Λιπομέτρηση: για να ξέρουμε πόσο λίπος έχουμε

Με μια απλή μέθοδο που λέγεται λιπομέτρηση μπορούμε να μάθουμε ακριβώς τι ποσοστό λίπους έχουμε στο σώμα μας. Αυτό θα μας βοηθήσει να δούμε αν απλώς έχουμε λίγο περιττό λίπος και πρέπει να το χάσουμε με δίαιτα ή άσκηση ή να προσδιορίσουμε ακριβώς τον βαθμό της παχυσαρκίας που μπορεί να έχουμε, ώστε εκτός από το αισθητικό κομμάτι, να προλάβουμε και τον κίνδυνο εμφάνισης διαφόρων νοσημάτων που αυτή προκαλεί. Επιπλέον, όσοι ήδη κάνουμε δίαιτα ή γυμναστική, με τη λιπομέτρηση θα μάθουμε αν η δίαιτα ή το πρόγραμμα γυμναστικής που ακολουθούμε αποδίδει.Το λίπος στο σώμα μαςΤο λίπος που υπάρχει στο σώμα μας είναι για πολλούς από εμάς ένα μη επιθυμητό κομμάτι του εαυτού μας, από το οποίο για λόγους υγείας και για λόγους αισθητικής θέλουμε να απαλλαγούμε. Τι είναι, όμως, στην πραγματικότητα το λίπος ή πιο επιστημονικά ο λιπώδης ιστός; Είναι κάτι το οποίο θα πρέπει να μας προβληματίζει, κάνει κακό στην υγεία μας ή απλώς θα πρέπει να το συνηθίσουμε;Μας χρειάζεται και το λίποςΣε αντίθεση με την από πολλούς δαιμονοποίησή του, το λίπος αποτελεί ένα βασικό και απαραίτητο συστατικό του ανθρώπινου οργανισμού. Υπάρχει σε 2 δεξαμενές ή χώρους αποθήκευσης στο σώμα μας. Η πρώτη δεξαμενή, που καλείται απαραίτητο λίπος, αποτελείται από αυτό που υπάρχει μέσα σε βασικά όργανά μας, όπως η καρδιά, οι πνεύμονες, το έντερο, οι μύες και οι πλούσιοι σε λίπος ιστοί του κεντρικού νευρικού μας συστήματος (εγκέφαλος, μυελός των οστών). Η άλλη μεγάλη δεξαμενή, που ονομάζεται αποθηκευμένο λίπος, είναι αυτό που συσσωρεύεται και αποθηκεύεται στις λιποαποθήκες μας, όπου και αν αυτές βρίσκονται. Αποθηκεύεται στους γλουτούς, τα μπράτσα, την κοιλιά και την ευρύτερη ενδοκοιλιακή περιοχή, περιβάλλοντας ζωτικά όργανα, καθώς και σε άλλα σημεία του σώματος. Το λίπος αυτό αποτελεί μια πολύ σημαντική αποθήκη ενέργειας για τον οργανισμό. Ωστόσο, όταν υπάρχει περισσότερο από όσο πρέπει, κυρίως στην περιοχή της κοιλιάς, τότε πέρα από αισθητικό πρόβλημα αρχίζει να εγκυμονεί και κινδύνους και για την υγεία μας, όπως είναι η παχυσαρκία, ο σακχαρώδης διαβήτης, τα καρδιαγγειακά και αναπνευστικά προβλήματα, αλλά και να προκαλεί καθημερινές ενοχλήσεις, όπως εύκολη κόπωση, ροχαλητό, ακόμη και οι υπνικές άπνοιες.Πόσο πρέπει να είναι;Το ερώτημα που τίθεται είναι πόσο θα πρέπει να είναι το λίπος μας και ιδιαίτερα το λίπος της κοιλιάς μας ώστε να μη μας δημιουργεί προβλήματα. Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα ποικίλλει ανάλογα με το φύλο, την ηλικία, το επίπεδο σωματικής δραστηριότητας. Μια μέση τιμή δίνεται αναλυτικά στον πίνακα που ακολουθεί:Φύλο Ηλικία Χαμηλό Φυσιολογικό Υψηλό Πολύ υψηλόΓυναίκα 20-39 <21% 21-32,9% 33-38,9% >39% 40-59 <23% 23-33,9% 34-39,9% >40% 60-79 <24% 24-35,9% 36-41,9% >42%Άνδρας 20 -39 <8% 8-19,9% 20-24,9% >25% 40-59 <11% 11-21,9% 22-27,9% >28% 60-79 <13% 13-24,9% 25-29,9% >30%

ΣΗΜ.: Στις παραπάνω τιμές, περίπου το 80% του λίπους μας συνήθως είναι αποθηκευμένο (και μέρος αυτού ενδοκοιλιακό).Πώς γίνεται η λιπομέτρησηΗ μέτρηση του λίπους γίνεται με τη μέθοδο της λιπομέτρησης, όπου ανάλογα με την τεχνική υπάρχουν μηχανήματα που μετράνε το λίπος μας συνολικά ή και τμηματικά, όπως αυτό κατανέμεται στο σώμα μας. Οι μέθοδοι που χρησιμοποιούνται περισσότερο είναι το δερματοπτυχόμετρο και η βιοηλεκτρική αντίσταση.* Μέθοδος μέτρησης των δερματικών πτυχώνΟ ειδικός με τη βοήθεια του δερματοπτυχόμετρου, ενός οργάνου που μοιάζει με λαβίδα, μετράει το λίπος σε διάφορα σημεία του σώματος (μπράτσα, ωμοπλάτη, μηρούς, κοιλιά κ.λπ.) ανασηκώνοντας και πιέζοντας το δέρμα. Η μέτρηση σε κάθε σημείο πρέπει να γίνει 2 φορές για να βγει ο μέσος όρος. Στη συνέχεια, ο ειδικός χρησιμοποιεί ειδικές εξισώσεις για να υπολογίσει το συνολικό ποσοστό λίπους. Είναι αρκετά ακριβής μέθοδος αν γίνει σωστά, αλλά και ελαφρώς επίπονη, επειδή το δερματοπτυχόμετρο τραβάει και πιέζει το δέρμα. Όσοι αντιμετωπίζουμε μεγάλο πρόβλημα βάρους πρέπει να ξέρουμε ότι το εύρος της «δαγκάνας» του δερματοπτυχόμετρου ίσως να μην είναι αρκετό για να γίνει η μέτρηση και έτσι να πρέπει να καταφύγουμε σε άλλη μέθοδο. Με άλλα λόγια, η μέθοδος αυτή δεν ενδείκνυται για παχύσαρκα άτομα.Info: Η όλη διαδικασία διαρκεί περίπου 45΄. Τα αποτελέσματά της δεν είναι άμεσα, καθώς χρειάζεται λίγος χρόνος (μερικές ώρες έως 1 ημέρα) ώστε ο ειδικός να κάνει τους υπολογισμούς.* Βιοηλεκτρική αντίσταστηΗ μέθοδος αυτή είναι εντελώς ανώδυνη και πολύ γρήγορη (διαρκεί μόνο ένα τέταρτο). Εμείς το μόνο που έχουμε να κάνουμε είναι να ξαπλώσουμε ή να πατήσουμε σε έναν λιπομετρητή δαπέδου και να χαλαρώσουμε πλήρως. Ο ειδικός θα τοποθετήσει ηλεκτρόδια με ρεύμα πολύ χαμηλής τάσης στο ένα χέρι και το ένα πόδι μας, μπορεί όμως αυτά να βρίσκονται και ενσωματωμένα επάνω στον λιπομετρητή και απλώς εμείς να πατάμε ή να τα κρατάμε. Σε αυτή την περίπτωση, οι υπολογισμοί γίνονται από το ίδιο το μηχάνημα αυτόματα, γι’ αυτό και το αποτέλεσμα βγαίνει αμέσως.Πού μπορούμε να την κάνουμε;Λιπομέτρηση μπορούμε να κάνουμε σε κατάλληλα εξοπλισμένα ενδοκρινολογικά ιατρεία, σε διαιτολογικά ιατρεία, σε διάφορα γυμναστήρια που την εφαρμόζουν, καθώς και σε κέντρα αδυνατίσματος.Τι προϋποθέσεις χρειάζονται;Προκειμένου η λιπομέτρηση να είναι ακριβής, να παρέχει δηλαδή έγκυρα αποτελέσματα, πρέπει πριν υποβληθούμε σε αυτήν:*Να έχουμε φάει τουλάχιστον 2,5 ώρες πριν.*Να μην έχουμε πιει καφέ.*Να μην έχουμε γυμναστεί για περισσότερες από 2,5 ώρες πριν τη λιπομέτρηση.*Να μην έχουμε περίοδο τη συγκεκριμένη μέρα.Πόσο θα μου κοστίσει;Αν η λιπομέτρηση εντάσσεται σε κάποιο ειδικό πακέτο γυμναστικής ή κάποιο πρόγραμμα παρακολούθησης από διαιτολόγο, τότε μπορεί να γίνει δωρεάν. Στην περίπτωση όμως που γίνει ανεξάρτητα από κάποιο πρόγραμμα, τότε το κόστος κυμαίνεται περίπου στα 70-100 €.Λιπομέτρηση στο σπίτιΜπορούμε και μόνοι μας στο σπίτι να μετρήσουμε το λίπος της κοιλιάς μας και να έχουμε μια πρώτη εικόνα με μια απλή μεζούρα. Εάν η μέση μας (στο λεπτότερο σημείο της) είναι περισσότερο από 80 εκ. για τις γυναίκες και από 94 εκ. για τους άνδρες, τότε υπάρχει αυξημένος κίνδυνος καρδιαγγειακών προβλημάτων, σύμφωνα πάντα με τους ειδικούς, και θα πρέπει σίγουρα να χάσουμε βάρος. Εναλλακτικά, θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε μια ηλεκτρονική ζυγαριά-λιπομετρητή (οι τιμές τους κυμαίνονται από 45-100 €), αν και οι μετρήσεις τους δεν θεωρούνται εξίσου αξιόπιστες με εκείνες που γίνονται από τον ειδικό.Άσκηση και σωστή διατροφή μειώνουν το λίποςΗ σωστή διατροφή παράλληλα με τη συστηματική φυσική δραστηριότητα αποτελούν τον τέλειο συνδυασμό για να δημιουργήσουμε, όπως λέμε, αρνητικό ισοζύγιο ενέργειας στον οργανισμό μας. Να αυξήσουμε, δηλαδή, τις θερμίδες που χρειαζόμαστε ημερησίως μέσω της άσκησης και ταυτόχρονα να μειώσουμε αυτές που προσλαμβάνουμε μέσα από τη διατροφή μας. Τότε ο οργανισμός, για να καλύψει τις ανάγκες του σε ενέργεια, θα κινητοποιήσει το αποθηκευμένο του λίπος. Και το καλό το αφήσαμε για το τέλος: Το ενδοκοιλιακό λίπος είναι το πρώτο που ανταποκρίνεται στο κάλεσμα του οργανισμού και, όπως λέμε, είναι μεταβολικά ενεργό. Με απλά λόγια, τα περιττά κιλά στην περιοχή της κοιλιάς είναι το πρώτο πράγμα που συνήθως φεύγει χάνοντας βάρος.ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟΝ κ. ΧΑΡΗ ΓΕΩΡΓΑΚΑΚΗ, MSc, κλινικό διαιτολόγο-διατροφολόγο, πρόεδρο του Ελληνικού Ινστιτούτου Διατροφής.