Η δυσπεψία είναι μια κατάσταση που λίγο ως πολύ μας έχει απασχολήσει όλους, άλλους συχνότερα και άλλους σπανιότερα, ανάλογα με την προσωπική μας ευαισθησία στο στομάχι, αλλά και τις συνήθειές μας. Αυτές τις μέρες των γιορτών, μάλιστα, που βγαίνουμε περισσότερο -κυρίως τα βράδια- και συχνά επιδιδόμαστε σε καταχρήσεις καταναλώνοντας μεγαλύτερες ποσότητες φαγητού και ποτού, δεν είναι απίθανο να χρειαστεί να την αντιμετωπίσουμε. Έτσι, δεν είναι σπάνιο μια ευχάριστη έξοδος ή ένα γεύμα με φίλους ή συγγενείς να καταλήξει δυσάρεστα, με ενοχλητικά συμπτώματα, όπως βαρυστομαχιά, καούρες, ξινίλες, φούσκωμα στο στομάχι, πόνοι, ακόμα και τάση προς εμετό. Κάπως έτσι εμφανίζεται η δυσπεψία, που ορισμένους όμως τους επισκέπτεται σε τακτά χρονικά διαστήματα και έτσι έχουν ήπιες συνήθως ενοχλήσεις στο στομάχι.

Ο γαστρεντερολόγος
Η δυσπεψία εμφανίζεται με έναν χρόνιο ή υποτροπιάζοντα πόνο στο πάνω μέρος της κοιλιάς (στομάχι) ή με ένα αίσθημα πληρότητας ή πρόωρου κορεσμού. Συχνά συνοδεύεται και από άλλα συμπτώματα, όπως φούσκωμα, ρεψίματα ή και καούρες. Για να γλιτώσουμε από τη δυσπεψία και τα δυσάρεστα συμπτώματα, χρειάζεται κατ’ αρχάς να αποφεύγουμε το στρες, το υπερβολικό κάπνισμα, καθώς και την υπερκατανάλωση φαγητού και αλκοόλ. Αν ανήκουμε στους ανθρώπους που ταλαιπωρούνται συχνά από τέτοιες -περιστασιακές και ήπιες- ενοχλήσεις στο στομάχι, είναι σκόπιμο να επισκεφτούμε έναν γαστρεντερολόγο, ο οποίος, μετά την εκτίμηση των συμπτωμάτων, εκτός από κάποιες συμβουλές και οδηγίες που θα μας δώσει, ίσως μας υποδείξει συγκεκριμένες εξετάσεις (π.χ. γαστροσκόπηση, εξέταση για να διερευνήσει αν υπάρχει το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού, υπέρηχο άνω κοιλίας για να αποκλειστεί το ενδεχόμενο να υπάρχει κάποιο πρόβλημα με τη χοληδόχο κύστη). Αν δεν βρεθεί τίποτε το παθολογικό (π.χ. μία εγκατεστημένη γαστρίτιδα, που έχει παρόμοια αλλά πιο έντονα και συνεχή συμπτώματα), πιθανώς τα όσα μας ταλαιπωρούν να μπορούν να αποδοθούν σε μια αθώα λειτουργική διαταραχή του ανώτερου πεπτικού (λειτουργική δυσπεψία). Γιατί;
Ενδεχομένως επειδή το στομάχι μας είναι το σημείο όπου έχουμε ευαισθησία και στο οποίο σωματοποιούμε και εκφράζουμε το άγχος μας. Σε κάθε περίπτωση, τη δυσπεψία, είτε μας ταλαιπωρεί κατά καιρούς είτε μας απασχολεί μία φορά, μπορούμε να την αντιμετωπίσουμε συμπτωματικά, με την περιστασιακή λήψη φαρμάκων.

Η φαρμακοποιός
Τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για την ανακούφιση των ενοχλήσεων από το στομάχι είναι:
➜ Οι αναστολείς της αντλίας πρωτονίων (PPIs), όπως π.χ. η ομεπραζόλη και η παντοπραζόλη, που είναι πολύ αποτελεσματικά φάρμακα, αφού καταστέλλουν την παραγωγή οξέος στο στομάχι μέχρι και 90%. Είναι πολύ πιο δραστικά όταν λαμβάνονται πριν από το φαγητό.
➜ Οι ανταγωνιστές των Η2-υποδοχέων (π.χ. ρανιτιδίνη, νιζατιδίνη), που δρουν καλύτερα όταν λαμβάνονται πριν από το φαγητό και ο ρόλος τους είναι να ανακόπτουν την παραγωγή γαστρικού οξέος.
➜ Τα αντιόξινα, που καταστέλλουν τα οξέα του στομάχου και προκαλούν ανακούφιση από τις καούρες και τη δυσπεψία σε λιγότερο από μία ώρα.
➜ Τα αλγινικά, που είναι μία νεότερη κατηγορία φαρμάκων που δρουν άμεσα, εντός 5΄, σχηματίζοντας ένα προστατευτικό φράγμα στο στομάχι ώστε να συγκρατούνται εκεί τα οξέα και να εμποδίζεται η παλινδρόμησή τους προς τον οισοφάγο.
Εναλλακτικά, σε μορφή αφεψήματος, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε περιστασιακά κάποια βότανα που ανακουφίζουν από τα συμπτώματα της δυσπεψίας. Τέτοια είναι η γλυκόριζα, το μάραθο, η μαντζουράνα, ο δυόσμος, η μολόχα, η μέλισσα, η αγγελική, το γλυκάνισο, το κάρδαμο, το χαμομήλι και η φτελιά.
Θα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί όμως στη διάρκεια της εγκυμοσύνης, του θηλασμού και στην παιδική ηλικία, όπου δεν πρέπει να λαμβάνονται φάρμακα (ούτε βότανα) χωρίς τη σύμφωνη γνώμη του γυναικολόγου ή του παιδιάτρου αντίστοιχα.

Ο διατροφολόγος
Η δυσπεψία μπορεί να προληφθεί με την αποφυγή των ερεθιστικών παραγόντων, που μπορεί να είναι συγκεκριμένες τροφές, όπως τρόφιμα με μεγάλη περιεκτικότητα σε ίνες (π.χ. η φλούδα μήλου ή μελιτζάνας), η σοκολάτα, τα καρυκεύματα, το κρεμμύδι, η πιπεριά, το αυγό, το σκόρδο κ.ά., τα βαριά φαγητά (τσιγαριστά, πικάντικα, λιπαρά, τηγανητά, καυτερά κ.ά.), το άγχος, το κάπνισμα, ο καφές, τα οινοπνευματώδη, η πρόσληψη μεγάλης ποσότητας υγρών με το φαγητό κ.ά. Επιπλέον, όσοι γνωρίζουμε ποιες τροφές μάς ενοχλούν θα πρέπει να τις αποφεύγουμε για να μην ταλαιπωρούμαστε. Αν από την άλλη πλευρά έχουμε καούρες (συχνά συνυπάρχει γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση), τότε θα μας βοηθήσει η διακοπή του καπνίσματος, η απώλεια κιλών, καθώς και η αποφυγή των ερεθιστικών φαγητών (π.χ. πορτοκάλια) και ποτών (π.χ. αλκοόλ, αναψυκτικά). Σημαντικό είναι να τρώμε μικρά και συχνά γεύματα και να αποφεύγουμε τα βαριά και μεγάλα. Όσον αφορά το βραδινό, πρέπει να έχουμε φάει τουλάχιστον 2 ώρες πριν τον ύπνο και να ανασηκώνουμε την πάνω πλευρά του στρώματός μας, ώστε ο οισοφάγος να βρίσκεται ψηλότερα από το στομάχι για να περιοριστεί η άνοδος των υγρών.

ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟΝ κ. ΒΑΣΙΛΗ ΣΑΖΑΝΙΔΗ, γαστρεντερολόγο-ηπατολόγο, την κ. ΓΙΑΝΝΑ ΠΕΡΓΑΝΤΑ, φαρμακοποιό, και τον κ. ΧΑΡΗ ΔΗΜΟΣΘΕΝΟΠΟΥΛΟ, MMedSci. SRD, κλινικό διαιτολόγο-βιολόγο, μέλος του Δ.Σ. της Εταιρείας Μελέτης Παραγόντων Κινδύνου για Αγγειακά Νοσήματα (Ε.Μ.Πα.Κ.Α.Ν.), www.dimosthenopoulos.gr.