Η 14η Νοεμβρίου είναι η μέρα που η παγκόσμια κοινότητα έχει αφιερώσει στον διαβήτη με στόχο την ευαισθητοποίησή μας τόσο όσον αφορά την πρόληψη όσο και την αντιμετώπισή του. Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μία ύπουλη ασθένεια, από τις σοβαρότερες της εποχής μας, που, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των ειδικών, μπορεί να αφορά πάνω από 1 εκατομμύριο Έλληνες, εκ των οποίων πολλοί δεν γνωρίζουν καν ότι βρίσκονται στον «προθάλαμο» ή ότι έχουν ήδη διαβήτη. Παρ’ όλα αυτά, ο διαβήτης μπορεί να προληφθεί, αλλά και να αντιμετωπιστεί ακόμα, αν ακολουθήσουμε την κατάλληλη δίαιτα, που βασίζεται στις επιταγές της μεσογειακής διατροφής, σε συνδυασμό με καθημερινή άσκηση. Αν οι αλλαγές αυτές στον τρόπο ζωής μας δεν είναι αρκετές, η επιστήμη έχει ευτυχώς να προτείνει πολλές φαρμακευτικές λύσεις, που περιλαμβάνουν χάπια, ινσουλίνη ή συνδυασμό χαπιών και ινσουλίνης.

Η διαβητολόγος
Ο σακχαρώδης διαβήτης προκύπτει όταν υπάρχουν στον οργανισμό προβλήματα με την παραγωγή (διαβήτης τύπου 1) ή/και τη δράση (διαβήτης τύπου 2) της ινσουλίνης (η ορμόνη που παράγεται από το πάγκρεας και που φροντίζει για την ομοιόσταση της γλυκόζης του οργανισμού, είτε αυτή προέρχεται από τον ίδιο τον οργανισμό είτε από τις τροφές). Ο πιο συχνός τύπος διαβήτη είναι ο τύπου 2 (αφορά το 90% των διαβητικών) και εμφανίζεται κυρίως σε ανθρώπους μεγαλύτερης ηλικίας (πάνω από 45 ετών), συνήθως παχύσαρκους ή/και με ιστορικό διαβήτη τύπου 2 στην οικογένεια. Αυξημένο κίνδυνο επίσης παρουσιάζουν και οι γυναίκες που εμφάνισαν διαβήτη κύησης ή γέννησαν μωρά βαρύτερα από 4 κιλά (αυτές εμφανίζουν τον διαβήτη χρόνια μετά τον τοκετό). Το ίδιο προφίλ παρουσιάζουν και όσοι δεν είναι ακόμα διαβητικοί αλλά έχουν παθολογική καμπύλη ανοχής στη γλυκόζη, οι οποίοι είναι πολύ πιθανό να νοσήσουν στο μέλλον αν δεν προσέξουν χάνοντας βάρος και αυξάνοντας τη φυσική τους δραστηριότητα. Η διάγνωση του σακχαρώδους διαβήτη γίνεται με εξετάσεις αίματος. Όταν η τιμή της γλυκόζης νηστείας είναι μεγαλύτερη από 110 mg% (η οποιαδήποτε τυχαία μέτρηση προγευματική ή μεταγευματική μεγαλύτερη από 200 mg%), χρειάζεται να απευθυνθούμε στον ειδικό, ώστε να κάνουμε και άλλες εξετάσεις (π.χ. δοκιμασία ανοχής γλυκόζης) για να γίνει περαιτέρω διερεύνηση της κατάστασης. Αν διαπιστωθεί ότι πάσχουμε από διαβήτη, θα πρέπει να ακολουθήσουμε τις οδηγίες του διαβητολόγου τόσο για το πώς θα καταφέρουμε να ελέγξουμε τον διαβήτη (διατροφή, άσκηση, δισκία, ινσουλίνη) όσο και για τις εξετάσεις που θα πρέπει να κάνουμε συστηματικά ώστε να αποφύγουμε τις επικίνδυνες επιπλοκές του (στα νεφρά, την καρδιά, τα μάτια κ.α.).

Ο κλινικός διαιτολόγος
Η διατροφή είναι ίσως το σημαντικότερο κεφάλαιο στη ζωή των ανθρώπων που έχουν διαβήτη. Σε όλους τους ανθρώπους το σάκχαρο επηρεάζεται δραστικά από το πλάνο των γευμάτων, το είδος και την ποσότητα της τροφής που καταναλώνουν, πόσο μάλλον στους διαβητικούς, που μέσω της διατροφής μπορούν να ελέγξουν την πορεία της νόσου και την κατάσταση της υγείας τους. Έως και σήμερα ακόμη επικρατεί η αντίληψη ότι ο διαβήτης τύπου 2 ισοδυναμεί με μια ζωή διατροφικά στερημένη και βαρετή. Αυτό δεν ισχύει. Το μήνυμα της σύγχρονης επιστήμης προς τους διαβητικούς είναι: Καταναλώστε ποικιλία τροφίμων, ακολουθώντας όμως την πυραμίδα της μεσογειακής διατροφής, τρώτε μέχρι 5 γεύματα την ημέρα (πάντα ανάλογα με το είδος της θεραπείας) και μη μένετε νηστικοί για περισσότερες από 3 με 4 ώρες, διατηρήστε το βάρος σας φυσιολογικό, προτιμήστε τα λαχανικά και τις φυτικές ίνες, μην ξεχνάτε τα φρούτα, αποφύγετε τη ζάχαρη και τα γλυκά (η προστιθέμενη ζάχαρη, ως απλός υδατάνθρακας που είναι, μπορεί να ανεβάσει πολύ τις τιμές του σακχάρου στο αίμα), περιορίστε το λίπος (επιλέξτε σχετικά άπαχα κομμάτια κρέατος και πουλερικών, καθώς και χαμηλά σε λιπαρά γαλακτοκομικά, ψάρια πλούσια σε ω-3 λιπαρά και όσον αφορά στα προστιθέμενα λιπίδια επιλέξτε μικρές ποσότητες ελαιολάδου), μην υπερβάλλετε με το αλάτι και περιορίστε το αλκοόλ.

Ο καθηγητής Φυσικής Αγωγής
Η σωματική άσκηση, σε συνδυασμό με την προσεγμένη διατροφή, μπορούν να μας απαλλάξουν από την ανάγκη να παίρνουμε φάρμακα ή και να μειώσουν τις ποσότητες, καθώς και να περιορίσουν τη συχνότητα με την οποία παίρνουμε ινσουλίνη. Αυτό η άσκηση το καταφέρνει επειδή μειώνει τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα και βελτιώνει την ικανότητα του οργανισμού να τη χρησιμοποιεί. Επίσης, βοηθά σημαντικά στην απώλεια του περιττού βάρους, που από μόνο του αποτελεί παράγοντα κινδύνου για την εμφάνιση διαβήτη τύπου 2. Ποια είναι η κατάλληλη άσκηση; Όσοι έχουν διαβήτη τύπου 1 συστήνεται να ασκούνται 4-5 φορές την εβδομάδα, σε χαμηλή έως μέτρια ένταση, 30-40΄ κάθε φορά, με αεροβική άσκηση και με ασκήσεις ενδυνάμωσης και διάτασης. Όσοι έχουν διαβήτη τύπου 2 χρειάζεται να υιοθετήσουν καθημερινή άσκηση σε χαμηλή ένταση, για 40-60΄ κάθε φορά, με αεροβικές δραστηριότητες και ένα πρόγραμμα ασκήσεων για μυϊκή τόνωση (έτσι αυξάνεται σταδιακά ο μεταβολισμός τόσο κατά τη διάρκεια της άσκησης όσο και σε κατάσταση ηρεμίας). Σημαντικό είναι όμως να συμβουλευτούν τόσο τον γιατρό όσο και τον γυμναστή τους πριν ξεκινήσουν να γυμνάζονται.

ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΤΗ δρ. ΡΑΝΙΑ ΖΑΧΑΡΟΠΟΥΛΟΥ, παθολόγο-διαβητολόγο, τον κ. ΧΑΡΗ ΔΗΜΟΣΘΕΝΟΠΟΥΛΟ, MMedSci.SRD, κλινικό διαιτολόγο-βιολόγο, μέλος του Δ.Σ. της Εταιρείας Μελέτης Παραγόντων Κινδύνου για Αγγειακά Νοσήματα (Ε.Μ.Πα.Κ.Α.Ν., www.dimosthenopoulos.gr) και τον κ. ΒΑΓΓΕΛΗ Μ. ΤΣΑΜΠΑΖΗ, απόφοιτο Τ.Ε.Φ.Α.Α., διευθυντή της Ναυαγοσωστικής Ακαδημίας Βορείου Ελλάδας (www.nabe.gr).