμε να μη λείπουν οι βιταμίνες του συμπλέγματος Β από τη διατροφή μας (κρέας, συκώτι, ψάρια, γαλακτοκομικά).* Πίνουμε καφέ με μέτρο (1-2 φλιτζάνια θεωρούνται ευεργετικά για τη μνήμη). lΣημ.: Το τεστ δεν αποτελεί εγκεκριμένο επιστημονικό εργαλείο και δεν μπορεί να υποκαταστήσει την επίσκεψη σε νευρολόγο.ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟΝ κ. ΜΙΧΑΛΗ ΒΙΚΕΛΗ, νευρολόγο, MSc in Headache Medicine, PhD, γενικό γραμματέα της Ελληνικής Εταιρείας Κεφαλαλγίας.